657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun ‘‘Yer Değiştirmeleri’’ düzenleyen 72. ve devamındaki maddelerde memur tayin hakkı düzenlenmiştir. Uygulamada sıklıkla karşılaşılan tayin durumlarını madde madde inceleyerek inceleyecek olursak; öğrenim nedeniyle tayin, eş durumu nedeniyle tayin , sağlık durumu nedeniyle tayin, aile birliği nedeniyle tayin, kişinin ve ailesinin can güvenliği nedeniyle tayin, becayiş, iller arası tayin.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun ''Yer Değiştirmeleri'' düzenleyen 72. ve devamındaki maddelerde memur tayin hakkı düzenlenmiştir. Uygulamada sıklıkla karşılaşılan tayin durumlarını madde madde inceleyerek inceleyecek olursak; öğrenim nedeniyle tayin, eş durumu nedeniyle tayin , sağlık durumu nedeniyle tayin, aile birliği nedeniyle tayin, kişinin ve ailesinin can güvenliği nedeniyle tayin, becayiş, iller arası tayin.

Öğrenim Nedeniyle Memur Tayin Hakkı

Devlet memurlarının öğrenim nedeniyle tayin hakkı, isteğe bağlı yer değiştirmeler arasında yer almaktadır. Devlet memurları görev yaptıkları şehirden başka şehirde ya da bulundukları ilin ilçesinde ikinci üniversite okuyabilmektedir. Bazı devlet memurları ise lisans eğitimlerine ek olarak yüksek lisans ya da doktora eğitimleri yapabilmektedir. Devlet memurları eğitimlerini daha iyi sürdürebilmeleri için öğrenim yaptıkları şehirlere veya ilçelere gitmek istemektedir. Devlet Memurları Yer Değiştirme Suretiyle Atamalarına İlişkin Yönetmelikte öğrenim mazereti ya da öğrenim nedeniyle tayin ile ilgili bir düzenleme yapılmamıştır.

Devlet Memurları Yer Değiştirme Suretiyle Atamalarına İlişkin Yönetmelik genel tüm personeli kapsar. Fakat bazı kamu kurumları kendilerinin çıkarmış oldukları yönetmelikte öğrenim mazeretini tayin sebebi olarak belirtip, personellerine öğrenim mazeret hakkı verebilmektedir. Bu hususta Sağlık Bakanlığının çıkarmış olduğu Yer Değiştirme Yönetmeliğin 16/g bendinde; ''Sağlık ile ilgili bir alanda en az dört yıllık örgün öğrenim gördüğünü belgelendirmesi halinde, öğrenim süresi ile sınırlı olmak kaydıyla, öğrenim gördüğü yere, bir defaya mahsus olmak üzere atanabilir.'' şeklinde bir düzenlemeye gidilmiştir. Diğer bakanlıkların bu konuya ilişkin düzenlemesi bulunmamaktadır.

Sağlık Nedeniyle Tayin

Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına ilişkin Yönetmeliğin 13. Maddesinde ise devlet memurlarının ailesinden ya da bakmakla yükümlü olduğu kişilerden birinin sağlık problemleri olması halinde memur ilgili yerlerden alacağı sağlık kurulu raporu ile yer değiştirme talebinde bulunabilmektedir; 'Memurun sağlık mazeretine dayanarak yer değiştirme talebinde bulunabilmesi için; kendisi, eşi, annesi, babası, bakmakla yükümlü olduğu çocukları ve yargı kararı ile vasi tayin edildiği kardeşinin hastalığının görev yaptığı yerde tedavisinin mümkün olmadığı veya mevcut görev yerinin söz konusu kişilerin sağlık durumunu tehlikeye düşüreceğini eğitim ve araştırma hastanesi veya üniversite hastanesinden alınacak sağlık kurulu raporu ile belgelendirmesi gerekir.' kuralına yer verilmiştir.

Aile Birliği Nedeniyle Memurun Tayin Hakkı

Devlet Memurları Yer Değiştirme Suretiyle Atamalarına İlişkin Yönetmelikte ''Eş Durumu Tayini'' şeklinde ayrıca bir düzenlemeye gidilmeyip ''Eş Durumu Tayini'' dolaylı olarak Aile Birliği Mazeretine Bağlı Yer Değişikliğini düzenleyen 14.madde de yer almaktadır. Aile birliği memur tayin hakkı halk arasında eş durumu tayini olarak bilir.

Eş durumu tayini isteme yönünden kamu görevlilerinin eşlerinin memur olup olmaması esasına göre ayrıştırılmasının ve gruplandırılmasının hiçbir meşru nedeni olamayacağı gibi, böyle bir esasa göre ayrıştırma Anayasanın 10. maddesi ile güvenceye alınan kanun önünde eşitlik ilkesine ve ayırımcılık yasağına da aykırı olacaktır. Ayrıca söz konusu kategorileştirme Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Ayırımcılık Yasağına ilişkin 14. maddesi ile Özel Hayata ve Aileye Saygı Hakkına ilişkin 8. maddesine de uygun olmayacaktır. Zira kamu görevlilerinden eşleri memur olanlar ile olmayanlar aynı hukuki konumda olup, bunların eşlerinin çalıştığı statüye göre gruplandırılmasının ve bu esasa göre farklı muameleye tabi tutulmalarının hukuki temeli bulunmamaktadır.

Kişinin ve Ailesinin Can Güvenliği Nedeniyle Memur Tayin Hakkı

Can güvenliği de mazerete bağlı yer değiştirmeler arasında yer almaktadır. Memurun can güvenliği mazeretine dayanarak yer değiştirme talebinde bulunabilmesi için; kendisinin, eşinin veya bakmakla yükümlü olduğu çocuklarından birinin bulunduğu yerde kalmasının can güvenliğini tehdit altında bırakacağının adli veya mülki idare makamlarından alınacak belgeyle belgelendirmesi gerekir. Can güvenliği mazeretine dayalı olarak yapılacak yer değişikliğinde memur; aynı hizmet bölgesi içindeki başka bir hizmet alanına, görev yaptığı hizmet bölgesinde ihtiyaç bulunmaması halinde ise diğer hizmet bölgelerine atanabilir. 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun' un 4/1-a maddesi uyarınca hakkında adli makamlarca işyerinin değiştirilmesine ilişkin koruyucu tedbir kararı alınan memur, aynı hizmet bölgesi içindeki başka bir hizmet alanına, görev yaptığı hizmet bölgesinde ihtiyaç bulunmaması halinde ise diğer hizmet bölgelerine atanabilir.

Boşanma Nedeniyle Memur Tayin Hakkı

Devlet Memurları Yer Değiştirme Suretiyle Atamalarına İlişkin Yönetmelikte boşanma nedeniyle tayin ile ilgili bir düzenleme yapılmamıştır. Bu yönetmelik genel tüm kamu görevlilerini kapsar. Ama bazı kamu kurumları kendilerinin çıkarmış oldukları yönetmelikte boşanmayı tayin sebebi sayıp personellerine boşanma hakkı verebilmektedir. Bu konuda Sağlık Bakanlığının çıkarmış olduğu yer değiştirme yönetmeliğinde yer vermiştir. Yönetmeliğin 16. maddesinin c fıkrasında: 'Eşinden boşanması halinde anne, baba, kardeş veya reşit çocuklarının boşanma tarihinden önce ikamet ettiği ile veya D ve C hizmet grubu illerden birine ya da halen görev yaptığı hizmet bölgesi ve grubu esas alınarak 26 ncı maddenin birinci fıkrasına göre boşanma tarihinden itibaren bir yıl içerisinde tayin olabileceği' belirtilmiştir.

Milli Eğitim Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Aile Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı gibi kurumlarda boşanma nedeniyle tayin hakkına ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Fakat bu konuya ilişkin 2 tane hukuki süreç işletilebilir. Bunlar;

-Aile Mahkemesinden koruma kararı talep edilerek tayin istenebilir.

-Boşanma durumunda kuruma başvuru yapılarak tayin talep edilir. Kurum olumsuz cevap verir veya 30 gün içinde dilekçenize cevap vermezse 60 gün içinde İdare Mahkemesine tayinin talebinin reddine karşı dava açılabilir.