Türkiye ve Avrupa Birliği - 3
Üç birlikten oluşan Avrupa Topluluğu 1991 yılında Hollanda’nın Mastricht kentinde imzalanan Avrupa Birliği anlaşmasıyla Avrupa Birliğine dönüştürülmüştür. Birliğin 5 organı vardır. Bunlar: Birliğin yürütme organı olan Avrupa Komisyonu, Dışişleri Bakanlarından oluşan Avrupa Konseyi, Devlet ve Hükümet Başkanlarından oluşan Avrupa Zirvesi, Birliğin karar organı olan Avrupa Parlamentosu ve Birliğin hukuki organı Avrupa Adalet Divanıdır. Bu arada Birlik anlaşması ile ekonomi politikaları da belirlenmiş, Birliğin genişlemesinde dikkate alınacak ekonomik kriterler saptanmıştır. Maastricht kriterleri, kamu borç stokunun milli gelirin % 60’ın altında olmasını, bütçe açığının milli gelirin % 3’ün altında olmasını, enflasyonun ve faiz oranlarının % 3’ün altında olmasını öngörmektedir.
Avrupa Birliği’nin 1993 yılında Danimarka’nın Kopenhag kentinde yapılan Kopenhag zirvesinde de önemli kararlar alındı. Bu zirvede Avrupa Birliği’nin eski Doğu Avrupa ülkelerine yönelik genişlemesi kararlaştırılarak, bundan sonra Birliğin genişlemesinde dikkate alınacak Kopenhag kriterleri olarak bilinen siyasi kriterler belirlendi. Bu kriterler demokrasi, insan hakları, hukukun üstünlüğü standartlarının yükseltilmesi ve azınlıkların kültürel haklarının tanınmasıdır.
Avrupa Birliği’nin üye sayısı 1994 yılında yapılan genişleme zirvesi ile Avusturya, İsveç ve Finlandiya’nın katılımı ile 15’e yükseldi.
Birliğin genişlemesi kapsamında 1999 yılında Finlandiya’nın başkenti Helsinki’de yapılan zirve konseyinde Türkiye’ye “aday ülke statüsü” verilmekle birlikte; Estonya, Letonya, Litfanya, Polonya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Slovenya, Malta ve Kıbrıs ile 2000 yılından itibaren tam üyelik görüşmelerinin başlanacağı kararlaştırılmıştır. Bu arada 1 Ocak 2002’de Avrupa’da tek para birimi Avro (Ecu) tedavüle girmiştir. Hızla süren üyelik müzakerelerinin sonucunda yukarıda sayılan eski Doğu Avrupa ülkeleri, Malta ve Kıbrıs Rum Yönetimi ile birlikte 10 ülkenin 2004 yılı Mayıs ayında Birliğe katılımı ile Avrupa Birliği’nin üye sayısı 25’e çıkmıştır.
Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne tam üyeliği konusunda sürekli ayak direyen, çifte standart uygulayan Avrupa Birliği, nihayet nazla da olsa Ekim 2005’te Türkiye ile tam üyelik müzakerelerini başlatabilmiştir. Üyelik müzakereleri 35 fasıldan (konu başlığı) oluşmaktadır. Bu fasıllardan 8’i Türkiye’nin gümrük birliğine yönelik katma protokolü Kıbrıs Rum kesimine uygulamaması nedeniyle Avrupa Birliği, 5’i de Fransa tarafından olmak üzere toplam 13 fasıl askıya alınmış durumdadır. 12 yıldır diğer alanlarda süren müzakerelerde ise sadece bir başlık açılıp kapatılabilmiş olup, Birliğin isteksiz tavrı nedeniyle müzakerelerde ilerleme kaydedilememektedir.
KAYNAKÇA
1-Uluslar arası İlişkiler Sözlüğü (Faruk SÖNMEZOĞLU, Deniz Ülke ARIBOĞAN, Beril DEDEOĞLU).
2 - T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı.
3 - Basından.
