YAKLAŞIK İKİ ASIRLIK ÇINAR: TELGRAF
Bilindiği gibi PTT 2013 yılı Mayıs ayında A.Ş. olmuş ve Şirket statüsüne geçmiştir. Bu tarihten sonra süreç içerisinde Şirket hizmetlerinin tanınırlığının artırılması, posta, kargo, PTT Bank gönderi ve hizmet alanlarında mütemadiyen ulusal yayın yapan yazılı ve görsel basında tanıtım ve reklam çalışmaları yapılmıştır. Telgraf ise bu çalışmalarda maalesef hiç hatırlanmamıştır.
Bir de Şirket tarafından sunulan ve neredeyse Şirketle yaşıt, unutulan ve hatırlanmayan telgraf hizmeti bulunmaktadır. Telgraf bir PTT İşyerinden başka bir PTT işyerine elektronik ortamda iletilen yazılı bir metindir. Dünyada ilk telgraf makinesini 1837 yılında Amerikalı bilim adamı Samuel Morse bulmuştur. Dünyada ilk telgraf Amerika'da Wasington-Baltimor- Maryland hattında 1843 yılında çekilmiştir. Ülkemizde ise ilk telgraf Kırım savaşında 1855 yılında Kırım-Varna-Edirne-İstanbul hattında Edirne’den İstanbul’a çekilmiştir.
Telgraf hizmeti zamanın ruhu karşısında erimiş, teknolojiye yenik düşmüş 162 yıllık köklü bir hizmetimizdir. Geçen zaman içerisinde trafiği azalmakla birlikte hala ayakta kalmayı başaran bu hizmetimiz, yaygın olarak toplantı, açılış, tören, düğün, nişan vb. etkinlikleri için vatandaşlarımız, ağırlıklı olarak Devlet Erkanı, mahkemelerde görülmekte olan dava işlemlerinde avukatlar tarafından kullanılmaktadır. Ayrıca ihtarname niteliği taşıyan bildirimlerde de bu hizmetimiz vatandaşlarımız tarafından kullanılmaktadır.
Telgraf bir anlamda tarihtir, kültürdür ve kurtuluştur.
Telgraf tarihtir. Çünkü Milletimizin tarihsel süreç içerisinde siyasi, askeri, sosyolojik hareketliliğini yansıtmış ve buna tanıklık etmiştir.
Telgraf kültürdür. Çünkü kültürümüze ve türkülerimize nakış nakış işlenerek duygularımızın ifade edilişine eşlik etmiştir. Pek çok türkümüzde telgraftan bahsedilmekle birlikte, burada iki türkümüzü örnek verebiliriz. Bir İstanbul türküsünde “…Telgrafın tellerine kuşlar mı konar, Herkes sevdiğine böyle mi yanar… Telgrafın tellerini arşınlamalı, Yar üstüne yar seveni kurşunlamalı… ”, başka bir Rumeli türküsünde ise “…Doğru söyle göçmen kızı annen var mıdır, Telgrafın tellerinden haber var mıdır…” mısraları geçmektedir.
Telgraf kurtuluştur. Çünkü Milletimizin kurtuluş ve varoluş mücadelesine tanıklık etmiştir. Birinci dünya savaşında ve ulusal kurtuluş savaşımızda gizli haberleşmede telgraf hizmeti yoğun bir şekilde kullanılmış ve Milletimizin kurtuluşa giden yolunda ve mücadelesinde temel taşlardan birisi olmuş, varoluş mücadelesinde lokomotif fonksiyonu görmüştür. 15 Mayıs 1919 tarihinde İzmir'in Yunanlılar tarafından işgali sonucunda Mustafa Kemal'in Samsuna çıkması, Havza Genelgesi, Amasya Genelgesi, Erzurum ve Sivas Kongreleri süreçlerinde tüm yurtta işgale karşı protesto mitinglerinin yapılması, milli bilinç ve şuurlanmanın arttırılması ve mücadele ruhu ile direniş hareketlerinin yaygınlaştırılması gerektiği yönündeki mesajlar gizli bir şekilde Anadolu'nun dört bir yanına telgrafla ulaştırılmıştır. Ulusal Kurtuluş Savaşımız sırasında 16 Mart 1920 tarihinde İstanbul İşgal güçleri tarafından işgal edildiğinde “İstanbul’un işgal edildiği, her cadde ve sokağında işgalci askerlerin kol gezdiği” bilgisi gizlice telgraf memuru Hamdi Bey tarafından Ankara’daki Milli Mücadele liderliğine, Mustafa Kemal’e, şifreli telgrafla iletilmiştir. Yine Birinci İnönü savaşının kazanılması sonucunda Mustafa Kemal tarafından Batı Cephesi komutanı İsmet İnönü’ye kutlama telgrafı çekilmiştir. Bu telgrafta şu ifadelere yer verilmiştir: …“Siz orada sadece düşmanı değil, aynı zamanda Türk Milletinin makus talihini de yendiniz”… Yani Türk Milletinin varoluş, kurtuluş ve kuruluş yolunda ilerleyişinde, kulağına kurtuluş müjdesi telgrafla fısıldanmıştır.
30/01/2010 tarihinde tüm yurtiçi telgraf işlemlerinde otomasyon sistemine geçilmiş, www.ptt.gov.tr adresi üzerinden de ücreti kredi kartı, posta çeki ve telefon numarasına yansıtılarak telgraf gönderilmeye başlanılmış, bireysel ve kurumsal müşterilerimiz için e-Telgraf abonelik hizmeti verilmeye başlanmıştır. Müşterilerimize en yakın PTT Merkezine giderek kimlik ibrazında bulunmak suretiyle e-Telgraf abonesi olma ve telgraf göndermek için PTT merkezine gitmeye gerek kalmadan ev ve işyerlerinden 7/24 telgraf gönderebilme olanağı tanınmıştır.
Ayrıca 2016 yılı Kasım ayı itibariyle de IOS ve ANDROİD işletim sistemine sahip akıllı telefonlardan da "PTT Telgraf" uygulaması indirilerek internet üzerinden telgraf gönderme uygulaması devreye alınmış ve hayata geçirilmiştir.
Son derece önemli ve anlamlı olan bu hizmetimizin unutulması ve yok olmaya yüz tutması üzüntü vericidir.
Telgrafın zamanın ruhu karşısında ve teknolojik gelişmeler sonucunda ayakta kalması, yaşaması için teknolojik yeniliklerden yararlanılmaktadır. Fakat bunun yeterli olduğunu söylemek, hizmetin ayakta kalması için, mümkün değildir. Bu hizmetin ve çınarın yıkılmaması için tüm resmi makamlar ve vatandaşlar tarafından unutulmamasına, yararlanılmasına ihtiyaç bulunmaktadır.
Telgraf hizmetinin yok olmaması, devam etmesi dileğiyle.
06/12/2017
Zeki ÖZDEMİR / ANKARA
