ABD-Türkiye İş Konseyi (USTBC), ABD ile Türkiye arasındaki ikili ticari ilişkileri genişletmek, ticaret ve yatırımı artırmak amacıyla faaliyet gösteren bir kuruluş.
Bu grup Türkiye'de ve Türkçede TAİK olarak yer almış durumda. Yani Türkiye- ABD İş Konseyi. Açılımında ve kısaltmada Türkiye yerleşimine öncelik verilmiş. ABD'de ise tersi...
Kore Savaşı ile Türkleri tanıyan, askeri kimliği olan ve Türkiye'yi "seven" bir ekip bu fikri geliştirmiş ve hayata geçirmiş.
Türk Kore Şehitlerini anmak ABD'li Türk toplumu için elbette önemli bir yer tutuyor.
İşte Özal sağken başlayan bu konferans girişimi 2024 senesinde çok da önemli bir zamanda gerçekleşti...
Zira Türkiye bu yıl NATO 75. yılını kutlarken İsveç’in NATO katılımına onay verdi.
ABD de Türkiye'ye uzun yıllar süren mücadele ardından yeni F-16'ları ve yenileme kitlerini verme kararı aldı.
Her ne kadar henüz teslim tarihi bilmesekte ve aslında F 35 programından çıkarılmamızın ardından F-16 almayı başarı olarak görmek istemeyenler olsa da, elimizdeki F-16'ları yenileyemiyor ve el altından Pakistan ile tamir çalışmaları yürütüyorduk.
Diğer taraftan "Patriot verilmediği" için S-400 almamızla başlayan F-35 programı aksaklıklarına dair, Türkiye'nin bilgi teknolojisi de talep ettiği için satışta anlaşılmadığını hatırlayalım.
Aslında savunma ihtiyaçlarımızın karşılanmamasından ziyade Türkiye'nin kendi savunma ihtiyaçlarını sağlar hale gelmesine engel olundu.
Türkiye bunun için masadan kalktı.
İşte bu ortamda 2019 sonrası (COVİD nedeniyle 2021'de online oldu ve 2022- 2023'te yapılamadı) ilk kez yüz yüze yapılan bu konferans, tam da cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 9 Mayıs'ta Washington'a yapılması planlanmış olan gezi iptal edilmişken belirsizlikler içinde hayat buldu.
***
Exxon Doğalgaz Anlaşması ve İsrail'e petrol
Ticaret ve Enerji bakanlarının da katıldığı toplantıda belli başlı haberler öne çıktı.
Exxon ile doğalgaz anlaşması bunlardan biri.
Türkiye Karadeniz'de bulduğu "kendi gazını" arama çalışmalarını sürdürürken ithal ettiği doğalgaz da önem arz ediyor.
Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar'a Türkiye'deki boru hattından geçerek İsrail'e giden petrol de soruldu ve bakan bey aslında lafı eveleyip gevelemek yerine bu hattan geçen petrolün destinasyonunda Türkiye'nin söz hakkı olmadığını söyledi.
"İsrail ile ticaret kısıtlaması yavaşladı" haberlerine de Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat ABD’de yanıt verdi...
***
TUSAS- TEI'ye Deniz Kuvvetleri İhalesi
Bir diğer başlık TUSAŞ- TEI'nin ABD Savunma Bakanlığı'ndan direk aldığı ihale.
TEI ABD temsilcisi Ahmet Akan toplantıda Şubat’ta ilerleme kaydedilen süreci aktardı.
Pentagon da; Tusaş Motor Sanayii’nin Tek Şaftlı Türbin Gaz Jeneratörlerinin yenilenmesi konusunda kesin sabit fiyatlı sözleşme imzaladığı bilgisini paylaşmıştı.
Buna göre sözleşme tavanı 45 milyon doları geçmeyecek. Sözleşme kapsamındaki çalışmalar yüklenicinin Türkiye'nin Eskişehir kentindeki tesisinde gerçekleştirilecek ve Ekim 2026'ya kadar tamamlanması bekleniyor. Sözleşmenin sipariş süresi 14 ay olacak.
İhale mevcut MAC programı kapsamında ve Deniz Yüzey Harp Merkezi, Philadelphia, Pensilvanya Bölümünün bir faaliyeti olarak verilmiş. TEI jeneratör ve motor tamiri yapacak ABD Deniz Kuvvetleri için.
***
Sponsorlar
Panel oturumlarına özel sponsorlar arasında THY, ENKA, Lockheed Martin, Koç Grubu, Çalık, Kibar, Summa ve FIBA gibi gruplar yer alırken, Sierra Nevada Corp'tan konuştuğum Uluslararası Programlar Direktörü Ertem Mutlu'ya neden sponsor olarak kendilerini görmediğimizi sordum.
Erdoğan'ın ziyareti ve zirvenin tarihi ile ilgili belirsizlikten kaynaklandığını ifade etti. Sierra Nevada Corporation uçak modifikasyonu ve diğer uzay teknolojilerinde uzmanlaşmış bir şirket. ABD Silahlı Kuvvetleri, NASA ve özel uzay uçuşu şirketleriyle sözleşmeleri bulunuyor...
***
Teksas top mermi hattı yine gündemde
General Dynamics'i de konferansta görmeyi beklerdim.
Ne de olsa Türkiye savunma sanayi kurumları ile ortak Teksas’ta top mermi üretim hattı kurdular.
ABD başkanı Biden, Refah'ı karadan full işgal riski nedeniyle İsrail’e 3500 bomba gönderimini şu an için durdurmuş olsa da, Teksas’ta kurulan tesiste yapılacak üretimin çıktısı İsrail'e de gideceği için Türklerin müdahil olması tartışıldı.
Atlantic Council'den Rich Outzen savunma panellerinin birinde, iki taraf arasında tedarik zinciri krizinin aşılmasında işbirliğinin önemi vurguladı.
Özellikle Covid sonrası Çin gibi ülkelerdense Türkiye'nin büyük bir rol üstlenmesi beklentisi konuşulmuştu.
Hammadde gibi tedarik zinciri de çok önemli.
Outzen bu hususun büyük potansiyeli olduğunun altını çizerken, Teksas’taki işbirliği örneğini verdi...
Elbette üretim ABD'de olacak ve ABD'nin envanterine geçecek üretilen mermiler.
Sonra ver elini İsrail ve Ukrayna.
***
"Suyunun suyu" olmasın!
Türkiye'ye direk Pentagondan verilen ihaleler veya Pentagon yüklenicisi firmaların taşeron olarak verdiği işlerde, fiyat ölçeği önemli.
Dev bir endüstride Türkiye'nin alması gereken payı Havelsan'ın CEO'su Mehmet Akif Nacar ile kısa değerlendirdik.
Türkiye jeopolitik öneminin farkında olarak pazarlıkta elini her zaman arttırabilir.
Elbette ki istikrarlı yönetimler ile.
***
Türkiye'nin güvenilir bir ortak olarak sanayi projelerinde daha çok yer bulması için çırpınan bir diğer isim ise Kale Aero'dan Recep Nadi Köklü idi.
"Kötü komşu ev sahibi yapar" diyen köklü Türkiye'nin kendi savunma sanayisinin ilerlemesine değindi.
Türkiye'ye daha fazla pay ayrılması gerektiğinin altını vurguladı.
Kimi meslektaşlarıma göre "dilenci gibi" bize iş verin deniliyor. Ama mevcut ekonomik gidişat için birilerinin de bunu tam da bu şekilde yapması lazım.
Elbette ilkeler ve çıkarlarda mümkün olduğunca taviz vermeden...
Yoksa isteyenin bir vermeyenin iki yüzü kara.
Nitekim "F-35 programına ortağız, haydi şunları üretin!" denildiğinde nöbete giden "Kürt Mehmet", yine bu üreticiler oluyor...
Öyle ki F-35 programından çıkıldığı halde Türk savunma sanayii kendisine verilen görevleri sanki iptal olmamış gibi tamamlamayı sürdürdü.
***
Büyükelçilerden mesaj
Toplantılarda ABD'nin Ankara Büyükelçisi Jeffrey Flake ve Türkiye'nin yeni göreve başlayan Washington Büyükelçisi Sedat Önal'ın konuşmalarında işbirliği vurgulandı.
Büyükelçi Flake Teksas üretim tesisinde Türk varlığının mimarlarından.
Önel ise ortak çalışmalara, counter-terrorism çabalarına değindi.
Türkiye için ABD'nin Suriye'de YPG desteği ilişkilerde önemli başlıklardan biri.
Son dönemde ABD'de bazı davalarda geçen YPG'nin PKK ile aynı örgüt olduğu söylemi, ABD Adalet Bakanlığının tanımı açısından bu alanda bir ilerleme olarak gösterilmekte.
***
Covid salgını sonrası enflasyon ve borçlanma tavan yaptı ve ABD hazine tahvilleri yeni normale dönüyor.
ABD-Türkiye ticari ilişkilerinin henüz tam potansiyeline ulaşmadığı konusunda iki taraf da hemfikir. Türkiye 79 milyonluk bir nüfusa ve 960 milyar dolarlık bir ekonomiye sahip olmasına rağmen, ABD-Türkiye ticareti yalnızca 20 milyar dolara ulaşmış durumda; Türk ihracatının yalnızca yüzde 3,9'u ABD pazarına gidiyor ve ithalatının yüzde 5'i ABD'den geliyor.
9 Mayıs'ta Erdoğan'ı Washington'da göremesekte 9-10 Mayısta TAİK bünyesinde ABD savunma çevrelerini, ABD Dışişleri'nden Büyükelçi Bass gibi, ithalat ve İhracat Bankası Eximbank'ın Başkanı Jo Lewis gibi isimleri dinleme şansımız oldu. Büyükelçi Bass Erdoğan'ın 9 Mayıs’ta niye gelmediğine dair ser verdi sır vermedi. Washington'da yapılacak 75. NATO zirvesinde Erdoğan’ı ağırlamayı beklediklerini ifade etti.
Savunma yüklenicilerine satışta dolandırıcı Türk
ABD Adalet Bakanlığı Çarşamba günü yaptığı açıklamada, Türk kökenli Floridalı bir adamın, yasaklı bir Türk şirketi tarafından üretilen askeri bileşenleri satmak için paravan bir şirket kullanarak ABD'yi dolandırdığı için 25 ağır suçtan dolayı suçunu kabul ettiğini duyurdu.
36 yaşındaki Yüksel Şenbol, ABD'yi dolandırmaya yönelik komplolar kurmak, elektronik dolandırıcılık yapmak, kara para aklamak ve İhracat Kontrol Reformu Yasasını ihlal etmek suçunu kabul etti.
Adalet Bakanlığı'na göre Senbol ve işbirlikçileri, ABD hükümetine ve ABD askeri müteahhitlerine Mason Engineering Parts LLC'nin askeri bileşenlerin nitelikli bir üreticisi olduğu konusunda yanlış bir şekilde bilgi verdi.
Adalet Bakanlığı ayrıca üçlünün ABD Ordusu'nun M-60 tankları, M1 Abrams tankları ve diğer askeri sistemler için Türk yapımı bileşenler satmak üzere komplo kurduğunu da belirtti.
