1968'den beri ilk kez bir demokrat başkan ikinci dönem yarışmama kararı verdi.
Biden çekildi.
ABD seçimlerine Türklerin bakış açısı Türk Amerikan ilişkilerine dair olası etkilere yönelik bir merak üzerinden şekilleniyor. Hangi aday kazanırsa ne olur?
Eski Başkan ve Cumhuriyetçi Partinin başkan adayı Trump "bildiğimiz" Trump.
Büyük bir Amerikan siyasi partisinden aday gösterilen ilk Siyah kadın ve Güney Asya kökenli ilk kişi olacak olan Başkan Yardımcısı Harris'in ise Biden'dan farklı olup olmayacağı merak ediliyor.
Suriye'de bir şeyler değişir mi? Trump gelirse Suriye'den çekilmeyi başarabilir mi?
PKK/YPG desteği sona erer mi?
Türkiye'ye sözü verilen imzalanan F16 tedariği hızlanabilir mi?
Yaptırımlar sona erer mi?
Halkbank olayı çözülür mü...
Gibi.
***
Harris Pazartesi günü Beyaz Saray'da kameraların karşısına geçti. Atletlere yönelik zaten günler öncesinden belirlenmiş bir programdı bu.
Biden'ı övdü ve bir dönemde çoğu başkanın iki dönemde yapacağı işlere imza attığını vurguladı.
Akşam ise Delaware'de bir kampanya etkinliğinde konuştu.
Şu an öne çıkan, Harris'in geçmişte bir yargı mensubu olarak suçla mücadelesi; Trump'ın ise bir suçlu olduğu üzerinden ilerleyen konuşma başlıkları.
Biden'ın çekilmesi ardından Harris kampanyasına bağışlarda artış var. Delege desteğini alabileceği sözünü aldı. Yani Kurultayda yarışabilecek durumda.
Harris'in şu an 2.579 delegesi taahhüt verdi. 19 Ağustos'ta DNC'de sözlerini oya dönüştürmeleri gerekiyor. Delegeler yeni adayı bu kurultaydan önce seçme hakkına da sahip. Cumhuriyetçilerin Harris'in adaylığına itirazını yazımın sonuna sakladım.
***
Gazze Savaşı
Harris Gazze Savaşı sonrası İsrail'e destek konusunda mesafe koydu. Bunun Demokratlar içerisinde Biden'a yönelik tepkilerden sonra Müslüman Arap oyları açısından olumlu sonuç getirmesi mümkün. Demokrat Parti'ye yakın medya organlarında yer alan yorumcular da bunu hatırlatma peşinde.
ABD Başkan Yardımcısı ve Demokratların olası başkan adayı olarak Kamala Harris, bu hafta Beyaz Saray'da Başbakan Benjamin Netanyahu ile görüşecek.
Burada ileteceği mesajın ise "savaşın İsrail'in güvende olacağı, tüm rehinelerin serbest bırakılacağı, Filistin halkının onur, özgürlük ve kendi kaderini tayin etme hakkından yararlanabileceği bir şekilde sona ermesinin zamanının geldiği" şeklinde olacağı açıklandı.
Başkan Yardımcısı, Netanyahu'nun Kongre'deki konuşmasına başkanlık etmeyecek!
Biden'ın ise Perşembe günü Netanyahu ile görüşmesi bekleniyor.
Netanyahu'nun Trump ile de görüşmek istediği ancak Trump'ın henüz cevap vermediği biliniyor.
***
Diğer yandan Harris'in California'dan gelen siyasi tabanı Ermeni lobisiyle ilgili bir takım girişimlere kalkmasını da zorunlu kıldı. ABD Senatosu'na sunulan 1915 olaylarına dair önergede imzası vardı. Tasarı Trump tarafından geri çevrilmişti.
Türkiye yani Erdoğan yönetimi Gazze konusunda sesli itirazlarını ve HAMAS'a bakışlarını açık dile getiriyorlar.
HAMAS'a bakış Biden yönetimi için de bir kırmızı çizgi olmakla, Trump'ın "barış yanlısı" ve muhtemel "içine kapanık Amerika" duruşu İsrail söz konusu olduğunda Ukrayna gibi bir çizgide olmayacak. Trump'ın "işi bitirin" diyebileceğine dair inanç fazla.
Erdoğan Trump'ı suikast girişimi sonrası arayan birkaç liderden biri. Başkanlığı döneminde açık bir iletişimleri oldu.
Yinede ikili ilişkilerde top her zaman Kongreye atılır.
***
Potansiyel Başkan Yardımcısı Adayları ve Kurallar
Harris Biden'ın başarılarından çok nemalanamayacak olsada başarısızlıklarda paydaş görülebilir.
Parti içi beklenen kavgaya gelirsek, Biden bir dönem başkanlık yaptığı için ikinci dönem başkan adaylığı; yaşı nedeniyle eleştirilmesi dışında geleneksel olarak kazanılmış bir pozisyondu. Harris şimdi bu pozisyonu delege nezdinde kazanarak adaylığı hak etmiş olacak.
Harris'in arkasında durmaya karar veren olası diğer adaylar şimdi Harris'in kampanyasında başkan yardımcısı olarak yer alıp almayacaklarını öğrenmeyi bekliyor.
Bu isimler içerisinde California valisi Newsom, Kuzey Carolina valisi Cooper, Michigan valisi Whitmer, Pennsylvania valisi Shapiro, Kentucky valisi Beshear, Arizona Senatörü asker kökenli eski Astronot Kelly ve ABD'de en zengin siyasetçi olarak bilinen İllinois valisi Pritzker gibi isimler vardı.
Gavin Newsome'un da milyarlara erişimi var.
Ancak Anayasa, dolaylı olarak, Başkan ve Başkan Yardımcısı adaylarının aynı eyaletten olmamalarını zorunlu kılıyor çünkü aynı eyaletteki 2 adaydan yalnızca biri oy alabiliyor.
Yorum ikisinin farklı eyaletlerden olması gerektiği şeklinde.
Kelly partisinin yasadışı göçmen politikasını eleştiren bir isim ve Trump kampanyasının yasadışı göçmenlerle mücadele konularında verdiği güçlü mesaja yakın bir katkı sağlaması mümkün Demokratlara.
***
Bu arada Gizli Servis Direktörü Trump'a Pennsylvania'da gerçekleştirilen suikast girişimine müdahaleye dair Temsilciler Meclisi'nde 4 saatten uzun süre ifade verdi. Kimberly Cheatle'ye istifa çağrıları yapılıyor. Cheatle suikastçinin çatıya nasıl çıktığından tutun gizli servisin müdahalesinin neden uzadığına kadar pek çok soruya cevap vermekte zorlandı.
***
Kurultay şekil tartışmaları ve sanal temayül yoklaması
Harris veya başka bir aday, görevdeki partinin adayının yarışı kazanma şansına dair çeşitli algoritmalarla ölçümler yapılmakta. Ancak bunlardan tahminleri tutmakla önce çıkan Profesör Lichtman, Biden'a "bırak" çağrısı yapılmasının ve Biden'ın bırakmasının Demokratlar için risk olduğu görüşünde. Birkaç hafta önce Profesör Lichtman, Biden'ın çekilmesinin stratejik bir hata olacağını ve bunun yerine Başkanlıktan istifa ederek Harris'in göreve başlamasına izin vermesini önermişti.
“Çok daha genç olan ve zihinsel keskinliği konusunda hiçbir sorun olmayan Kamala Harris Başkan olacak, Biden, parti içi bir kavgadan kaçınmak için kongrede Harris'i desteklemek üzere tüm delegelerini serbest bırakmalı" ifadelerini kullanmıştı.
Cumhuriyetçiler Demokrat Parti'nin kurallarına göre aday belirlenmesine dair bazı düzenlemeleri öne sürerek Biden'ın görevi bırakması Harris'in başkanlığı üstlenmesi, bu adaylığın yasa dışı olduğu çağrılarını yapıyorlar.
"Biden sadece adaylığı değil görevi de bırakmalı ve zorunda, Harris Başkan olmak durumunda" diyen Cumhuriyetçiler de mevcut.
Oysa 36. ABD başkanı Johnson yarışı bıraktığında dönemini tamamlamıştı.
Cumhuriyetçilerin Harris'in aday olmasına yönelik hukuki muhalefeti, Georgia, Wisconsin, Nevada vb. eyaletlerdeki eyalet hukuku açısından ilgi çekici bazi duzenlemelere dayanıyor.
Pusulada olmak için açık bir kongre ile gelmek tek seçenek.
Lichtman, tartışmalı adaylık kaosunun Demokratların zaten zayıf olan şansını daha da zayıflattığını düşünüyor.
Biden delegelerinin Kamala ön seçimlerine atanmasının iyi bir fikir olup olmadığı da tartışmalı. Bu da yasal olarak sallantılı olurdu.
Demokrat Parti ise, kongre delegelerinin önümüzdeki ay Chicago'da toplanmadan önce başkan adayını seçebilecekleri sanal bir yoklama ile ilerliyor.
Kurultay kuralları komitesi, sanal yoklamanın nasıl işleyeceğini onaylamak için Çarşamba günü toplanacak, ancak planın taslağı hazır.
Sanal temayul yoklamasının kuralları, Harris'in ve isteyen diğer potansiyel isimlerin, en fazla 50'si aynı eyaletten olmak üzere, delegelerden 300 elektronik imza sunmasını gerektiriyor.
Başkan yardımcısı ve hak kazanan diğer adayların birkaç günü olacak.
Bir adayın, partinin adaylığını kesinleştirilmesi için toplam 3.936 DNC 2024 delegesinden 1.976'sına ihtiyacı var.
Bu 739 sözde süper delegeyi içermiyor bu ağır toplar ilk turda oy kullanmıyorlar.
Ancak Harris ilk tur delege oylarına dair açıklamayı yayınladı bile:
"Bu seçim iki farklı vizyon arasında net bir seçim sunacak. Donald Trump, ülkemizi çoğumuzun tam özgürlüklere ve eşit haklara sahip olmadığı bir zamana geri götürmek istiyor. Demokrasimizi güçlendiren, üreme özgürlüğünü koruyan ve herkesin sadece geçinmekle kalmayıp ilerleme fırsatına sahip olmasını sağlayan bir geleceğe inanıyorum."
***
Oysa kimi stratejistlere göre Biden "yaralı, topal bir ördek. Harris'i başkan olan Biden'a bağlamak ikisini de batırabilecekken "başkanlığı bıraksın" çağrısı Cumhuriyetçilerin lehine değil.
Harris 2020 kampanyasında parti çizgisinden genel olarak çok uzak olmayacağı düşünülen bir isimdi. Zayıf olduğu ve hangi parti pozisyonlarını desteklediğini ifade etmekte zorlandığı yorumlarıyla karşılaştı. Başkan Yardımcısı olduktan sonra ise ağırlığı Cumhuriyetçilere zarar verebilecek kürtaj gibi konularda güçlü mesajlara verdi.
Göç konusunda görevlendirildi ancak başarılı olamadı.
Yeterince hazırlık yapmadığını ve itici olduğunu düşünenler de var.
Ancak örneğin Cumhuriyetçi Ted Cruz " hafife almayın" uyarısında bulundu.
Cumhuriyetçiler "Harris kariyerine evli bir adam olan Kaliforniyalı politikacı Willie Brown ile ilişki yaşayarak başladı." gibi bel altı tezlere sarıldı.
Brown'ın ilişki sırasında eşinden ayrıldığı savunuluyor.
