Devler gibi eserler bırakmak için, karıncalar gibi çalışmak lazım.
Necip Fazıl Kısakürek.
Üstad ne kadarda güzel özetlemiş. Nerede olursanız olun elinizdekilerle yapabileceğinizin en iyisini yapın sözü daima hafızamın içinde en üst köşede durur. İmkanlar ölçüsünde azmi hiç bırakmıyoruz.
İşte bu söze özel bir kişi, nev'i şahsına münhasır fotoğraf sanatçısı Neslihan Sağır Çetin ile çok farklı bir alanda yaptığı çalışmalar hakkında röportaj yaptık. Tarih sayfalarına mührünü vurmuş bir birinden değerli ressamların yaptığı tabloları orjinallerine sadık kalarak yaptığı çekimleri, çalışmalarını konuştuk.
Başta Osman Hamdi Bey tabloları olmak üzere dünyaca ünlü ressamların eserlerini, resmedildiği mekanlarda aynı kostüm ve materyaller ile canlandırıp fotoğraflayan fotoğraf sanatçısı Neslihan Sağır Çetin’in Türkiye’de bir ilk olan ve 3 yıl süren “Resm-i Mekân” adlı projesi sanatseverleri tarihte renkli bir yolculuğa çıkarıyor…
Resm-i Mekan adlı projenizden biraz bahseder misiniz?
Osmanlı Dönemi’nin en tanınmış yerli ve yabancı ressamlarına ait tabloların resmedildiği mekanları araştırıp buldum ve eserlerin mekanlarında tabloların aynısı kostümlü, modelli canlandırma yapılarak birebir fotoğrafları çekildi.
Resm-i Mekân dönem tablolarının mekanlarının gerçek olduğunu ve bu mekanların Bursa’da hala var olduğunu ortaya çıkarmak amaçlı hazırlanmış bir fotoğraf projesidir.
www.resmimekan.com instagram: @resmimekan
Osman Hamdi Bey başta olmak üzere
Jean-Léon Gérôme (Fransız Ressam),
John Frederick Lewis (İngiliz Ressam),
Rudolf Ernst (Avusturyalı Ressam),
Stanislaus Chelebowski (Polonyalı Ressam),
Sir Frederic Leighton (İngiliz Ressam),
İbrahim Çallı, Şefik Bursalı, Ali Avni Çelebi, Namık İsmail, Mehmet Ali Laga‘ya ait olan birçok ünlü tablonun canlandırılması profesyonel tiyatro sanatçılarının modellik yapması ile gerçekleştirildi.
Projenin yapımı ne kadar zaman aldı?
2016 Aralık ayında bu fikir bende oluştu ve o heyecanla hemen araştırmalara başladım. Ilk fotoğrafı 2017 Ocak ayında Kaplumbağa Terbiyecisi‘ni mekanında fotoğraflayarak çekimlere başladık.
Resmi bulmak, resmin doğru mekanını tespit etmek, Sanat Tarihçi bulup ona yorumlatmak, kumaş almak, modeli seçmek, modelin ölçülerini almak, kostüm tasarlamak, diktirmek, resmin içindeki objeleri (Buhurdan, keşkül, teber, şamdan hali, silah, sadak vs…) antikacılardan bulmak,
marangozdan rahle masa vs… yaptırmak. Genelde her bir resmin hazırlığı en az 1-2 ay sürdü.
O nedenle 3 yıl civarı zaman aldı diyebilirim.
Dış mekan çekimlerinde resimler ile fotoğrafların aynı olması için bazen ışığın saatini bazende mevsimini bekledim. Örneğin; Karlı Irgandı Köprüsü‘nü çekmek için 2 yıl kar yağsın diye bekledim ve sonunda onuda çektim. 2019 da Projeyi 40 eser ile sonlandırdım. Ve sergilere başladım.
Çekim esnasında bir destek aldınız mı?
Açıkçası birçok şeyi tek başıma yaptım diyebilirim. Hiçbir yerden maddi destek almadım. Modellerimin gönüllü olarak poz verdiğini söylemeden geçemeyeceğim. Çekim öncesi sanat tarihçisi, ressam vb. kişiler bulundu ve resimler analiz edildi.
Her resme uygun model seçimi yapıldıktan sonra onların ölçülerinde kostümler hazırlandı. Kostümler sarıklar vs.. bazen diktirildi bazen de kiralandı.
Resmin içinde yer alan kilim, silah, teber, buhurdan keşkül-ü fukara gibi objeler antikacılardan sağlandı.
Rahle, Kur’an muhafazası, sehba gibi parçalar da marangozda yaptırıldı. Hepsinin organizasyonu benim elimdeydi.
Bu projede mekanlar dışında tanıtılan başka bir şey var mı?
Evet var. Tablolardaki mekanları tanıtırken eş zamanlı olarak eserlerde ve mekanlarda görünen Osmanlı’ya ait mimari, çini, el dokuma, ahşap oyma, kündekari, hat sanatı, metal işleme, cam işleme, mermer işleme, sedef kakma, mermer oyma, giyim kültürü, musiki sanatı gibi kültürümüze özgü sanatlar da tanıtılıyor.
Sergilerinizi nerelerde açmayı düşünüyorsunuz?
Resm-i Mekân Projemin ilk sergisini 2019 ekim ayında Panorama 1326 Bursa Fetih Müzesi’nde açtım. Türkiye’de bir ilk olan bu projenin sergisi çok büyük ilgi gördü ve tüm basında yer aldı.
Ikinci sergi 2024 Eylül ayında Barış Manço Kültür Merkezi’nde yapıldı. Sıradaki sergilerimi Türkiye genelinde yapmayı düşünüyorum. Yabancı ressamların da eserleri olduğu için onların ülkelerinde de bu sergiyi yapmak isterim. İngiltere, Fransa, Polonya, Avusturya. Hatta eserlerin orijinallerinin sergilendiği müzelerin olduğu ülkelere de sergimi taşımak isterim. Kısacası Türkiye ve dünya çapında diyebiliriz.
Projeniz sadece sergi ile mi sınırlı?
Aslında ilk olarak fotoğraf sergisi yapmak için yola çıkmıştım ama eserleri araştırırken edindiğim bilgileri havuza döküp kitap oluşturdum.
“Resm-i Mekân – Ünlü Tabloların Gerçek Mekanları /Bursa”
2022 yılında Türk Dünyası Kültür Başkenti Bursa kitabı olarak Valilik ve BTSO basımını gerçekleştirdi.
Kitap; dönem resimleri ve fotoğraflardan oluşuyor. Aynı zamanda eserlerde görünen mekan ve materyaller (buhurdan, keşkül, teber, şamdan vs…) hakkında bilgiler içeriyor. Yine eserlerde görünen hat yazılarının ve kitabelerin anlamları bulunuyor.
Her resmin içinde görünen şamdan, kandil, rahle, halı, buhurdan vs. objelerin şuan hangi müzelerde olduğu ile ilgili bilgiler Bursa ve İstanbul’daki müzeler ziyaret edilerek o objelerin envanter numarasına kadar tespit edildi ve müzelerden bilgi alındı.
Eserlerde görünen hat yazıları ve kitabeler ilgili rehberlere okutuldu ve anlamları araştırıldı ve bu bilgilerde eklendi. Resimlerin orijinallerinin şuan hangi müzede olduğu araştırıldı. Kültür, Sanat, Tarih, Turizm alanlarını kapsayan kitap 40 eser ile 200 sayfalık bir kitap oldu. Hazırlanan kitap Yabancı ressamlarda olduğu için Türkçe ve İngilizce olarak baskısı yapıldı. Böylelikle yurt dışında da satışı sağlanacaktır.
Projenizde sergi ve kitaptan sonra yapmak istediğiniz bir şey var mı?
Evet var. Bir Bursa aşığı olarak, bu projenin belgeselini çekmek istiyorum hatta iyi bir sponsor bulabilirsem bir sinema filmine dönüştürmek isterim. Bununla ilgili çok kitap okudum ve senaryo yazılarım var sırası ile hepsi olacak. İlgililere duyurulur. Van Gogh’un resimlerinden sinema filmi yapıldı, bunun Türkiye versiyonu neden olmasın?
Bursa’da bu projenin müzesi bile olmalı. Yerli ve yabancı turistler bu yapıları gezdiğinde sadece cami ve türbeden ibaret olmadığını birçok ressamın tablosundaki mekanlar olduğunu bilerek gezmeliler.
Lise ve üniversitelerde konferanslar vererek ve TV programlarına çıkarak Bursa’mızın bu yönünüde insanlara aktarmaya çalışıyorum.
Bu projeden sonra sırada ne var bizimle paylaşmak ister misiniz?
Macaristan’dan davet aldım. Budapşte’nin de Resm-i Mekan’ı nı yapalım dediler. Ve oraya gidip resmedilen tablo ve gravürlerin aynı açılarından fotoğrafladım. Önümüzdeki günlerde Budpeşte’nin ve Bursa’nın Resm-i Mekân’ı nın sergisini hem orada hem Türkiye’de açarak bir kültür bağı oluşturmayı hedefliyorum.
Dolayısyla her ülke ve her şehir için böyle bir çalışma yapmak isterim. Şimdilik yapılacak projeler dosyasında “Resm-i Mekân – İstanbul” versiyonu sırada bekliyor. Birçok resmin mekanı tespit edildi.
Sanırım Resm-i Mekân bende mesleğe dönüşecek.
Eklemek istediğiniz son sözünüz var mı?
Geleceği sağlam temeller üzerine inşa etmenin yolu tarihi doğru okumaktan geçer ve geçmişine yabancı kalan milletlerin ilerleme kaydetmesi kaçınılmazdır. Bu sebeple tarihimizin ve Bursa’mızın bu güzel yönünü de ortaya çıkarmış olmanın sevincini yaşıyorum.
Umarım Resm-i Mekân tüm sanatsever ve Bursa hayranlarına iyi bir rehber olur.
Biyografi: Neslihan Sağır Çetin
Neslihan Sağır Çetin kimdir?
Fotoğraf Sanatçısı Neslihan Sağır Çetin, 1984 Bursa doğumlu. Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Fotoğrafçılık Bölümü mezunu. 2010 yılında New York’ta fotoğrafçılık okulu olan International Center of Photography (ICP)’de eğitim aldı. Pek çok stüdyo çekiminde asistanlık yaptı. Moda fotoğrafçılığıyla ilgilenen Neslihan Sağır Çetin, Westchester Community Collage’de İngilizce eğitimini tamamladı. Afrika, Avrupa ve Türkiye’nin çeşitli şehirlerinde kısa ve uzun metrajlı film çekimleri setlerinde görev aldı. Bursa’da bir reklam ajansında stüdyo sorumlusu olarak profesyonel fotoğrafçılık yaptı. Fotoğraf üzerine kişisel ve karma sergilere katılmakta. Lise ve üniversitelerde fotoğrafçılık üzerine seminerler vermekte ve workshoplar düzenlemektedir.
