İHSAN Modelini açıklayacak olursak…
+İHSAN Modeli, dini tekniklerin Bilişsel davranış ve psiko-terapiyle bütünleştirilmesi sonucu uygulanabilen yeni bir yöntem.
İhsan modeli bizim geleneğimizde özgün olarak geliştirilmiş olan ilk manevi danışmanlık modelidir. Bilişsel terapiyle de bütünleşmiş bir model. İhsan modeli beş aşamalı geliştirilmiş danışmanlık modelinin her aşamasının baş harflerinden oluşuyor.
İhsan beş aşamanın baş harfleriyle aşağıdaki gibi oluyor;
İhtiyaç belirlenmesi
Hedef belirlenmesi
Stareteji belirlenmesi
Adımlama
Neticelendirme
Bunlardan herhangi biri olmazsa – eksik olursa- danışmanlık çöker.
Danışan güvenip uyum süreci oluşmazsa o süreç şuna benzer;
Binanın temeli olmadan ikinci katı yaparım gibi olur ama o da olmaz. İHSAN Modeli psikolojik danışmanlığın temelini oluşturur.
İHSAN modelini özelleştiren ihsan kelimesi, bizim geleneğimizde ( gramerdeki yani dil bilgisindeki anlamı) hasene kökünden gelir. Hasene iyilik demek. İhsan if’al babından iyilikte bulunmak, güzelleştirmek anlamına geliyor. Aynı zamanda bozuk olanı güzelleştirmek ve tamir anlamlarına geliyor. Yani psikolojik danışmanlık açısından bakarsak; kişinin kendisiyle ya da sosyal çevresiyle bozulmuş uyumunun, yeniden yapılandırılması, aynı zamanda yardımda bulunmak. Psikolojik danışmanlık meslekleri aynı zamanda yardım meslekleridir. İhsanda bulunmak ona yardımda bulunmak anlamlarını da kapsamaktadır.
İhsan kelimesinin aynı zaman da terim manası; her ne kadar biz Allah’ı görmüyorsak da, Allah’ın bizi görüyor olduğunu bilerek hareket etmek demektir. İhsan sahipleri veya Muhsinler ifadesi Kuran-ı Kerim’de sıklıkla kullanılır. İhsan, Kuran-ı Kerim’de insan tipolojilerinden biridir. İhsanın literatürde yer almasına sebep olan meşhur bir hadis var. O da şu; “Abdullah İbni Ömer (Hz. Ömer’in oğlu) den rivayet edilir o da, Hz Ömer’den rivayet ediyor.’’ Peygamber(SAV)le beraber bir gün mescitte oturuyorduk. İçeriye beyaz kıyafetli üzerinde yolculuk emaresi bulunmayan bir adam girdi. İnsanların arasından geçti, peygamberimizin yanına gitti. Dizini dizine değdirecek şekilde oturdu. Hoca talebe ilişkisi gibi… Sonra peygambere sorular sormaya başladı:
>İlk sorusu İslam nedir? Bana İslam’dan haber ver.
Peygamber(SAV) İslam’ın beş şartını sayar.
>Soruyu soran adam; “Doğru söyledin.” der.
Sahabe şaşırıyor. Diyorlar ki; hem soru soruyor, hem de doğru söyledin diyor. Kim kimden daha iyi biliyor?
>İkinci sorusu iman nedir?
Peygamber (SAV) İmanın şartlarını sayar.
>İhsan nedir?
Her ne kadar Allah’ı göremiyorsak da Allah’ın bizi gördüğünü bilerek hareket etmektir.
>”Doğru söyledin” der. Ardından “Kıyametten haber ver.” der.
Peygamber(SAV); “Sorulan sorandan daha iyi bilmemektedir.” diye cevaplar.
>O halde alametlerinden haber ver dediğinde;
Yalın ayak başı çıplak bedevi çobanların yüksek binalar yapmakta yarışması, annelerin efendilerini doğurmasıdır.
Arap ülkelerinde devasa binalar yapıp yarışmaları ve annelerin doğurdukları çocuklardan hakaret ve saygısız davranış içeren tutumlarla karşılaşmasını şu an görebiliyoruz.
-İhsana dönecek olursak…
+İhsan; şuur ve öz bilinç demek... Yani kişinin iç güdümlü olması demek. İç güdümlü yapı; birisinin baskı ve emretmesine gerek kalmadan hareket etmesi demek. Yani motivasyonu kendi iç dinamiklerinden alması ve kendini kontrol edip, yönetebiliyor olmasıdır. İç güdümlü yapının güçlenmesi psikolojik danışmanlığın yapmak istediği şeydir. Psikolojik danışmanlığın en büyük hedefi kişinin davranışı kendi kendine yapabiliyor durumuna gelmesidir. Mesela bağımlılıkla çalışıyorsanız sigarayı bırakması, o bağımlılıktan kurtulması ve danışmanın olmadığı yerde onu devam ettirebilmesidir. Danışmanlığın hedefi; kişinin var olan (İletişim sıkıntısı çekmesi, bağımlılık vb. ) sorunundan kurtulup, çözüm olan davranışı kendi kendine yapabiliyor hale getirmesidir. İşte buna iç güdümlü yapı oluşturmak diyoruz. İhsan tam anlamıyla iç güdümlü bir yapının zirvesidir.
İnsanın kendini gerçekleştirmesinin zirvesi ihsandır.
-MDR nin güncel yaşamda insanların ihtiyacı olduğu bir alan olmakla birlikte birçok soruna da çözüm olacağını ve bir çok soruya cevap olacağını anlıyoruz.
+İnşallah…
Tasavvuf İslam’dan ihsana yolculuktur
İnsanın kendini gerçekleştirmesi zirvesi; mesela; kişi insanlar içerisindeyken kendini kontrol eder, kimsenin olmadığı yerde istediğini yapar. Araba kullanırken polisi gördüğünde telefonu indirmesi dış güdümdür. Polis yokken bile trafik kurallarına uyup telefonu kullanmayan iç güdümlüdür. Başkaları görsün diye namaz kılan dış güdüm, ama riyadan kaçınarak ibadet eden iç güdümlüdür. Bu ayırımı bir anlayalım diye örneklendirdik. Kimse görmüyorsa Allah görüyor diyen kişiyse muhsindir. Bu oto kontroldür işte İslam’ın insanı getirmek istediği nokta burasıdır.
Aziz Mahmut Hüdai Hz’nin hocası Üftade Hz leri; herkes kimsenin görmediği bir yerde tavukları kessin ve gelsin, der. Herkes gidip kimsenin görmediği bir yerlerde hocalarının dediğini yerine getirirken Aziz Mahmut Hüdai Hz kesemiyor. Neden kesemediği sorulunca kimsenin görmediği bir yer bulamadım zira, Allah görüyor diyor.
Yerine getiremediği bir ödev olarak görülen bu davranışından ihsan mertebesine ulaştığı anlaşılıyor.
Eğitimin de hedefi bu değil mi? Öğrencilerin getirilmek istendiği yer kurallara uyması değil mi? Bunu da ancak inançla sağlayabiliriz.
İHSAN Modelinde Kuranı Kerim okumaları, zikirler, tövbe etme geleneği de uygulama aşamasında yer alabiliyor. Bunları psikolojik, psikoterapik teknikler haline dönüştürerek bir zemin üzerinde gerçekleştiriyoruz. Profesyonel bir teknik olarak kullanıyoruz.
-Sizin bu konuda rehber niteliğinde bir de kitabınız vardı. Biraz ondan bahsedebilir miyiz?
+Kaknüs yayınlarından çıkan İHSAN adlı kitabımızda bunların nasıl kullanılacağı, örnek vakalar üzerinde anlatılıyor. Bu çalışmaları niye yaptık? Yeni çalışma yapacak insanları cesaretlendirmek, önlerini açalım diye yaptık. Daha ileri yenilikler de olur inşallah.
-İnşallah.
Daha önce (hocamızın dersine birkaç kere katılma şansım olmuştu, derste böyle bir çalışmasının olduğundan söz etmişti )Manevi Danışmanlık ve Rehberlik ana bilim dalı olarak kuracağınız bölümden bahsediyordunuz. Bu hedefinize ulaştığınıza göre diğer yeniliklerin de olacağına inanıyoruz.
İhtiyaç olan konuların gündeminizde yer almasından ve yoğunluğunuza rağmen bize zaman ayırdığınız için çok teşekkür ederiz hocam.
Yüksek lisans programıyla ilgili bilgi almak isteyenler; İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi – Sosyal Bilimler Enstitüsü- Manevi Danışmanlık ve Rehberlik bölümüyle on-line veya yüz yüze iletişime geçebilirler.
