Bu araştırmanın yerel yönetimlerde çalışan kamu görevlilerinin etik davranışlarını iyileştirmesi ve planlama konusundaki aktörler ile bireylerin sosyal sorumlulukları konusunda işbirliği yapmasını geliştirmesine katkı sağlaması beklenir.
Bu araştırmanın yerel yönetimlerde çalışan kamu görevlilerinin etik davranışlarını iyileştirmesi ve planlama konusundaki aktörler ile bireylerin sosyal sorumlulukları konusunda işbirliği yapmasını geliştirmesine katkı sağlaması beklenir.
Türk toplumunun önemli bir kısmı yolsuzluğa şiddetle karşı değildir. Diğer yandan, yolsuzluk Türk kültüründe atasözleri ve deyimlerde yerini bulmuş ve nispeten benimsenmiş doğal bir şeymiş gibi belli ölçülerde kabul görmektedir. 'Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardır' bile bu anlayış ve davranışın belirli ölçülerde yansıması olarak görülebilir.
Literatür ve araştırmadan yararlanılarak plancıların etik farkındalıklarını artırmak ve planlamada etik uygulamaların düzeyini ve yaygınlığını artırmaya yönelik birçok pratik öneride bulunmak mümkündür.
Planlamada etik sorunları azaltmak için öncelikle bir eylem planı hazırlanmalıdır. Bürokrat ve teknokratlara eğitim verilmelidir. Bu eğitim amaca ve hedef kitleye göre tasarlanmalı ve sadece şehir ve bölge plancıları ile sınırlı olmamalıdır.
Birçok akademisyen, anketi cevaplayanlar ve mülakata katılanlar kamu görevlilerinin mali durumlarını iyileştirme önerisinde bulunmuştur. Ancak, kamu görevlilerinin çalışma koşullarını ve mali durumlarını iyileştirmek etik ve ahlaki durumlarını ve farkındalıklarını artırmayı garanti etmez.
Demokratik kültürü değiştirmek etik sorunların düzeyini ve yoğunluğunu azaltabilir. Kamu yararı kavramını yaygınlaştırmak ve kamu yönetimi eğitimine ve kamu görevlilerinin hizmet içi eğitimine denetleme mekanizmalarını yerleştirmek faydalı olabilir.
Hesap verebilirlik yönünde pürüzsüz işleyen uygulamalar ile daha fazla şeffaflık hem planlama hem de diğer kamu hizmetlerinin yürütülmesinde etik sorunları azaltabilir.
Yasalarla yerel yönetimlerin yetkilerini artırmak ne yazık ki öngörülen şeffaflığı ve yerindeliği sağlayamamış, aksine yolsuzlukları daha da artırmıştır. Bu sorunu çözmek için etkin bir denetim mekanizmasının ve cezai yaptırımların oluşturulması gerekmektedir.
Aynı şekilde, her türlü plan kararının kamu yararına hizmet edip etmediğini değerlendirecek bağımsız ve iyi organize edilmiş denetim mekanizmaları, yerel yönetimlerde spekülasyona dayalı plan kararlarını ve etik dışı uygulamaları azaltmada önemli rol oynayabilir.
Her şeyden önce, planlama etiği konusundaki en önemli düzenleme kamu yararının ne olduğunun açık biçimde belirlenmesi ve planlama ile kentleşme alanındaki detaylara ilişkin prensiplerin netleştirilmesidir.
İmar mevzuatında 'kamu yararı' ve 'şehircilik ilke ve esasları'kavramları açıklığa kavuşturulmalıdır.
Yasalarla plan tadilatlarının sayısında sınırlandırmalar getirilmelidir.
Belediye ve Büyükşehir Belediyesi Yasaları ile yerel yönetimlere verilen sermaye şirketleri kurabilme ve karşılıksız bağış kabul etme yetkisi kaldırılmalıdır. İmar mevzuatında sürdürülebilirlik, sosyal eşitlik ve çevre etiği konusunda hüküm ve düzenlemeler eklenmelidir.
Halkın her kesimin temsiline imkan verecek düzenlemeler yapılmalıdır
Planlarda kamu yararı, eşitlik, şeffaflık gibi etik ilkelerin sağlanması için halk katılımını artırıcı mekanizmalar geliştirilmelidir Belediyelerin web sitelerinde her ölçekteki imar planlarının yayımlanması, yapılacak plan değişikliklerinin ve belediye meclisi gündemlerinin önceden mutlaka duyurulmalıdır. Plan onamalarında sadece belediye meclisi üyelerinin değil, bu konuda uzman olan plancılar, sivil toplum kuruluşları, meslek odaları da yetkili kılınmalıdır.
Medyaya yansıyan yolsuzluk haberleri Başbakanlık Kamu Görevlileri Etik Kurulu'nca ihbar olarak değerlendirilip soruşturulmalıdır Her yerel seçimlerde gündeme gelen kamuoyundaki imar affı beklentileri önlenmeli, imar affı ile ilgili vaatlerde bulunan yerel yöneticiler cezalandırılmalıdır.
Etik sorunları hafifletme yolunda oluşturulacak veya güçlendirilecek mekanizmalar/ araçlar sadece planlamanın arazi değerleri üzerindeki etkilerine değil, aynı zamanda kaçak yapılaşmanın kontrolü, gelişme planları yapımı, gayrimenkul yatırımcıları/ müteahhitler ile seçilmişler arasındaki ilişkilere odaklanmalıdır. Planlama sürecindeki etik sorunları hafifletmek için ayrıca hemşeri ve vatandaşlar ile yerel kamu görevlileri ve seçilmişler arasındaki ilişkiler de göz ardı edilmemelidir.
Stratejik planlarda olduğu gibi kent bütününe ilişkin imar planlarının hazırlanması sürecine mutlaka üniversiteler de dahil edilmelidir. Sağlıklı ve işlevsel veri tabanları oluşturulmalıdır. Her ölçek plan ve plan tadilatı konusunda etki analizleri (sosyal, ekonomik ve teknik) yapılması zorunlu kılınmalıdır. Şehir Plancıları Odası tarafından mesleki etik kodları belirlenmelidir. Yerel yönetimler tarafından kurumsal etik kodlar belirlenmelidir. Etik konusunda yerel yöneticilerin, çalışanların ve halkın duyarlılığını artırıcı etkin bir eğitim programı yürürlüğe koyulmalıdır. Sadece üniversitelerde değil, temel eğitimden itibaren etik konularda farkında lığı artıracak müfredat düzenlemesine gidilmelidir.
