Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov bugün yaptığı açıklamada, ABD ile yapılan kısa ve orta menzilli nükleer füzelerin konuşlandırılmasını yasaklayan nükleer silah anlaşmasından çekileceğini kamuoyuna duyurdu.
Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov devlet haber ajansı RIA Novosti'ye yaptığı açıklamada, “Bugün, örneğin INF [Orta Menzilli Nükleer] füzelerin konuşlandırılmasına yönelik moratoryumumuzun pratikte artık sürdürülemez olduğu ve terk edilmek zorunda kalacağı açıkça görülüyor,” dedi.
Lavrov'un bu açıklaması, sürpriz olmasa da, Rusya'nın nükleer tehditlerle suçlandığı ve ABD'nin Çin'in nükleer ve askeri güçlenmesini endişeyle izlediği bir dönemde, Soğuk Savaş dönemi silah kontrol anlaşmasının resmi olarak sona erdiğine işaret ediyor.
1987'de Ronald Reagan ve Mihail Gorbaçov tarafından imzalanan INF Antlaşması, artık yürürlükte değil ve tarafları bağlamıyor. Bu antlaşma, menzili yaklaşık 500 ila 5 bin 500 kilometre arasında olan nükleer ve konvansiyonel karadan fırlatılan balistik ve seyir füzelerini yasaklıyordu.
ABD, 2019'un ortasında, dönemin Başkanı Donald Trump'ın ilk döneminde, Rusya'nın SSC-8 (9M729) karadan fırlatılan seyir füzesini geliştirerek anlaşmayı ihlal etmesi nedemi ile INF Antlaşması'ndan resmi olarak çekildiğini duyurdu.
NATO da Rusya'yı anlaşmayı ihlal etmekle suçlarken, Moskova bu suçlamaları reddetti. Her iki taraf da aylardır anlaşmaya katılımını askıya almıştı.
Rusya, ardından INF Antlaşması kapsamında yasaklanan füzeleri, “ABD'nin benzer sınıftaki füzeleri konuşlandırmasına kadar” konuşlandırmayacağını duyurdu. Bu durum "INF moratoryumu" olarak da biliniyor.
Lavrov, RIA Novosti'ye verdiği demeçte, “ABD, Rusya ve Çin'den gelen uyarıları kibirli bir şekilde görmezden geldi ve pratikte bu sınıftaki silahları dünyanın çeşitli bölgelerine konuşlandırmaya geçti,” dedi.
Moskova, ABD'nin INF Antlaşması'nı Avrupa'da konuşlandırdığı (AEGIS Balistik Füze Savunma Sistemi'nin kara tabanlı versiyonu olan AEGIS Ashore sistemi) Aegis Ashore sistemiyle ihlal ettiğini söyledi. Kremlin'e göre bu sistem, uzun menzilli saldırı seyir füzeleri konuşlandırabiliyor. Washington ise bunu reddederek, “sistemin yalnızca antlaşmaya uygun savunma amaçlı önleyici füzeler fırlatabileceğini” belirtti.
Trump, ABD'yi antlaşmadan çekerken, Washington'un kendi orta menzilli, konvansiyonel olarak silahlandırılmış, karadan fırlatılan füze sistemini geliştireceğini söylemişti.
ABD ordusu, Nisan ayında, yaklaşık bin 600 kilometre menzile sahip Tomahawk seyir füzelerini ateşleyebilen Orta Menzil Kabiliyeti (MRC) füze sistemini Filipinler’in kuzeyine konuşlandırdığını açıkladı. Bu durum, INF Antlaşması yürürlükte olsaydı bir ihlal anlamına gelecekti.
Lavrov, Mayıs ayında yaptığı açıklamada, “ABD'nin INF Antlaşması'ndan çekilmesinin ardından Rusya tarafından getirilen tek taraflı kısıtlamaların kaldırılmasının kaçınılmaz olduğunu” belirtti.
Temmuz ayında, ABD ve Almanya ortak bir açıklama yaparak, Washington'un 2026’dan itibaren Avrupa'da döner bir şekilde konvansiyonel olarak silahlandırılmış orta menzilli karadan fırlatılan füzeler konuşlandıracağını duyurdu. Bu konuşlandırma, SM-6, Tomahawk ve geliştirilmekte olan hipersonik silahları içereceği duyuruldu.
Rusya, geçen ay Ukrayna'nın merkezine düzenlenen bir saldırıda, yeni deneysel bir orta menzilli balistik füze olan “Oreshnik” adlı sistemi test ettiğini duyurdu. Ukrayna yetkilileri başlangıçta bir kıtalararası balistik füze (ICBM) kullanıldığını bildirmişti.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Moskova'nın “Oreshnik” füzesini seri üreteceğini söyledi. Belarus Devlet Başkanı Alexander Lukaşenko ise bu füzelerin Belarus'ta konuşlandırılacağını açıkladı.
Lavrov, bu füze sisteminin yakın zamanda yapılan testine atıfta bulunarak, “En yeni orta menzilli hipersonik sistem 'Oreshnik'in yakın zamanda yapılan muharebe testi, yeteneklerimizi ve telafi edici önlemlerimizi uygulama kararlılığımızı ikna edici bir şekilde gösterdi,” ifadesini kullandı.
Sırada Ne Var?
Lavrov, “ABD makamları arasındaki aşırı Rus karşıtı duygu” nedeniyle, “Washington ile stratejik diyalog için mevcut koşulların bulunmadığını” söyledi.
“Amerikalılar mevcut Rusya karşıtı tutumlarından vazgeçene kadar, silah kontrolü konusunda onlarla hiçbir müzakere yapmayacağız,” diye ekledi.
Lavrov, Şubat 2026'da sona erecek olan Yeni START Antlaşması'nın hâlâ yürürlükte olduğunu, ancak bir yıldan biraz fazla bir süre içinde ne olacağının belirsiz olduğunu söyledi.
