Bağırsak mikrobiyotası nasıl çalışır? Obezite, diyabet ve depresyonla bağlantısı nedir? Probiyotik ve prebiyotiklerin önemi, mikrobiyotayı güçlendiren 5 besin ve uzman tavsiyeleriyle bilimsel rehber!

Mikrobiyota ve Mikrobiyom Ne Demek?

Mikrobiyota: Bağırsaklarda yaşayan bakteri, virüs, mantar gibi mikroorganizma topluluğu.
Mikrobiyom: Bu mikroorganizmaların genetik materyali.
İnsan vücudunda 100 trilyon mikroorganizma bulunurken, mikrobiyom 3 milyondan fazla gen içerir.

 Bağırsak Mikrobiyotasının İşlevleri

Sindirime Yardımcı Olur:

  • Liflerin fermantasyonuyla kısa zincirli yağ asitleri (KZYA) üretir.

  • Bütirat: Bağırsak hücrelerini besler, kanser hücrelerini öldürür.

  • Propionat: Tokluk hissi verir, karaciğer metabolizmasını düzenler.

  • Asetat: Diğer bakterilerin büyümesini destekler.

Bağışıklık Sistemini Güçlendirir:

  • Zararlı patojenlere karşı koruma sağlar.

  • Otoimmün hastalıkları önlemede rol oynar.

Beyin-Bağırsak Ekseni:

  • Depresyon, anksiyete gibi nörolojik durumlarla ilişkilidir.

Mikrobiyota Bozukluğu (Disbiyoz) Hangi Hastalıklara Yol Açar?

Hastalık Mikrobiyota İlişkisi
Obezite Düşük bakteri çeşitliliği, fazla kilo
Tip 2 Diyabet İnsülin direnciyle bağlantılı
İnflamatuar Bağırsak Hastalığı Zararlı bakteri artışı
Kalp Hastalıkları Trimetilamin üretimiyle damar tıkanıklığı
Depresyon Serotonin üretiminin azalması

 Mikrobiyotayı Güçlendiren Besinler

 Probiyotikler: Yoğurt, kefir, turşu (canlı bakteri kaynağı)
 Prebiyotikler: Soğan, sarımsak, muz, kuşkonmaz (bakteri besini)
 Lifli Gıdalar: Tam tahıllar, sebzeler, kuruyemişler

 Zararlı Olanlar:

  • İşlenmiş gıdalar (emülgatörler mikrobiyotayı bozar)

  • Aşırı antibiyotik kullanımı (faydalı bakterileri öldürür)

  • Yapay tatlandırıcılar (sukraloz, aspartam)   

Mikrobiyota ve Obezite İlişkisi

 Obez bireylerde bakteri çeşitliliği daha düşük.
 Cristensenella gibi bakteriler kilo alımını engelliyor.
 Fare çalışmalarında, obez bireylerin bağırsak bakterileri alan fareler hızla kilo aldı.

Mikrobiyota Çeşitliliği Neden Önemli?

  • Düşük çeşitlilik; diyabet, kalp hastalığı, inflamasyonla bağlantılı.

  • Lif tüketimi çeşitliliği artırır.

  • Fermente gıdalar faydalı bakterileri destekler.

Sağlıklı Bir Mikrobiyota İçin Ne Yapmalı?

 Dengeli beslenin (lif + probiyotik + prebiyotik)
 Antibiyotikleri gereksiz kullanmayın
 Stresi yönetin (beyin-bağırsak bağlantısı)
 Düzenli egzersiz yapın

Muhabir: Batın Uysal