Günümüz dünyasında batılılaşan beslenme tarzı neredeyse her coğrafyada geleneksel mutfağın yerini alıyor. Ancak Tanzanya’da yapılan yeni bir bilimsel araştırma, yerel yemeklerin yalnızca kültürel değil, sağlık açısından da altın değerinde olduğunu gözler önüne serdi. Sadece birkaç haftada bağışıklık sistemi üzerinde etkili olan bu değişim, bilim insanlarını şaşkına çevirdi.
Araştırma nerede, nasıl yapıldı?
Hollanda’daki Radboud Üniversitesi Tıp Merkezi’nden bulaşıcı hastalıklar uzmanı Dr. Quirijn de Mast liderliğinde yürütülen araştırmada, Kuzey Tanzanya’da yaşayan 77 sağlıklı erkek incelendi. Katılımcıların bir bölümü zaten Batı tipi beslenmeye alışkınken diğer kısmı daha çok mbege ve kiburu gibi geleneksel Tanzanya yemekleriyle besleniyordu.
Bir grup, bir hafta boyunca alışık oldukları menüyü tüketti ardından iki hafta boyunca diğer grubun beslenme tarzını uyguladı. Bazılarıysa yalnızca geleneksel fermente içecek olan mbege’yi Batı tipi öğünlere ekledi. Katılımcılardan belirli aralıklarla kan örnekleri alınarak bağışıklık sistemi ve metabolik tepkiler incelendi.
Sosisli, beyaz ekmek ve ketçap bağışıklığı düşürdü
Tanzanya mutfağından çıkarak sosis, beyaz ekmek, reçel, kızartma ve pankek gibi Batı tipi yiyeceklere yönelen katılımcılarda:
· İltihaplanma belirteçleri arttı
· Bağışıklık hücrelerinin bazı patojenlere karşı tepkisi azaldı
· Metabolik bozulma sinyalleri görüldü
· Küçük de olsa kilo artışı kaydedildi
· Fermente içecekler bile tek başına etkili oldu
Tersine, Batı tarzı beslenmeden geleneksel besinlere geçen bireylerde yalnızca iki hafta içinde:
· Anti-inflamatuar (iltihap azaltıcı) tepkiler yükseldi
· Bağışıklık sistemi daha hızlı ve etkili çalışmaya başladı
· Mbege gibi fermente içecekler, Candida gibi mantarlara karşı savaşan hücreleri aktif hale getirdi
Dahası, bu etkilerin bir kısmı dört hafta sonra bile ölçülebilir düzeyde kalmaya devam etti.
De Mast: Geleneksel beslenmenin değeri çok büyük
Araştırmanın başındaki Dr. de Mast, “Araştırmamız, geleneksel Afrika beslenme tarzının iltihaplanma ve metabolik süreçler üzerinde son derece faydalı etkileri olduğunu gösteriyor. Aynı zamanda sağlıksız Batı tipi beslenmenin ne kadar zararlı olabileceğini de ortaya koyuyor” dedi.
Sadece Afrika için değil, herkes için ders niteliğinde
Çalışma yalnızca Tanzanya ya da Afrika kıtasıyla sınırlı değil. Araştırmacılar, sağlıklı geleneksel beslenmenin başka coğrafyalarda da hızla terk edildiğine dikkat çekiyor. Özellikle Afrika kökenli bireylerin Batı’ya göç ettiklerinde sağlık açısından daha kırılgan hale gelmeleri, bu geçişin ne denli önemli sonuçlar doğurduğunu gösteriyor.
Araştırmanın tüm bulguları Nature Medicine dergisinde yayımlandı.
