Cuma namazını kılmak için camilere akın eden kişiler, Cuma günü öğle namazının kılınıp kılınmayacağını merak ediyor. Bunun yanında Cuma namazının kadınlara da farz olup olmadığı da araştırılan konular arasında yer alıyor. Peki “Cuma namazı nasıl kılınır? Cuma günü öğle namazı kılınır mı? Cuma namazı kadınlara farz mı? Cuma namazından sonra öğle namazı kılınır mı?” İşte ayrıntılar…
CUMA NAMAZI NASIL KILINIR?
Her Cuma vatandaşların merak ettiği soruların başında Cuma namazı nasıl kılınır? sorusu gelmektedir. İşte Cuma namazının kılınışına dair ayrıntılar...
İlk önce cuma namazının dört rekât olan ilk sünneti kılınır.
İlk sünnete şöyle niyet edilir:
“Niyet ettim Allah rızası için bugünkü cuma namazının ilk sünnetini kılmaya.”
Cumanın ilk sünnetinin kılınışı, aynen öğle namazının dört rekât sünneti gibidir.
Niyet edilir, erkekler ellerini kulak hizasına, kadınlar göğüs hizasına kaldırır ve "Allahuekber" diyerek tekbir alır ve yine eller erkeklerde göbek, kadınlarda göğüs hizasına sağ el sol elin üstüne gelecek şekilde bağlanır.
Sırasıyla;
Birinci rekat:
- Niyet
- Sübhaneke duası
- Euzü Besmele
- Fatiha Suresi
- Zammı sure veya onun yerine geçecek miktarda ayet/ayetler okunur
- "Allahuekber" diyerek eller diz kapaklarının üzerine gelecek şekilde rükuya gidilir, rükuda 3 defa "Sübhane Rabbiyel Azim" denilir.
- "Semiallahu Limen Hamideh" denilerek rükudan kalkılır ve "Rabbena Lekel Hamd" denilir.
- Tekrar "Allahuekber" denilerek secdeye gidilir. Secdede alın ve burnun yere değmesine dikkat edilir. Secdede 3 defa "Sübhane Rabbiyel Âlâ" denilir. Birinci secdeden "Allahuekber" denilerek oturulur ve ardından "Allahuekber" denilerek tekrar secdeye gidilir ve "Allahuekber" denilerek ikinci rekata kalkılır.
İkinci rekat:
- Besmele
- Fatiha Suresi
- Zammı sure veya onun yerine geçecek miktarda ayet/ayetler okunur
- Rüku ve secde yapılır. Ayağa kalkılmaz "Tahiyyat"a oturulur. Burada "Ettehiyyatü" duası okunur. "Allahuekber" denilip üçüncü rekata kalkılır.
Üçüncü rekat:
- Besmele
- Fatiha Suresi
- Zammı sure veya onun yerine geçecek miktarda ayet/ayetler okunur
- rüku ve secde yapılır, dördüncü rekata kalkılır.
Dördüncü rekat:
- Besmele
- Fatiha Suresi
- Zammı sure veya onun yerine geçecek miktarda ayet/ayetler okunur
- Rüku ve secde yapılır. Ayağa kalkılmaz "Tahiyyat"a oturulur. Burada "Ettehiyyatü, Salli, Barik ve Rabbena" duaları okunur ve "Esslamü aleyküm ve rahmetullah" denilerek baş, önce sağa (omuza bakılarak) sonra sol tarafa çevrilerek selam verilir ve cuma namazının sünneti tamamlanır.
- Sünnet kılındıktan sonra imam-hatip minbere (hutbe okunan yere) çıkar ve oturur. Bundan sonra camiin içinde bir ezan (iç ezan) daha okunur.
- Hutbe bitince ikamet getirilir ve cumanın iki rekât farzı cemaatle kılınır.
Cuma namazının farzına nasıl niyet edilir?
İmamın arkasındaki cemaat şöyle niyet eder:
"Niyet ettim Allah rızası için bugünkü cuma namazının farzını kılmaya, uydum imama." denilir ve birinci rekata başlanır.
Birinci rekat:
İmam ve cemaat ile birlike
- Niyet eder,
- Sessizce herkes Sübhaneke duasını okur.
- İmam içinden "Euzü Besmele" çeker,
- Ardından açıktan Fatiha Suresi ve zammı sure okur. Bu esnada imama uyan cemaat dinler.
- İmam sesli olarak "Allahuekber" der ve hep birlikte eller diz kapaklarının üzerine gelecek şekilde rükuya gidilir, rükuda imam ve cemaat sessizce 3 defa "Sübhane Rabbiyel Azim" der.
- İmam açıktan "Semiallahu Limen Hamideh" der rükudan kalkılır ve imam ve cemaat sessizce "Rabbena Lekel Hamd" derler.
- İmam tekrar sesli bir şekilde "Allahuekber" der ve hep birlikte secdeye gidilir. Secdede alın ve burnun yere değmesine dikkat edilir.
- Secdede 3 defa yine herkes sessizce "Sübhane Rabbiyel Âlâ" der. Birinci secdeden "Allahuekber" denilerek kalkılır ve oturulur, ardından "Allahuekber" denilerek tekrar secdeye gidilir.
- Secde bir önceki gibi yapılır ve "Allahuekber" denilerek ikinci rekata kalkılır.
İkinci rekatta da;
- İmam sessizce besmele çeker,
- Açıktan Fatiha Suresi ve zammı sure veya onun yerine geçecek miktarda ayet/ayetler okur.
- Rüku ve secde yapılır. Ayağa kalkılmaz "Tahiyyat"a oturulur. Burada herkes sessizce "Ettehiyyatü, Salli-Barik ve Rabbena" dualarını okur. İmam açıktan, cemaat sessizce "Esselamü aleyküm ve rahmetullah" diyerek baş önce sağa (omuza bakılarak) sonra sol tarafa çevrilir ve selam verilir, cuma namazının farzı tamamlanır.
CUMA NAMAZININ SON SÜNNETİ NASIL KILINIR?
Cuma namazının son sünneti, dört rekat ilk sünnetin kılınması gibi kılınır.
Zuhr-i Ahir (Son Öğle) Namazı
Bir yerleşim yerinde birden fazla camide cuma namazı kılınıp kılınamayacağı konusunda İslam âlimleri arasında farklı görüşler vardır. Hanefi mezhebinde kabul edilen görüş, bir yerleşim yerinde birden fazla camide kılınan cumanın sahih olmasıdır. Ancak İmam Ebu Yusuf’a göre cuma namazı bir yerde sadece bir camide, şehrin büyük olması veya ortasından nehir geçmesi hâlinde ancak iki camide kılınabilir. Şafiiler ise “ihtiyaç yoksa sadece bir camide kılınabilir” diyor.
Bu imamlara göre, bir yerde birden fazla cuma namazı kılındığı takdirde namaza ilk önce başlayanların namazı sahih olur, sonraya kalanların namazı sahih olmaz. Hepsinin beraber kılması ve hangisinin ilk önce kıldığının şüpheli olması hâlinde ise hiçbirinin namazı sahih olmaz. Bu durumda cumanın şartlarından biri kaçırılmış ve cuma namazının caiz olması şüpheli hâle gelmiştir. Bu görüşte olanlar, cumanın sahih olmaması ihtimaline karşı ihtiyaten vaktin farzını kılmak maksadıyla “Zuhr-i Âhir” adıyla dört rekât namaz kılınmasını gerekli görmüşlerdir.
Birden fazla camide kılınan cuma namazlarının sahih olduğu ve bu sebeple Zuhr-i Âhir kılmaya gerek olmadığı görüşünde olanlar: “Cuma’dan sonra ‘Zuhr-i Âhir’ kılmak ihtiyat değildir. Asıl ihtiyat, iki delilden en kuvvetlisi hangisi ise onunla amel etmektir. Bu meselede en kuvvetli delil, birden fazla camide cuma namazı kılmanın caiz olmasıdır” demişlerdir. Bu durumda cuma namazı caiz olup, öğle namazının yerine geçtiğine göre, o gün ayrıca öğle namazını kılmaya gerek yoktur. Bu iki görüşten herhangi biri ile amel etmek caizdir.
Bu sebeple, cuma namazını kılan bir kimse, cumadan sonra “Zuhr-i Ahir” niyetiyle dört rekât daha namaz kılmak mecburiyetinde değildir. Nedeni cuma namazı öğle namazının yerine geçtiğinden o gün ayrıca öğle namazı kılınmaz.
Bununla beraber “Zuhr-i Ahir” kılmaya bir engel de yoktur. Dileyen dört rekât “Zuhr-i Ahir” ile iki rekât da vakit sünneti kılar. Zuhr-i Ahir namazına, “Niyet ettim Allah rızası için vaktine yetişip henüz kılamadığım son öğle namazını kılmaya” diye niyet edilir. Bu son öğle namazı, öğlenin dört rekât farzı gibi kılınmakla beraber, sünnetlerde olduğu gibi dört rekâtın hepsinde Fatiha’dan sonra sure okunması daha iyi olur. İki rekâtlı vakit sünnetine de şöyle niyet edilir: “Niyet ettim Allah rızası için vaktin sünnetini kılmaya.” Bu namaz da sabah namazının sünneti gibi kılınır.
CUMA NAMAZI KADINLARA FARZ MI?
Cuma namazı öncelikle akıllı, ergenlik çağına erişmiş, sağlıklı, hür ve mukim yani misafir olmayan) erkeklere farz kılınmıştır. Bunun yanında kadınlar, hürriyeti kısıtlı olanlar, yolcular ve cemaate gelemeyecek kadar mazereti olanlar cuma namazı kılmakla yükümlü tutulmamıştır. Ama kılmaları durumunda bu namazları geçerli olur ve ayrıca öğle namazı kılmaları gerekmez.
Hz. Peygamber (s.a.s.), “Cemaatle cuma namazı kılmak, her Müslümana farzdır. Ancak köle, kadın, çocuk ve hastaya farz değildir.” (Ebû Dâvûd, Salât, 214 [1067]) buyurmuştur. Asr-ı saadetten günümüze kadar bütün âlimler, cuma namazının kadınlara farz olmadığı konusunda ittifak etmişlerdir (İbnü’l-Hümâm, Fethü'l-kadîr, 2/62; Nevevî, el-Mecmû‘, 4/483-484; İbn Kudâme, el-Muğnî, 2/250).
Cuma namazının kadınlara farz kılınmamış olması, onlar hakkında bir mahrumiyet değil, muafiyet olarak kabul edilir. İstedikleri zaman, camiye gidip cemaatle cuma namazı kılmalarında dinen bir engel yoktur. Hatta hutbe ve vaazlardan istifade etmeleri için cuma namazlarına devam etmeleri tavsiye edilebilir.
CUMA GÜNÜ ÖĞLE NAMAZI KILINIR MI?
Cuma günü öğle namazı kılınır mı? sorusu sık sık sorulmaktadır. Cuma günündeki öğle namazı; Cuma namazı olarak bilinir. Ya da Cuma namazından sonra öğle namazı kılınmaz. Bu nedenle sünneti kılmak, hutbeyi dinlemek iki rekatlık cuma namazını kılmak için yeterli olacaktır.
