İnme, dünya genelinde en sık görülen ölüm nedenlerinden biri olup, hayatta kalanlarda kalıcı sakatlık bırakma riski taşır. Beyne giden kan akışının aniden kesilmesiyle ortaya çıkan bu durum, erken müdahale edilmediğinde ciddi sonuçlar doğurabilir. İster yaşlı ister genç olsun, herkes için risk oluşturan inme, doğru önlemlerle büyük ölçüde önlenebilir. İnme nedir? BE FAST inme belirtisi nedir?
İnme nedir?
İnme, beynin oksijen ve besin kaynağı olan kan akışının aniden kesilmesiyle ortaya çıkan ciddi bir tıbbi durumdur. Beyin hücreleri dakikalar içinde hasar görmeye başlar ve müdahale edilmezse kalıcı sakatlık veya ölümle sonuçlanabilir. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, inme, kalp hastalıklarının ardından dünya çapında en sık görülen ikinci ölüm nedenidir.
İnme türleri nelerdir?
İskemik İnme: Beyne kan taşıyan damarlardan birinin tıkanması sonucu meydana gelir. İnme vakalarının yaklaşık %87’si iskemik inmedir.
En sık görülen nedenler:
· Damar tıkanıklığı (ateroskleroz)
· Kan pıhtısı (tromboz)
· Hemorajik İnme:
Beyin damarlarının yırtılması sonucu beyin dokusunda kanama oluşur. Bu durum, yüksek tansiyon veya beyin anevrizması gibi nedenlerle tetiklenebilir.
Geçici İskemik Atak (Mini İnme): Beyne giden kan akışı kısa bir süre kesilir ve genellikle birkaç dakika içinde normale döner. Ancak bu durum ciddi bir inmenin habercisi olabilir.
İnme belirtileri nelerdir?
İnme belirtileri aniden ortaya çıkar ve zamanında fark edilmesi hayat kurtarır. En yaygın belirtiler şunlardır:
Yüzde kayma, gülümseyememe gibi belirtiler genellikle bir tarafı etkiler.
Vücudun bir tarafında ani güç kaybı veya hissizlik.
Kelimeleri doğru telaffuz edememe, konuşmada güçlük veya anlama zorluğu.
Bir veya iki gözde ani görme kaybı veya bulanık görme.
Dengede duramama, yürümede zorluk ve baş dönmesi.
Nedeni bilinmeyen ve aniden ortaya çıkan yoğun baş ağrısı.
İnme neden olur?
İnmenin temel nedenleri, beyin damarlarının sağlığını etkileyen sorunlarla ilişkilidir. En yaygın nedenler:
Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon): Damarlarda basınca yol açarak damarların yırtılmasına veya tıkanmasına neden olur.
Ateroskleroz (Damar Sertliği): Damarların daralması sonucu kan akışının engellenmesi.
Kalp Hastalıkları: Özellikle ritim bozuklukları ve kalp kapakçığı problemleri kan pıhtılarının oluşumuna zemin hazırlar.
Diyabet: Kandaki yüksek glikoz seviyeleri damar hasarına neden olur.
Sigara ve Alkol Tüketimi: Damar sağlığını olumsuz etkileyerek inme riskini artırır.
Obezite ve Hareketsizlik: Kalp-damar sağlığını bozarak inme riskini yükseltir.
İnme risk faktörleri
Bazı bireyler genetik veya çevresel faktörlere bağlı olarak daha yüksek risk altındadır:
Genetik yatkınlık riski artırır.
İnme riski, 55 yaşından sonra her 10 yılda bir ikiye katlanır.
Erkeklerde inme daha sık görülür, ancak kadınlarda ölüm riski daha yüksektir.
Kolesterol birikimi damarlarda tıkanmaya yol açabilir.
İnmeden nasıl korunulur?
İnme riskini azaltmak için yaşam tarzı değişiklikleri büyük önem taşır:
Düzenli tansiyon ölçümleri yaptırın ve gerekiyorsa ilaç tedavisi uygulayın.
Meyve, sebze, tam tahıl ve az yağlı protein kaynakları içeren bir diyet uygulayın.
Haftada en az 150 dakika yürüyüş, yüzme veya hafif egzersizler yapın.
Damar sağlığınızı korumak için bu alışkanlıklardan uzak durun.
Meditasyon, yoga veya hobi edinmek stresi azaltarak kalp ve damar sağlığınızı destekler.
Acil durumda ne yapılmalı?
İnme belirtileri gösteren birine rastladığınızda şu adımları takip edin:
Yüz: Kişiye gülümsemesini söyleyin. Yüzde kayma olup olmadığını kontrol edin.
Kollar: Kollarını kaldırmasını isteyin. Bir kolunu kaldıramıyorsa bu bir işaret olabilir.
Konuşma: Kısa bir cümle söylemesini isteyin. Kelimeleri doğru telaffuz edemiyorsa 112'yi arayın.
Zaman hayati önem taşır: Hızlı müdahale ile beyin hasarı en aza indirilebilir.
