Maymun çiçeğinin nasıl bulaştığı ve nasıl korunması gerektiği gündemi meşgul ediyor. COVİD-19 salgınından sonra milyonlarca kişi yeni bir salgının daha kapıda olup olmadığını bilmek istiyor. Maymun çiçeği virüsü, fareler ve sincaplar gibi kemirgen hayvanlardan ya da enfekte olmuş bireylerden bulaşıyor. Maymun çiçeği şu ana kadar belli başlı ülkelerde görüldü. Hal böyle olunca da vatandaşlar da özellikle çiçek aşısının bu hastalıktan koruyup korumayacağına dair sorular sormaya başladı. Peki “Türkiye'de çiçek aşısı ne zaman kaldırıldı? Çiçek aşısı hala yapılıyor mu? Su çiçeği aşısı maymun çiçeğinden korur mu?” İşte bu konuda araştırılan ayrıntılar…
TÜRKİYE’DE ÇİÇEK AŞISI NE ZAMAN KALDIRILDI?
İnfluenza laboratuarı Dünya Sağlık Örgütü 1950 yılında Uluslararası Bölgesel İnfluenza (grip) Merkezi olarak tanındı ve influenza aşısı üretildi.
1976`da Kuru BCG aşısının deneysel üretimi başladı. 1983`te kuru BCG aşısı üretimine geçildi. Kurtuluş savaşı çıktığı zaman zor koşullar altında da hayvan ve insan aşıları üretilmeye devam edilmiştir.
İstanbul’un işgali sonrasında aşı merkezi önce Eskişehir, daha sonra da Kırşehir’e taşınmıştır. Aynı dönemde Afyon’da da çiçek aşısı üretilmeye devam edildi. Erzurum’daki serum laboratuvarı Rus işgali sırasında Halep, Niğde, Sivas ve Erzincan’a taşınmış. Kastamonu’da da aşı üretimi yapılmıştır.
Benzer bir üretim Cumhuriyet döneminde de devam etti. 1928 yılında Hıfzısıhha Enstütüsü ile üretim merkezi bir hal aldı. 1940’lı yıllara kadar tifo, tifüs, difteri, BCG, kolera, boğmaca, tetanoz, kuduz aşıları seri üretimle oluşturulmuştur. 1968 yılında kurulan serum çiftliğinde tetanoz, gazlı gangren, difteri, kuduz, şarbon akrep serumları da üretilmiştir. Ülke de hastalıkların yok olması ile 1971 yılında tifüs, 1980 yılında çiçek aşısı üretimi son verildi.
SU ÇİÇEĞİ AŞISI MAYMUN ÇİÇEĞİNDEN KORUR MU? ÇİÇEK AŞISI HALA YAPILIYOR MU?
Çiçek aşısı, 1796 yılında İngiliz doktor Edward Jenner, nispeten hafif olan sığır çiçeği virüsü enfeksiyonunun ölümcül çiçek virüsüne karşı bağışıklık kazandırdığını ortaya çıkartmıştır. Sığır çiçeği, 20. yüzyılda modern çiçek aşısı ortaya çıkana kadar doğal bir aşı görevi gördü. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 1958 yılından 1977 yılına kadar çiçek hastalığını ortadan kaldıran küresel bir aşılama kampanyası yürütmüş ve çiçek hastalığını ortadan kaldırılan tek insan hastalığı haline getirmiştir. Artık halka rutin çiçek aşısı yapılmasa da aşı biyoterörizm, biyolojik savaş ve mpox'a karşı korunmak için hala üretilir.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)'nün de desteklediği yaygın aşılama çalışmaları sonucu 1980 yılının başlarında dünyadan kaldırıldı. Kısaca bilinen son olgu, 1977 yılında Somali'de görülmüştür. Daha sonra da çiçek aşısınn kullanımına son verilmiştir.
SU ÇİÇEĞİ AŞISI MAYMUN ÇİÇEĞİNDEN KORUR MU?
Çiçek aşısı Mpox'dan yani maymun çiçeği hastalığından korur mu? sorusunun şu sıralarda şıkça sorulmaya başlandı. Dünya Sağlık Örgütü Afrika'daki tecrübelerden yola çıkarak çiçek aşısının Mpox'dan yüzde 85 kadar koruma sağlayacağı biliniyor. Ama çiçek aşısı 1980'den beri uygulanmamaktadır.
