Bugün Ortadoğu’yu yakan ateşin kıvılcımı bundan 100 yıl önce İngiltere ve Fransa arasında imzalanan asıl adı Küçük Asya
Bugün Ortadoğu’yu yakan ateşin kıvılcımı bundan 100 yıl önce İngiltere ve Fransa arasında imzalanan asıl adı Küçük Asya Antlaşması olan ancak İngiliz ve Fransız imzacılarının isimleri dolayısıyla Sykes Picot olarak anılan gizli anlaşma ile yakıldı.
Bu gizli anlaşmanın 100. yılı dolayısıyla yıl içinde çeşitli bilimsel etkinlikler gerçekleştirildi. Bunlardan biri de dün Yıldırım Beyazıt Üniversitesi’nde Atatürk Araştırma Merkezi işbirliği ile gerçekleştirilen Sykes Picot Gizli Antlaşmasının 100. Yılında Ortadoğu ve Türkiye Uluslararası Sempozyumu’ydu.
Sempozyumun açılışında konuşan Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Mustafa Bilgin’in Ortadoğu’da 100 yıldır küresel güç mücadelesinin yaşandığına dikkat çekti ve bugün de bu güç mücadelesinin Büyük Ortadoğu Projesi ile devam ettiğini bildirerek küresel güçlerin körüklediği çatışmaların Türkiye’nin iç ve dış güvenliğini tehdit eder boyutlara ulaştığını söyledi.Bilgin’in ortadoğu’daki dramı “Vekaletler Savaşı” oarak nitelemesi anlamlıydı.
Atatürk Araştırma Merkezi Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ali Beyhan Birinci Düna Savaşının başlangıcında Osmanlı Devleti’nin yüzölçümünün 2,5 milyon metrekare olduğunu hatırlatarak, bir çok cephede savaşmak zorunda kalan ve ekonomik olarak ve askeri açıdan güç kaybı yaşayan Osmanlı’nın bu toprakları korumakta zorlandığını, Çanakkale ve Kut’ül Ammare zaferlerine rağmen savaşın mağlupları arasında yer aldığını belirtti. “Şevket ve kudret askerlikle kaim” sözünü hatırlatan Beyhan savaşın kaybında orduya Almanların komuta etmesi ve silah ve mühimmatta dışa bağımlılığın etkisine dikkat çekti. Sykes Picot’nun, savaşın bitmesinden iki yıl önce Osmanlı hakimiyetindeki zengin coğrafyanın pay edilmesinin adı olduğunu kaydeder şunları söyledi:
“Bu gizli antlaşmadan 100 yıl sonra bugün yaşananlar yine kirli bir savaş. Topraklarda yaşayanların hayat hakkı emperyal güçler için bir anlam ifade etmiyor. Akan kanın durması için gayret eden Türkiye emperyal güçleri rahatsız ediyor, bu kutlu çaba engellenmek isteniyor.”
Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Metin Doğan da bin yıldır yaşadığımız bu kadim coğrafyayı paylaşmak için yapılan gizli antlaşma ile başlayan bu kirli oyunun bugün de devam ettiğine dikkat çekerken, “Vekaletler Savaşı” nitelemesine atıfta bulanarak, OŞİD’i kimin kurdurduğunun belli olmadığını, küresel güçlerin Müslümanları Müslümanlara kırdırdığını belirterek “Ne yazık ki ölen de Müslüman öldüren de. İnsanlık bir değil bin kez ölüyor” dedi.
Daha sonra sempozyum oturumlarına geçildi.
Başkent Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kemal Çelik’in yönettiği birinci oturumda, Doç. Dr. Sebahattin Şimşir “Yusuf Akçura’nın Mektupları Işığında Birinci Dünya Savaşı Öncesi Beyrut Medrese-i Osmaniye’nin Ortaya Koyduğu Siyasi ve Sosyal Gerçekler, Doç. Dr. Kürşat Çelik, Sykes-Picot Antlaşması Öncesinde Fransa’nın Lübnan Politikası, Yrd. Doç. Dr. Halil Özşavlı, “Fransız Manda İdaresinin Lübnan’da Ermenilere Sağladığı Siyasi Ayrıcalıklar, Uzman Yardımcısı Abdullah Kaymak, “Fransa’nın Siyonizm’e İlgisi: Cambon Bildirisi başlıklı bildirileri sundular.
Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. H. Mustafa Eravcı’nın yönettiği ikinci oturumda da Prof. Inaam Mahdi Al-Salman, “Filistin’in Yahudileştirilmesinde İngiliz Yardımı, Kudüs Askerî Yöneticisi Ronald Storrs’un Günlüğünden Bir Okuma, Yrd. Doç. Dr. Kefah Ahmed NAJAR “1916’daki Şerif Hüseyin Bin Ali Hareketi ve Sykes-PicotAntlaşması”, Yrd. Doç. Dr. İsmail KÖSE “İngiliz Belgelerine Göre Arap İsyanı ve Arap Milliyetçiliği, Dr. Sezen KILIÇ “Alman Belgelerine Göre Cemal Paşa’nın Osmanlı Arap Politikasındaki Rolü başlıklı bildirilerle sempozyuma katıldılar.
Prof. Dr. Halil BAL’ın yönettiği üçüncü oturumda Prof. Dr. Behçet Kemal Yeşilbursa tarafından CENTO Unutulan İttifak Doç. Dr. Ziyad Emrahov, “2. Dünya Savaşı Sonrası Karadeniz (Türk) Boğazları Hakkında Sovyet Planları”, Araş. Gör. İsmail Erkam Sula, Arap Ayaklanmalarının Gölgesinde Türkiye NATO İlişkileri: NATO’nun Değişen Güvenlik Gündemi ve Ortadoğu” başlıklı bildirilerle görüşlerini paylaştılar.
Sempozyumun Prof. Dr.Mustafa Bilgin’in yönettiği son oturumda da, Prof. Dr. Mustafa Eravcı 1. Dünya Savaşı Sürecinde Emperyal GüçlerinMezhepsel Politikaları ve Süryaniler, Prof. Dr. Mahmut Abdulwahid Al Qaysi, Sykes Picot Antlaşması ve Irak’ın Kuruluşu Sürecinde Iraklı Kimliği Meselesi, Prof. Dr. Tawfik Khalaf Al Samarrai, “İlk Irak Gazetelerinde Sykes Picot Antlaması”, Doç. Dr. Yahya Yeşilyurt, “1. Dünya Savaşında Yemen’de Osmanlı İngiliz Mücadelesi ve Mark Syikes’in Yemen’den Gönderdiği Rapor” başlıklı bildirileri bsundular.
Sempozyuma bendeniz de üçüncü oturumda sunduğum “Sykes-Picot’ya Karşı Sadabat Paktı” adlı bildiri ile katıldım.
***
Bugün de devam edecek olan uluslararası sempozyumda yapılan konuşmaları dinleyince senaryosu 100 yıl önce yazılan oyunun ne kadar büyük olduğunu daha derinden anlıyorsunuz.
100 yıl önce bölgede meydana gelen etnik ayrımcılığa dayalı kışkırtıcılığın boyutlarının bugünlerdeki kardeş kavgasını hazırladığını üzülerek görüyorsunuz. Ayrıca, bölgedeki istikrarsızlığın kaynağı haline gelen Siyonistler için bölgede bir yer ayarlanması için ne çabalar verildiğini de öğreniyorsunuz.
Deşeledikçe, 100 yıl öncesinin Ordaoğusunda hangi taşı kaldırsanız, Sykes Picot antlaşmasının mimarları İngiliz Sir Mark Sykes ve Fransız François Georges Picot’nun çıktığını hayretle müşahede ediyorsunuz.
