Dil varlığın evidir, der Heidegger. Yani insana huzur veren ya da huzurunu kaçıran dil olabilir. Yunus Emre Hazretleri de ne güzel söyler,

Söz ola kese savaşı, söz ola bitire başı,
Söz ola ağılı aşı, bal ile yağ ede bir söz.

Söz vardır savaşları bitirir, söz vardır başları kestirir. Bir sözle yediğimiz yemek bir anda zehir oluverir. Söz var şifadır, söz var zulmettir. Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır demişler. Bir insana güzel bir söz söylediğiniz vakit yüzünde güller açar, morali bozuksa bile hafiften tebessüm eder. Morali çok yüksekte olan birine de bir kötü söz söyleyin dünyasını yıkabilirsiniz. Yapılan araştırmalar sonucu bardaktaki suya güzel sözler söylendiğinde onu içene şifa, kötü sözler söylendiğinde rengi siyahlaşıp zehir olur. Anadolu’da bir söz vardır, insana kırk defa bir şey söyle insan o söylenen şey olur. Kırk defa deli de adamda delilik emareleri görülür. Sen ağasın, paşasın, kralsın deyin kırk gün sonra adam padişah gibi gezer.

Sözler Ruha Tesir Eder

İyi sözün ya da kötü sözün insan ruhunda büyük tesirleri vardır. Bu sözün ister yazılı ister şifahi olarak söylenmesi fark etmez. En pısırık insanla bile konuşarak yağız bir delikanlı olabilir. İkna kabiliyeti yüksek kişiler sözün bu gücünü çok kullanırlar. Kimsenin ikna edemediğini onlar konuşarak ikna edebilirler. Bugün psikologların yaptığı da çok farklı değildir. Belli bir ilim doğrultusunda insanın ruhunu konuşarak tedavi ederler. Efendimiz (s.a.v)’in de buyurduğu gibi “Söz de sihir vardır.” Bu sihirli gücü büyücüler, şairler ya da sözle işi olan kişiler gerek faydalı, gerekse kötülük amacıyla kullanmışlardır. Zararlı sözler olduğu gibi kötülük amacıyla söylenen sözler ve kötülükten korunmak için yaratılmış sözlerde mevcuttur. Bu koruyucu söz en başta ilahi kelam Kur-an’dır. Hem şifadır hem koruyucu bir söz…

Bunun yanında sözün yazı hali de insana tesir eder. Bir metin okursunuz hayata bakınız değişir. Birkaç benzer kurmaca okursunuz kendi hayatınızdaki karşılaştığınız sorunları çözüverirsiniz. Bir edebi metin okursunuz ruhunuz dinlenir. Bir fikir kitabı okursunuz yolunuz ve zihniniz açılır. Şeref Akbaba hocam “Edebiyat yol açar.” demişti. Gerçekten de öyle oluyor. Kitap okumak, yazmaya çalışmak ve bir de bunu özveriyle yapıyorsanız gerçekten de edebiyat yolunuzu açıyor. Çünkü zihin çalışıyor. Kitap okurken okuduklarınızı anlamlandırmak için yazı yazarken de anlatmak istediklerinizi nasıl kompoze edip anlatacağınız hususunda beyin durmadan çalışıyor. Beynin çalışması demek tabir yerindeyse değirmenin boşa çalışmaması demek. Değirmen boşa çalışmazsa kendini bitirmez. İşte beyne bir şeyler verdiğiniz vakit zayıflamaz bilakis güçlenir. İşte söz söylemenin ya da söz duymanın böyle tesirleri vardır. Bazen bir yazar hep kullandığımız kelimelerle sıradan bir olayı anlatır. Bizim üzerimizde öyle tesir eder ki etkisinden uzun süre kurtulamayız. Bu da nedir? Sözün gücü…

Dilin Dönüştürücü Gücü

Dilin dönüştürücü gücü görmezden gelemeyiz. Kelimelerin insan hayatında ehemmiyeti de yadsınamaz. İhsan Fazlıoğlu hocamızın da dediği gibi “Dünyanı değiştirmek istiyorsan kelimelerini, dünyayı değiştirmek istiyorsan davranışlarını değiştir." İnsan hafızasındaki kelimeler sınırında rüya görür. İnsan kelimelerini ne kadar genişletirse o oranda dünyası büyür, gelişir ve rüyaları bile ona göre şekillenir. İnsan hayatına kattığı yeni kelimeler etkisinde devam eder. Kullandığımız kelimeler ne kadar farklılaşırsa ve fazlalaşırsa o kadar kendimizi rahat ifade ederiz.

İnsan dilinin altında gizlidir. İnsanı kullandığı kelimelerden tanıyabilirsiniz. Siyasi görüşünden tutun hangi cemaat müntesibi olduğuna, dindar mı seküler mi? olduğuna kadar kelimelerinden anlayabilirsiniz. Bu noktada yine kelimelerin gücü devreye girer. İnsan kendini güzelleştirmek istiyorsa güzel kelimeler kullanmalıdır. Kendimiz olmak istiyorsak yine kendi köklü kelimelerimizi kullanmalıyız. Avrupai kelimeler, uydurukça kelimeler bizi özbenliğimizden uzaklaştırır. Bu sebeple dilimizi küfür kelimelerinden, malayani söz ve davranıştan uzak tutmalı, dinimize, geleneğimize, göreneğimize uygun kelimeler kullanmalıyız ki ruhumuzu ve kalbimize dönüşü güzel olsun.

Sözünü Yükselt

Bir bilgenin dediği gibi “Sesini değil sözünü yükseltmeli insan, çünkü gök gürültüleri değil, yağmurlardır yaprakları yaşatan.” İnsan sözünü yükselttiği vakit kendisi de yükselir. Ve söylediği sözün tesiri ortaya çıkar. Söz yükseldikçe söyleyenin ya da yazanın etkisi artar. Söz yükseldikçe malayani azalır. Malayani arttıkça söz alçalır. Malayani azalırsa hikmet ortaya çıkar. Konuşanın sözü hikmetle süslenir, hikmet verilir. Hikmet ehli susarak konuşmuşlar ama o başka bir bahis. Rabbim bizleri malayani sözden korusun, hikmet ehlinden eylesin, sözlerimizin hayırlı tesirlerini halkeylesin…