Ukrayna’nın Dnipro kentinde, geçtiğimiz hafta Rusya tarafından bir silah fabrikasını hedef alan yeni bir orta menzilli balistik füzenin enkazı analiz ediliyor. Ancak Oreşnik olarak bilinen bu füzenin hem Ukrayna’daki savaş alanında hem de Avrupa’daki NATO ülkeleri için stratejik etkisi üzerine tartışmalar sürüyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Oreşnik füzesini Batı yaptırımlarıyla engellenmeyen yerli savunma sanayisinin bir örneği olarak tanıttı. Uzmanlar, füzenin Rusya'nın geliştirdiği diğer füzelerle birçok özelliği paylaştığını söylüyor.
Oreşnik, Moskova'nın nükleer savaş tehditlerini artırdığı bir dönemde nükleer başlık taşıyabilme kapasitesine sahip. Ancak Dnipro’daki saldırıda hangi tür patlayıcıların kullanıldığı henüz netlik kazanmadı.
YENİ BİR SİLAH MI?
Pentagon, Oreşniik’in, Rusya’nın 2011’den bu yana test ettiği RS-26 Rubezh kıtalararası balistik füzesinin modifiye edilmiş bir versiyonu olduğunu belirtiyor.
"Oreşnik" adı, "fındık ağacı" anlamına geliyor. Uluslararası Stratejik Çalışmalar Enstitüsü’nden füze uzmanı Timothy Wright, bu ismin, füzenin alt birimlerinin fındık kümelerine benzemesine atıfta bulunabileceğini söylüyor.
Nükleer silahsızlanma uzmanı Jeffrey Lewis’e göre, “Bu sistem bir süredir geliştiriliyor.” Ancak fiziksel olarak Oreşniik ile Rubezh arasında bazı farklar bulunuyor. Enkaz analizine göre, Oreşnik’in çevresi yaklaşık 1 metre iken, Rubezh füzesinin çevresi neredeyse 1.8 metre.
Bu fark, Oreşnik’in daha kısa mesafeler için tasarlanmış olmasından kaynaklanabilir. Rubezh, kıtalararası bir balistik füze olarak dünyanın herhangi bir noktasını vurabilecek kapasiteye sahipken, Oreşnik’in menzili yaklaşık 5.500 kilometreyle sınırlı. Bu, Avrupa’nın büyük bir bölümüne ulaşabileceği anlamına geliyor.
Janes savunma analiz şirketinden Nick Brown, Oreşnik’in Avrupa’daki bir çatışmada şimdiye kadar kullanılan en uzun menzilli silah olduğunu belirtiyor.
NE KADAR ZARAR VERDİ?
Ukrayna güvenlik yetkilileri, Oreşnik saldırısının Dnipro’daki sivil altyapıya ve şehirdeki bir silah fabrikasına zarar verdiğini bildirdi. Ancak saldırıda can kaybı yaşanmadı.
Jeffrey Lewis, uydu görüntülerine dayanarak, saldırının silah fabrikasında ciddi bir hasara yol açmadığını belirtiyor: “Tesisin çatısında delikler açılmış, ancak büyük patlamalar yok. Bu durum birkaç günlük bir aksaklığa neden olabilir.”
Balistik füzeler, atmosferin üst katmanlarına roketle fırlatıldıktan sonra yerçekiminin etkisiyle yüksek hızlarda yeryüzüne iner. Bu, hava savunma sistemleri tarafından engellenmelerini oldukça zor hale getirir. Janes’in analizine göre, ABD’nin Terminal High Altitude Area Defense (THAAD) sistemi veya İsrail’in Arrow 3 savunma sistemi gibi sistemler Oreşnik’i atmosferin üzerinde engelleyebilir, ancak Ukrayna bu sistemlere sahip değil.
Lewis ve Wright, Oreşnik’in savaş başlıklarının muhtemelen çok az patlayıcı içerdiğini veya hiç içermediğini düşünüyor. Görüntülerdeki küçük patlamalar, füzenin hızının ve darbe gücünün büyük hasar yaratmak için yeterli olabileceğini gösteriyor.
NÜKLEER TEHDİT
Uzmanlara göre, Kremlin bu füze saldırısını nükleer bir saldırı korkusunu artırmak için kullanıyor. Putin, ABD ve NATO için kırmızı çizgiler çizmeye çalışıyor. Örneğin, ABD tarafından sağlanan silahların Rusya topraklarını vurması bu çizgilerden biri. Ancak bu strateji, sınırlı başarı elde etti.
Oreşnik saldırısından sadece birkaç gün önce, Biden yönetimi Ukrayna'ya Rusya topraklarında hedeflere saldırmak için ATACMS füzelerini kullanma izni verdi. Bu durum Putin’i kızdırdı ve ABD’yi Ukrayna’da aktif bir savaş tarafı olmakla suçladı.
Oreşnik saldırısı, bazı uzmanlara göre "savaş alanındaki bir değişiklikten ziyade gözdağı verme amacı" taşıyor. Ancak diğer uzmanlar, bu füzenin aynı zamanda Ukrayna’nın savunma kabiliyetini etkileyen gerçek bir askeri tehdit oluşturduğunu belirtiyor.
ABD’YE ÖN BİLDİRİM
Rusya, füze fırlatmadan 30 dakika önce ABD’yi bilgilendirdi. Bu, 1988 tarihli bir anlaşma gereği yapılması gereken bir bildirimdi. Wright, bu bildirimin yapılmaması durumunda ABD’nin büyük bir endişe duyacağını belirtiyor: “Bu çatışmada her zaman bir nükleer gölge var.”
Oreşnik füzesinin etkisi ve Ukrayna’daki savaş üzerindeki rolü henüz tam olarak netleşmemiş olsa da, nükleer silah tehdidinin daha geniş bir stratejik mesaj taşıdığı açık.
