RADYO
UNESCO, 13 Şubat’ı Dünya Radyo günü olarak kutluyor.
Birleşmiş Milletler Radyosu 13 Şubat 1946’da kurulduğu için bu tarih seçilmiş.
Geçen yıl Radyo Günü’nün teması “Olağanüstü hal ve afet durumlarında radyo” idi.
Gerçekten Allah büyük afetler, acılar yaşatmasın ama böyle durumlarda da radyo en önemli kitle iletişim halini alıyor.
17 Aralık Depreminde yaşadık.
Elektrikler kesildiği için televizyonlar izlenemiyordu.
GSM altyapısı çöktüğü için telefonlar çalışmıyordu.
Akıllı telefon olsa ne yazar…
Radyo tek iletişim kaynağı haline gelmiş, pilli radyolar kıymete binmişti.
Kimi gelişmeleri araç radyosundan takip ediyordu.
2015 yılında Türkiye çapındaki büyük elektrik kesintisinde de radyolar imdada yetişmişti, ne olup bittiğini anlamak için.
O yüzden uzmanlar özellikle deprem riski bölgelerinde oturanlar için acil ihtiyaçların konulacağı bir afet çantası hazırlanmasını öneriyorlar.
O çantanın içinde yer alması gerekenlerden biri de pilli radyo.
Çünkü kara gün dostu radyo…
***
Radyo 19. Yüzyılın sonlarında icat edildi.
Ancak en etkili bir şekilde İkinci dünya savaşı sırasında kullanıldı.
Başta Nazi Almanyası ve Ruslar radyoyu bir silah olarak kullandılar.
Soğuk savaş döneminde de ABD ve SSCB en etkili propagandalarını radyo ile yaptılar.
İngiltere de BBC ile bu yarışta etkili oldu. Güçlü vericilerle seslerini dünyanın her tarafına duyurdular.
***
Türkiye’de radyo yayını denemeleri 1920’li yılların başında İstanbul Üniversitesinde yapıldı.
Radyo için ilk adım 6 Ocak 1926’da Telefon Anonim Şirketi kurulmasıyla atıldı. Şirket, eylül ayında on yıllık süreyle radyo yayın imtiyazını aldı.
Şirketin en önemli ortakları Anadolu Ajansı ve İş Bankası’ydı.
Şirkette bankayı Celal Bey (Bayar), Ajansı da Mahmut Bey (Soydan) temsil ediyordu.
Şirketin şahıs ortakları ise gazeteci yazarlar Falih Rıfkı (Atay) Sedat Nuri (İleri) Beyler ve Gümüşhane Milletvekili Cemal Hüsnü Bey (Taray) Bey idi.
İstanbul Radyosu 6 Mayıs 1927'de Sirkeci'deki Büyük Postane'den yayına başladı.
Ankara’da ise radyo yayınına 6 ay sonra geçilebildi.
Şirket finansal zorluklara girince radyo yayın imtiyazı PTT’ye devredildi.
22 Mayıs 1940’ta da Basın Yayın Genel Müdürlüğü’ne.
1 Mayıs 1964’te TRT kurulana kadar radyolar bu kurum denetiminde daha fazla haber ağırlıklı olarak kullanıldı.
Anadolu Ajansı’nın haberleri yerel basına dikte ettirilerek hızlı bir şekilde tüm yurtta gazetelerin güncel haberlerle çıkması sağlanıyordu.
Tek yanlılığını saymazsak etkili bir iletişim yöntemi…
***
UNESCO bu yıl Radyo günü teması olarak “Radyo Sensin”i belirlemiş.
Bu çerçevede bugün radyolarımızda çeşitli etkinlikler yapılacak.
TRT İstanbul Radyosundaki etkinliğe Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı, TRT Genel Müdürü Şenol Göka, UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Başkanı Öcal Oğuz ve İletişim İhtisas Komitesi Başkanı Deniz Bayrakdar da mesajlarıyla katılacak.
Kitle iletişim araçları hızla değişiyor.
Televizyonlar hatta canlı yayın araçları cebimize girdi.
Ama radyo hala gücünden ve etkisinden bir şey kaybetmiyor.
