İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin (İBB) toplu taşıma hizmeti veren kurumu İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri'nin (İETT), otobüs hatlarının numaralarını kökten değiştirmeyi planlıyor.
Eski numaralandırma yönteminin sistematiğinin yetersiz kaldığı belirtilirken, yeni sistemle karmaşıklığın giderilmesi planlanıyor.
Diken'den Mehmet Baran Kılıç'ın haberine göre, mevcut sistemde hat kodları sayı ve/veya harflerin bir araya getirildiği 1'den 5'e kadar karakterden oluşuyor.
ESKİ NUMARA VE HARFLER ARASINDA UYUM
Örneğin, Zeytinburnu'ndan kalkan hatlar 93'lü kodlardan oluşuyor ama bunun da uymadığı otobüs hatları var. Beylikdüzü-Taksim hattının kodu 145T iken Beylikdüzü-Bakırköy hattının kodu 76. Sarıyer/Rumeli Hisarüstü'nden kalkan bir otobüsün kodu 43R, biri 559C, diğer dört tanesiyse 59R ile başlıyor.
Yeni açılan otobüs hatlarıysa eski hatların numara ve harflerine uydurulmaya çalışılıyor. Sultanbeyli'den kalkan şu hatları örnek verebiliriz: 18, 18A, 18D, 18E, 18F,18H, 18K, 18M,18S, 18UK, 18Ü, 18V, 18Y, 18YS.
18 Ekim 2022 tarihinde açılan 300B Silivri Büyükçavuşlu-TÜYAP, 300C Silivri Çanta-Sancaktepe-TÜYAP, 300D Silivri Değirmenköy-TÜYAP, 300M Silivri Mimarsinan-Kavaklı-TÜYAP ve 300S Marmara Cezaevi-TÜYAP ve 25 Ağustos 2022 tarihinde açılan 50B Alibeyköy Metro-Bakırköy, 50E Alibeyköy Metro-Eminönü, 50S Alibeyköy Metro-Şişli, 50V Alibeyköy Metro-Vezneciler ve 50Y Alibeyköy Metro-Yenikapı hatları da eskiden açılan hatlara uydurulmaya çalışılmış.
Ayrıca, metro entegreli hatlar da 'M' harfiyle adlandırılıyor. 'KM43 Kartal Metrosu 43', 'HM1 Hacıosman Metro 1' ve 'MR11 Kazlıçeşme Marmaray Cevizlibağ' buna örnek olarak verilebilir.
SİSTEM DEĞİŞİYOR
İETT ve İBB Ulaşım Daire Başkanlığı'nda dolaşan bir belgeye göre, mevcut sistem yetersiz kalırken, zaman içerisinde yapılan güzergah değişiklikleriyle başka bölgelerden hareket etmeye başlayan hatlar aynı kodlarıyla hizmet vermeye devam ediyor. Bu da karışıklığı artırıyor.
ÖNGÖRÜLEN BÖLGE NUMARALARI
İETT ve Ulaşım Daire Başkanlığı, yeni bir sistem üzerine çalışıyor. Buna göre hat kodlarının kökten değiştirilmesi planlanıyor. Yeni sistemin adı 'zon bazlı hat kodlama sistemi.'
Bu sisteme göre, coğrafi olarak birbirine yakın ilişki içerisinde olan ilçelerin belirli zonlara yani gruplara ayrılması planlanıyor. Her bir zonun da numarası olacak.
Zon içerisindeki ilçeler de kendi arasında numaralandırılacak. Mahalleler arasında da ayrı zonlar oluşturulup numaralandırılacak. Bu numaraların kombinasyonlarıyla hat numaraları oluşturulacak.
Planlanan ilçe zonları ve numaralar şöyle:
1) Beşiktaş, Sarıyer, Şişli, Beyoğlu, Kağıthane
2) Fatih, Eyüp, Gaziosmanpaşa, Sultangazi
3) Güngören, Bağcılar, Bayrampaşa, Esenler, Metrobüs hatları
4) Bakırköy, Zeytinburnu, Bahçelievler, Küçükçekmece
5) Başakşehir, Avcılar, Beylikdüzü, Esenyurt
6) Üsküdar, Kadıköy, Ümraniye, Ataşehir
7) Maltepe, Kartal, Pendik, Tuzla
8) Beykoz, Çekmeköy, Sancaktepe, Şile, Sultanbeyli
9) Arnavutköy, Büyükçekmece, Çatalca, Silivri
Zon içerisindeki numaralandırmalar da 0'dan yukarıda yazıldığı sırayla gittiği rakama göre yapılacak. Örneğin, 1 numaralı zonda Beşiktaş 0, Sarıyer 1, Şişli 2, Beyoğlu 3 ve Kağıthane 4 olarak numaralandırılacak. 2 numaralı zondaysa Fatih 0, Eyüp 1, Gaziosmanpaşa 2 ve Sultangazi 3 olacak.
İlçelerdeki mahalleler de kendi arasında zonlara ayrılıp numaralandırılacak. Mahallelerden kalkan hatlar da kendi içerisinde numaralandırılacak.
YENİ SİSTEMDE ÖRNEK BİR NUMARALANDIRMA
35C HATTININ YENİ NUMARASI 2002 OLACAK
Fatih'ten kalkan bir otobüs hattını baz alarak, bu bilgiler ışığında hat numaralandırması şu örnekle açıklanabilir:
* Öncelikle Fatih'in bulunduğu zon numarası yani '2' rakamı, hattın ilk numarası olacak. Yani Fatih'ten kalkan hatların kodları 2 ile başlayacak
* İkinci olarak, Fatih'in kendi zonundaki rakamına ihtiyacımız var. Bu da '0'. Yani, hattımızın ilk iki numarası '20' olacak.
* Üçüncü olarak, otobüsün kalktığı mahallenin numarası gerekiyor. Örneğin, Kocamustafapaşa'nın numarası 0, Edirnekapı ile Topkapı'nın 1, Aksaray ile Yenikapı'nın 2, Yedikule'nin 3 ve Draman'ın 4. Hattımız diyelim ki Kocamustafapaşa'dan yani 0 numaralı mahalle zonundan kalkacak. O zaman hattımızın üçüncü numarası 0 olacak. Yani, hattın ilk üç numarası '200' olacak.
* Son olarak, zonlardan kalkan hatları da kendi içerisinde sıralamamız gerekiyor. Örneğin, Kocamustafapaşa'dan kalkan dört otobüs var. Bunlar Eminönü, Beyazıt, Taksim ve Balat'a gidiyor. Bu hatlar da kendi arasında numaralandırılacak. Eminönü'ne giden hattın numarası 0, Beyazıt'a gidenin 1, Taksim'e gidenin 2 ve Balat'a gidenin 3 olacak ve bu rakamlar '200'ün sonuna eklenecek. Örneğin, Kocamustafapaşa-Taksim hattının kodu, bu sisteme göre '2002' olacak.
AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI NELER?
Zon bazlı hat kodlama sisteminin avantajları olarak şunlar öne sürülüyor: Sistematiklik, karmaşıklığın giderilmesi, yeni hatların zon bazlı sisteme girişinin kolaylaşması, güzergah değişikliklerinde hat kodlarının esneklik gösterebilmesi.
Sistemin dezavantajları olarak da şunlar gösteriliyor: İlk başta vatandaşlardaki yerleşik algının kırmanın zorluğu ve sistemin duyurulmasıyla uygulanmasının maliyeti.
Sistemin ne aşamada olduğu, ne kadar desteklendiği veya ne zaman hayata geçirileceğiyle ilgili net bilgiye ulaşılamadı.
