Sur İçi yazılarımızda birçok veliyullahı tanımaya yönelik yazımızda bu hafta farklı bir simayı ele alacağız. Mevlevi muhibbanlarından, hayırsever bir devlet yöneticisi. Belki birçoğunuzun önünden geçtiği fark edemediği Saraçhane parkının karşısındaki külliyenin banisi Amcazade Hüseyin Efendi’den bir nebzede olsa bahsedeceğiz.
Sur İçi yazılarımızda birçok veliyullahı tanımaya yönelik yazımızda bu hafta farklı bir simayı ele alacağız. Mevlevi muhibbanlarından, hayırsever bir devlet yöneticisi. Belki birçoğunuzun önünden geçtiği fark edemediği Saraçhane parkının karşısındaki külliyenin banisi Amcazade Hüseyin Efendi'den bir nebzede olsa bahsedeceğiz.
Amcazade Hüseyin Paşa, Köprülü Mehmet Paşa'nın kardeşi Mevlevi Hasan Ağa'nın oğludur. Bu yüzden Amcazade olarak anılır. Amcası Köprülü Mehmet Paşa ve amcaoğlu Köprülü Fazıl Ahmet Paşa'nın sadrazamlık yıllarındaki gençliğinde babasının Bulgaristan'ın "Prevadi" kasabasının "Kozluca" köyündeki çiftliğinde serbest bir hayat sürdü. Köprülü Fazıl Ahmet Paşa sadrazamlık döneminde Hicaz'a hacca gitti. Devlette görev alan Amcazade Hüseyin Paşa Osmanlı İmparatorluğu'nun zayıfladığı ve gerilemeye başladığı zor döneminde sadrazamlık yapmıştır.
Kastamonu sancağı ile Çardak muhafızlığında bulundu. 1689'da vezirlikle Boğazhisar muhafızı oldu. 1691'de bir aralık İstanbul kaymakamı oldu ise de sonra tekrar Boğazhisar muhafızlığına getirildi. 1694'de Kaptan-ı Derya oldu ve Sakız adasını Venediklilerden geri aldı. 1696'da ikinci defa İstanbul kaymakamlığına 1697'de 5 yıl sürecek olan sadrazamlık görevine getirildi. Karlofça Antlaşması O'nun zamanında imzalanarak 1683'den beri devam eden ve Osmanlı tarihinde 'felaket seneleri' olarak anılan 16 yıllık büyük savaşa son verildi.
Amcazade Hüseyin Paşa Karlofça'dan sonra çok kötü duruma düşmüş memleketin kalkınması için çalışmış, askeri ve idari ıslahatlar yapmıştır.
Amcazade Hüseyin Paşa 4 Eylül 1702'de sadaretten istifa etti.
Amcazade Hüseyin Paşa vefatında altmış yaşlarında olup, devlet işlerine ve memleket ahvaline vakıf ileri görüşlü bir devlet adamı idi. Adam yetiştirmeyi sever meziyetli ve kabiliyetli insanları himaye ederdi.
Amcazade'nin İstanbul'da Saraçhanebaşı'nda yaptırmış olduğu medrese, mektep, kütüphane ve sebili vardır. Mescit sonradan dershane olmuştur. Paşanın bu medreseden başka Boğaziçi'nde yalısı, Edirne'de Buçuk Tepe'de yaptırdığı kasır ve Bursa'da bir tekkesi bulunmaktadır. Ayrıca Edirne'de başta çeşmeler olmak üzere çeşitli hayır eserleri de vardır.
Fatih-Saraçhanedeki hazirede medfun diğer zevat-ı kiram:
Köprülüler ailesinden Said Bey (H.1215 - M. 1800),
Amcazade Hüseyin Paşa mütevellilerinden Şerife Rabia Hanım (H. 1233 - M. 1817),
Mehmet Said Bey'in hafidi Affan Bey (H. 1217 - M.1802)
ve Şerife Saliha Hanıma (H.1151 - M. 1738)
Hazirede Amcazade Hüseyin Paşanın, akraba ve yakın ahbabının kabirleri vardır.
