Avrupa Birliği'ne (AB) üye 27 ülkeden 20'sinin resmi para birimi olarak kullanılan euro, 1999 yılında muhasebe ve elektronik ödemeler için kaydi bir para birimi olarak kullanıma sunulmuştu. Bu dönemde euro, dünya finansal piyasalarına tanıtılmıştı.
Üç yıl süren geçiş sürecinin ardından 1 Ocak 2002'de banknot ve madeni paralar olarak piyasaya sürüldü ve günlük işlemlerde kullanılmaya başlandı.
Bugün euroyu; Almanya, Avusturya, Belçika, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İtalya, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Portekiz, Slovakya, Slovenya, Yunanistan ve Hırvatistan olmak üzere 20 AB üyesi kullanmakta.
Bu ülkeler "Euro Bölgesi" olarak bilinir. Euro Bölgesi'ndeki para politikaları, Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve üye ülkelerin merkez bankalarından oluşan "Euro Sistemi" tarafından yönetilmektedir.
Frankfurt merkezli Avrupa Merkez Bankası'nın ana görevi, Euro Bölgesi'nde fiyat istikrarını sağlamak ve enflasyonu orta vadede %2 seviyesinde tutmaktır.
ECB'nin birincil amacı, enflasyonu kontrol altına almak için faiz oranlarını ayarlamak, harcamaları engellemek için oranları yükseltmek ya da tüketimi teşvik etmek için düşürmektir.
ECB'nin faiz kararları, yönetim kurulu üyeleri ve Euro Bölgesi'ndeki ulusal merkez bankalarının başkanlarından oluşan yönetim konseyi tarafından alınmaktadır. Bu kurul, her altı haftada bir toplanarak, ekonomi ve para politikalarını değerlendirir.
ECB'nin diğer sorumlulukları arasında Euro Bölgesi bankalarını denetlemek, mali sistemi izlemek, euro banknotlarını basmak, euro ile güvenli ödeme sistemlerini sağlamak ve kripto varlıklarla ilgili araştırmalar yapmak bulunmaktadır.
EUROYU AVRUPA'DA YAKLAŞIK 350 MİLYON KİŞİ KULLANIYOR
Euro, ABD dolarının ardından dünyanın en büyük ikinci para birimi olarak kabul ediliyor ve Avrupa'da yaklaşık 350 milyon insan tarafından kullanılmaktadır.
"Ekü" ve "euro" gibi isimlerle de bilinen Avrupa Para Birimi, 5, 10, 20, 50, 100, 200 ve 500 euroluk banknotlar ve 1, 2, 5, 10, 20, 50 sent ile 1 ve 2 euro olarak tedavüle sunulmaktadır.
En yüksek değerdeki 500 euroluk banknotların basımı, 2019'da kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile mücadele amacıyla sonlandırılmıştır. Bu banknotlar günlük işlemlerde kullanılamasa da banka hesaplarına yatırılabilir ve bankalardan değiştirilebilir.
Danimarka dışında tüm AB ülkeleri, belirli kriterleri yerine getirdikleri takdirde euroyu kabul etmek zorundadır. Ancak referandumla euroya geçmeyi reddeden Danimarka, AB anlaşmalarına rağmen bu konuda mesafeli durmaktadır.
Son olarak, Hırvatistan 1 Ocak 2023'te euroya katılırken, Bulgaristan'ın da birkaç yıl içinde bu birime katılması bekleniyor. Bulgaristan, Euro Bölgesi'ne adım atmanın önemli bir aşaması olan döviz kuru mekanizmasına katılım sağlamıştır. 2023'te Bulgaristan Ulusal Meclisi, euroya geçişle ilgili yasayı kabul etti ve euroyu tam olarak kabul etmesinin 2026 yılında gerçekleşmesi bekleniyor. Önceden, Bulgaristan'ın 2025'in başında euroya geçmesi hedefleniyordu.
DEĞER KAYBI
1999'da piyasaya sürüldüğünde 1 euro, 1,17 dolar seviyesindeydi. Ancak bu tarihten sonra euro, dolar karşısında hızla değer kaybetmeye başladı. Ekim 2000'de euro, 0,83 dolara kadar düştü.
2002 ile 2008 arasında euro, dolara karşı değer kazandı. 2008'de ise 1 euro, 1,60 dolara yükselerek tarihi bir zirve yaptı.
2022'de ise, Rusya-Ukrayna savaşı, enerji krizi, dünya genelindeki artan jeopolitik riskler ve ABD Merkez Bankası'nın (Fed) sıkı politikaları, doları diğer para birimlerine kıyasla daha güçlü hale getirdi ve euro, dolara karşı %16 oranında bir değer kaybı yaşadı.
