Topuk kanı konusu Adanalı bir çiftin yeni doğan bebeklerinden topuk kanı aldırmak istememeleriyle gündeme geldi. Adana’da yaşayan Çakmak çifti 2,5 aylık kız bebeklerinden topuk kanı aldırmayıp, aşı yaptırmayınca devreye Sağlık Bakanlığı girdi. Bakanlığı durumdan şikayetçi oldu ve Adana 6. Sulh Hukuk Mahkemesi’nde dava açıldı. Açılan davada mahkeme, ailenin ifadesine başvurdu. 2.5 aylık M.T. için kayyum atanmasına karar verdi. Peki “Bebeklerde topuk kanı aldırmak zorunlu mu? Topuk kanı neden alınır?” İşte detaylar!
TOPUK KANI ZORUNLU MU?
Kamu Hastaneleri Genel Müdür Yardımcısı Asibe Özkan, zorunlu topuk kanı taraması hakkında bilgiler verdi. Uygulamanın hukuki dayanakları olduğunun altını çizen Özkan, Anayasa Mahkemesi'nin bu konuda Anayasa'nın 17. maddesine dayanarak, kişisel hakların ihlal edilmediğine karar verdiğini söyledi.
TOPUK KANI NEDEN ALINIR? TOPUK KANINDA NEYE BAKILIR?
Dünyada olduğu gibi ülkemizde de Sağlık Bakanlığı’na bağlı olarak yürütülen Yeni doğan Tarama Programı ile işitme taraması, görme taraması, kalça çıkığı taraması ve topuktan alınan bir damla alınan kan ile birden çok metabolik ve endokrin hastalık başlamadan ya da bir hasar oluşmadan erken tanı konulur ve vakit kaybetmeden de tedavilere başlanır.
Topuk tarama testleri genellikle yeni doğan bebeğin ilerde yaşayabileceği belli başlı hastalıkların önüne geçmek için ya da toplumda sık görülen, bulgular ortaya çıkmadan tedavi başlanması ile ölüm veya kalıcı sakatlık durumlarını önlemek için gerçekleştirilir. Test sonucunda tiroid bezi çalışmayan bir bebeğe erkenden teşhis konulup, tedavi edilmezse bebekte kalıcı zeka ve motor geriliği gibi rahatsızlıklar oluşabilir. Topuktan alınan bir damla kan ile birlikte klinik belirtiler başlamadan tanısı konulup tedavi başlandığında o bebek sağlıklı bir şekilde yaşamını devam ettirmesi sağlanabilir.
TOPUK KANI TARAMASI NE ZAMAN YAPILIR?
Topuk kanı taraması tüm bebeklere doğumdan itibaren ilk 24-48 saat içinde uygulanmakta olup vaka kaçırmamak için ilk hafta içinde bir örnek daha alınması önerilmektedir. Özellikle akraba evliliklerinin daha sık görüldüğü ülkemizde topuk kanı testi ile taranan doğuştan kalıtsal hastalıklar daha sık görülmektedir.
TOPUK KANINDA NEYE BAKILIR?
Türkiye’de Yenidoğan Tarama Programı kapsamında metabolik ve endokrin hastalıkların taraması yapılır. İşte o metabolik ve endokrin hastalıklar:
- Fenilketonüri
- Doğumsal hipotiroidi
- Kistik fibrozis
- Biyotidinaz eksikliği
- Spinal müsküler atrofi
- Konjenital adrenal hiperplazi
Bu metabolik ve endokrin hastalıkların hepsi çok ciddi hastalıklar olup erken tanı ve tedavi önem arz etmektedir.
