Rusya, 1 Ocak sabahı itibarıyla Ukrayna üzerinden Avrupa Birliği’ne yaptığı doğal gaz sevkiyatını resmen durdurdu. Böylece, 2019’dan bu yana yürürlükte olan anlaşmaların öngörüldüğü şekilde sona erdiği de kesinleşmiş oldu. Rus enerji şirketi Gazprom, Ukrayna’daki Naftogaz ve Ukrayna Gaz İletim Sistemi Operatörü (GTSOU) ile transit anlaşmalarını uzatmaya yönelik görüşmelerin sonuçsuz kalmasının ardından gaz akışının kesildiğini duyurdu.
Çarşamba günü yayımladığı basın açıklamasında Gazprom şu ifadeleri kullandı:
“Ukrayna tarafının bu anlaşmaları uzatmayı tekrar tekrar ve açıkça reddetmesi nedeniyle, Gazprom 1 Ocak 2025’ten itibaren Ukrayna üzerinden transit gaz tedariki yapma konusunda teknik ve hukuki imkânlardan yoksun bırakıldı.”
Bu gelişme sonrasında, söz konusu hat üzerinden Avrupa’ya yönelik doğal gaz sevkiyatı tamamen durmuş oldu.
Ukrayna’yı kat ederek Slovakya’ya uzanan boru hattı, Slovakya’nın Rus gazı almaya devam etmesi açısından kritik önem taşıyordu. Bu nedenle Slovakya hükümeti, Ukrayna’ya transit anlaşmalarını uzatma çağrısında bulunmuştu. Ancak Kiev yönetiminin gaz akışını durdurma kararı üzerine Slovakya Başbakanı Robert Fico, geçtiğimiz hafta Ukrayna’ya elektrik tedarikini kesme tehdidinde bulundu.
Rusya’nın Ukrayna üzerinden gerçekleştirdiği beş yıllık doğal gaz tedarik sözleşmesi böylece sona ermiş oldu. Bu durum, Gazprom ile Avrupa’daki bazı alıcılar arasında hâlâ geçerli olan uzun vadeli anlaşmalara rağmen gerçekleşti.
Ukraynalı yetkililer, transitin kesildiğini doğrulayarak bunu “ulusal güvenlik açısından tarihi bir olay” olarak nitelendirdi. Kiev yönetimi, Moskova’yla yeni bir transit anlaşması yapılmasına başından beri karşı çıktı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de 19 Aralık’taki yıllık basın toplantısında,
“Bu transit sözleşmesi artık olmayacak, bu açık. Fakat biz bir yolunu buluruz; Gazprom da bir yolunu bulur,”
diyerek gaz akışının durdurulmasının kaçınılmaz olduğunu vurgulamıştı.
