KARADENİZ VAPURU PROJESİ

Özgür Sanal

31.01.2019 - 14:27 Yayınlanma

07.10.2019 - 14:21 Güncelleme

KARADENİZ VAPURU PROJESİ

Vapur bizzat Atatürk ünTürkiye yi Avrupa ülkelerine tanıtması için düşündüğü müthiş bir projedir .Bizzat onun talimatıyla hazırlanarak yola çıktı .Türkiye'yi tanıtan çeşitli ürünlerin sergilendiği vapur, 12 Haziran 1926 tarihinde İstanbul'dan demir aldıktan sonra 12 ülkede 16 şehri ziyaret etti. Vapurun rotasında Kömür ikmali için Cezayir’in Bona (sonraki adıyla Anaba) limanını, Barcelona, Le Havre, Londra, Amsterdam, Hamburg, Stockholm, Helsinki, Leningrad, Danzig, Gdynia, Kopenhagen, Anvers, Marsilya, Cenova, Napoli.Karadeniz Gemisi, 86 günde 10 bin mil yol katettikten sonra 5 Eylül 1926 tarihinde İstanbul'a döndü.

Vapurda: Üzüm ,incir ,fındık ,tütün,ipek böceği kozası ,yün çeşitleri ,deri çeşitleri , Kütahya çinileri, Hacı Bekir lokumu, Bursa ,Hereke kumaşları ve halıları ,Edirne sabunları ,el işçilikli bakır tepsiler ve Gemideki en ilginç sergi malzemelerinden biri ise, hiç kuşkusuz canlı Tiftik keçileriydi .Vapurdaki ürünlerin hepsi yerli Türkiye de üretilen ürünlerdi .

Geminin sergi salonlarından birinde sanayi mektebi öğrencilerinin yaptıkları resim ,biblo ve heykeller vardı . Diğer sergi salonunda Türk resim sanatının en ünlü üstadları İbrahim Çallı ,Hüseyin Avni ,Osman Hamdi bey,Feyhaman Duran ın en güzel tabloları sergilendi .Sergi salonlarındaki tüm ürünler için 4 dilde İngilizce, Almanca ,Fransızca ,Rusça broşürler basılmıştı . Gemiye gelen misafirlere Türkiye yi yabancı dillere hakim anlatacak kolej öğrencileri vardı .Gemi içinde birde 1924 yılında kurulmuş iş bankasının bir şubesi vardı .

Gemide 180 yolcu 105 mürettebat vardı .Gemideki yolcuların hepsi ünlü insanlardı .Müzisyenler ,heykeltraşlar ,gazeteciler ,ses sanatçıları , cumhurbaşkanlığı senfoni orkestrası, istiklal marşı'nın bestecisi Zeki Üngör ve yönetimde 47 sanatçısıyla gemideydi. Her gidilen limanında o ülkenin milli marşı çalınıyor, konserler veriliyordu.Karadeniz Gemisi'nin yolcuları arasında 3. Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın oğlu Refi Bayar, Anadolu Ajansı'nın kurucularından Şair Kemalettin Kamu, ilk Türk kadın gazetecilerden Bedia Arseven, ilk Türk kadın milletvekillerinden Mebrure Gönenç ve Şair Orhan Veli Kanık'ın babası müzisyen Veli Kanık da yer aldı.

Her limanda gemimizi gezmek isteyen ziyaretçiler kabul edilecek. Davetler, resepsiyonlar verilecek. Gemideki Riyaset-i Cumhur Orkestrası da konserler verecek. Balolarda görevli zevat ile ziyaretçilerin kaynaşmaları sağlanacak.Kısacası Türkiye cumhuriyeti tanıtılacaktı .Geminin kaptanı genç yaşına rağmen dirayetli bir denizci olmasıyla ün yapmış olan TOPUZ lakaplı meşhur Lütfi Kaptan. Birkaç yıl öncesine kadar Gülcemal’in süvarisi iken, artık Karadeniz de görev yapıyor. Gemideki genç zabitanın hepsi de özellikle seçilmiş pırıl pırıl genç denizciler.

VAPUR HAKKINDA TEKNİK BİLGİLER

Vapur 1905 Hollanda da inşa edilmiş . 1924 yılında Türkiye ye satıldı . Vapur Haliç te Sergi için baştan sona özel olarak düzenlenip dekore edilmiş.Siyah olan rengi beyaza boyanarak değiştirildi .İçerisine sergi salonları yapıldı .4.765 gros tonluk dev gemi çift direkli tek bacalı . 120 metre boyu, 14 metre eni var. Tam istim tuttuğu zaman 12 mil hız yapmakta. Yıllarca sözü edilen bu tarihi gezi 86 gün 22 saat sürüyor. İstanbul’da döndüğü gün takvimler 5 Eylül gününü gösteriyor. Toplam 9.981 mil yol kat eden gemi bu uzun sefer boyunca 2.778 ton kömür tüketmiş. Kullandığı tatlı su miktarı da 971 ton Yaklaşık 3 ay süren yolculuk sırasında 600 bin lira para harcandı . Gemiye yaklaşık 65 bin misafir ziyaret etti .12 ülkede toplam 16 limanı ziyaret etti ..

Karadeniz vapuru Avrupa nın beynindeki hasta adam kavramını paramparça etti .Atatürk ün projesi sağ salim olarak Türkiye ye dönüp yıllarca yolcu taşıdı .Karadeniz Vapuru İngiltere nin başkenti Londra da bulunduğu sırada filmede çekildi .2.5 dakikalık kısa filmde önce gemi dışardan panoramik çekimle görüntüleniyor . Sonrasında güvertede gemiye gelen İngiliz hanımların Türk üretimi kumaşlara halılara elbiselere bakması görüntülenmiş .Açıkta bekleyen gemiye kayıklarla taşınan meraklı İngiliz vatandaşları ürünlere bakıyorlar .Film günümüze restore edilmiş olarak ulaştırılmış .British Pathe arşivinde bulunmaktadır . Yıllarca iç ve dış hatlarda yolcu taşımaya devam eden Karadeniz vapuru ise 46 yıllık bir gemi oluncaya kadar aralıksız hizmet etti. 50’li yıllarda, ticaret filomuzun yeni satın alınan gemilerle takviye edilmeye başlanması üzerine, 1951'de kadro dışı bırakılarak bir kenara bağlandı. Sonra da sökülmek üzere satıldı.

Günümüzdeki siyasilerin Atatürk ten alacağı çok büyük dersler var .Cumhuriyetin 3. Yılında onca sıkıntıya rağmen bu projeyi gerçekleştirmek her babayiğidin harcı değil .Günümüze baktığımızda nerdeyse en basit tarım ve hayvancılık ürünleri bile artık Türkiye de üretilecekken ithal ediliyor vatandaş bunları pahalı olarak tüketmek zorunda bırakılıyor .Türkiye adım adım dışa bağımlı bir ülke haline getiriliyor.Memleketin durumu her duyarlı Türk vatandaşı gibi benide korkutuyor .Gidişatın sonu iyi değil . Umarım çok geç olmadan yerli üretim teşvikleri artarak çoğalır ….