31 Mart vakıasının en önemli liderlerinden birisi. İsmi Avukat EmanuelKarasu.Sultan 2. Abdülhamit’e hal kararını bildiren 4 kişilik hal heyetindeki Musevi İstanbul milletvekili.
31 Mart vakıasının en önemli liderlerinden birisi. İsmi Avukat EmanuelKarasu.Sultan 2. Abdülhamit'e hal kararını bildiren 4 kişilik hal heyetindeki Musevi İstanbul milletvekili.Şahsiarşivimde yıllar önce sahaf bir arkadaşımdan aldığım 1919 tarihli bir belgeden bahsedeceğim.Belge noterden çekilmiş bir ihtarname. O dönem başkent İstanbul İngiliz işgali altındaydı.A4 boyutlarındaki belgede ne kadar önemli bilgiler var göreceğiz.
İzzetlü efendim;
Beyoğlu Katib-i AdliliğiCanib-i Alisine
İstanbul meb'usuEmanuel Karasu efendinin taht-ı tasarrufunda olup, ba-mukavelename senevi 275 adet lirayı Osmani bedel-i icar ile taht-ı icarımda bulunan Beyoğlu'nda Asmalı Mescid'de, Cadde-i Kebirde vaki', 465 ve 467 ve mükerrer 467 numerolar ile terkim apartmanın 3 numerolu dairesinin 30 Eylül 1919 tarihinden itibaren 30 Eylül 1920 tarihine kadar bir senelik bedel-i icarını ber-muceb-i mukavelename peşinen hazır olduğum halde mutasarrıf-ı mumaileyh ve vekili ahz ve kabulden imtina etmekte olmalarına binaen bu defa meblağ-ı mezkure 275 lirayı daire-i aliyyeleri veznesine nakden tevdi-i mecburiyet hasıl olduğunu ve meblağ-ı mezkuru makbuz mukabilinde daire-i aliyelerindenahz ve istifadeye serbest bulundukları ve bundan böyle kaffe-i mesuliyet ve zarar ve ziyanın kendilerine ait idüğü malumları olmak üzere, işbu ihtarnamenin bade't-tasdik aslının hıfzıyla bir nüshasının Beyoğlu'nda Nişantaşı'nda, Harbiye karşısında Rozental apartmanında mukim mumaileyh Karasu Efendiye veyahut vekili DaviyeNilorante Efendiye tebliğ ve nüsha-i diğerinin dahi tarafıma iade buyurulması mütemennadır ol babda.
18 Eylül sene 1335 (M:18 Eylül 1919)
Mezkur apartmanın 3 numerolu dairesinde müste'ciren mukim OskarFaykıl İmza
Emmanuel Karasu, (kira bedelini ya az bulduğu için ya da kiracının çıkması için) kira bedelini almamış. Bunun üzerine kiracı OskarFaykıl'da, kirayı, mal sahibine noter eliyle ödenmek üzere noter veznesine yatırıp, durumun mal sahibine ihtaren bildirilmesi için "ihtarname" göndermiş.
İstanbul mebusu Emanuel Karasu kendi üzerine bulunan evlerden birini OskarFaykıl adında büyük ihtimalle İngiliz subayı birine evini kiralıyor. Belge tarihi 1919 Oskar'ın kim olduğunu tespit edemedim.Belgede birçok ayrıntı var.Dönem işgal dönemi.
1- 1919 yılında Emanuel Karasu'nun İstanbul mebusu (Milletvekili) olduğunu öğreniyoruz.
2-Emanuel Karasu'nun açık ev adresi var.( Beyoğlu'nda Nişantaşı'nda, Harbiye karşısında Rozental apartmanında oturuyor.Bu apartman bugün varmı tespit edemedim)
3- Oskar'ın açık ev adresi var.(Beyoğlu'nda Asmalı Mescid'de, Cadde-i Kebirde ( Şuandaki ismi İstiklal Caddesi) vaki', 465 ve 467 ve mükerrer 467 numerolar ile terkim apartmanın 3 numeroludairesininde oturuyor.)Muhtemelen bu adam İngiliz subayı ama hakkında hiçbir bilgiye ulaşamadım.
4- Emanuel efendinin bir yardımcısı var belgede ismi geçiyor. (DaviyeNilorante Efendi) Muhtemelen bu beyfendi de Musevi.Mezarıda İstanbul'dadır.Araştırıp bulmak lazım.)
5- Evin 1 yıllık kirası ödenecek ibaresinden lüks bir muhitte bir evin 1 yıllık kira bedelini öğreniyoruz.275 lira .
6-İşgal dönemi ama bir İngiliz subayı İstanbul milletvekiline noter kanalı ile ihtarname çekiyor.Noterler hala çalışıyor.
Belgenin tercümesini sevgili Zeki Özkan beyefendi yaptı.Kendisine çok teşekkür ederiz.
EmanuelKarasu mezarı İstanbul'da. Arnavutköy Musevi mezarlığında yatıyor.Mezartaşında İbranice ve Türkçe şu ifadeler yazıyor. 6 köşeli Davut yıldızı altında,2. Meşrutiyetin mert simalarından İstanbul mebusu avukat Emanuel Karasu ölüm tarihi 1934.Emanuel Efendi öldüğünde 72 yaşındaydı. İşgal dönemi servetinin çoğunu kaybetti. Olacakları öngörebilseydi acaba gene bu ihtilalin içinde yer alırmıydı?Kimbilir….
Emanuel Efendinin İstanbul Arnavutköy Musevi mezarlığındaki mezarı. Fotoğrafı İstanbul'dan yollayan Selçukhan Yılmaz'a çok teşekkür ederim.
Şahsi arşivimdeki belgelerden 1919 işgal dönemi Emanuel Efendi'ye çekilmiş ihtarname.
Son Halife Abdülmecit Efendinin Hal tablosu
Konu Emanuel Efendiden açıldıysa bu tablodan bahsetmemek olmaz.Son Halife Abdülmecit Efendi 2. Abdülhamit'in nasıl hal edildiğini canlandırmak için bu tabloyu yapmak ister.O anda kim nerdeyse gene o salona getirip toplu fotoğrafını çekip bu tabloyu yapar.Soldan sağa 5 kişi var.
Bahriye Nazırı Gürcü Arif Hikmet Paşa (1851-1915)
Selanik Mebusu Musevi Emanuel Karasu (1862-1934)
Drac Mebusu Arnavut Esat Toptani Paşa (1863- 1920)
Katolik Ermeni Mebus Aram Efendi ( ?-? )
En sağdaki Albay Ali Galip Pasiner(1868- 1939)
Bu tabloda dikkat çeken bazı detaylar var.Heyette bulunanların hepsi askeri duruşlardan esas duruşa yakın bir duruşta bekliyorlar. Sadece Emanuel Karasu'nun sağ eli ceketin içinde.Bazı arkadaşlar Mason duruşu diyebilirler, ama öyle değil.Heyette bulunanlardan 2 kişide tabanca vardı.Biri Emanuel Karasu. Diğeri de Esat Toptani. Esat Paşa'nın kardeşi Galata köprüsünde öldürülmüştü.Azmettirici olarak Sultan Abdülhamit'i suçluyordu.Bu arada Sultan 2. Abdülhamit de suikast ve darbe korkusuyla sürekli tabanca taşıyordu. Bu önemli bilgileri Emanuel Karasu'nun günlüğündeki beyanatlarından öğreniyoruz.Türkiye'de Emanuel Karasu ile alakalı en kapsamlı çalışmayı Akademisyen Zeynep Uçak yapmıştır.Makalesi Şalom gazetesinde 2 bölüm olarak yayınlanmıştır.Merak eden arkadaşlar okuyabilirler.
