İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), 2020 yılından itibaren İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ile birlikte yürüttüğü "Pera 2019" yöntemiyle kentteki binalarda ücretsiz "hızlı tarama ile bina testi" gerçekleştiriyor. Ancak, tüm maliklerin izin vermemesi nedeniyle başvurusu alınan 162 bin binadan 79 binine bu test yapılamadı.
İNCELEME NASIL YAPILIYOR?
İBB'nin, https://binatespitiformu.ibb.gov.tr/ internet adresi üzerinden başvuru kabul ettiği proje kapsamında, ekipler başvuru yapılan adreslere giderek ilk olarak 5 kolonda sıva kaldırma işlemi yapıyor ve betonda okuma alınıyor. Röntgen cihazıyla demir sayısı, aralıkları ve yerleri belirleniyor. Daha sonra, "sıyırma" işlemiyle demirin özellikleri ve korozyon durumu inceleniyor. Bu veriler zemin değerleriyle analiz edilerek binanın deprem güvenliği tespit ediliyor.
Hızlı tarama testi sonucunda binalar A ve B düşük risk, C orta risk, D yüksek risk, E çok yüksek risk olarak sınıflandırılıyor. D ve E sınıfı binalara, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun gereğince kapsamlı analiz yapılması öneriliyor.
162 BİN BAŞVURU, 35 BİN İNCELENEN BİNA
Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023 depremlerinden sonra taleplerin arttığı teste, bugüne kadar 162 bin başvuru yapıldı. Ekipler, bu başvurular üzerine 114 bin binayı ziyaret etti. Ancak, maliklerin izin vermemesi nedeniyle 79 bin binada hızlı tarama testi yapılamadı. Geriye kalan 35 bin binada hızlı tarama işlemi gerçekleştirildi ve bu binaların yarısının D ve E sınıfında olduğu tespit edildi.
318 BİNA ÇÖKME RİSKİ TAŞIYOR
İncelenen 35 bin binanın 318'inin kendi kendine çökebilecek durumda olduğu, 1238'inin ise deprem güvenliğinin hiç olmadığı belirlendi. Bugüne kadar "hızlı tarama ile bina testi" yapılan binalardan 293'ü yıkıldı veya "riskli bina" kararı alınarak tahliye edildi. Bu binalarda yaşayan 10 binden fazla kişi riskten kurtarıldı.
İSTANBUL'DA 800 BİN BİNA YENİLENMEYİ BEKLİYOR
İBB verilerine göre, İstanbul'da 2000 yılı öncesinde inşa edilen 800 bin bina bulunuyor ve bu binaların 200 bininin öncelikle yenilenmesi hedefleniyor.
TARİHİ YAPILARIN DURUMU
İstanbul genelinde 35 bin 627 tarihi eser bulunuyor. Bu yapıların yüzde 10'u metruk ve harap durumda. Kritik durumda olan 3 bin 500 metruk yapıdan 1000'ine, Koruma Uygulama ve Denetim Büroları (KUDEB) tarafından acil müdahale uyarısı yapıldı.
"BİNALAR DURDUK YERE ÇÖKEBİLİR"
Şehir Plancısı ve İBB Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Buğra Gökçe İstanbul’da öncelikli olarak dönüşmesi gereken 318 bina olduğunu belirterek, “Bu binalar için ‘durduğu yerde çökebilir!” ifadelerini kullanmıştı.
İBB Genel Sekreter Yardımcısı, beklenen İstanbul depremine dikkatli çekerek bu depreme yoğun bir hazırlanma zorunluluğu olduğunu vurguladı ve hızlı tarama yöntemine ilişkin şu bilgileri paylaşmıştı: “Hızlı tarama yöntemi 2019 seçimlerinden sonra Ekrem Başkan göreve geldiğinde İstanbul Büyükşehir Belediyesinin İstanbul Teknik Üniversitesi'yle birlikte ve binaların depreme karşı mukavemetini ölçüp önlem geliştirebilmek anlamında uyguladığı yenilikçi bir yöntem.”
İBB Genel Sekreter Yardımcısı Gökçe, İBB’nin hızlı taramasının vatandaşların çekindiği 6306 sayılı kanunun riskli yapıları 30+60 gün içerisinde yıkma zorunluluğu gibi olmadığını, riskli yapı başvurusundan bir önceki adım olduğunu belirtmişti.
