ABD'nin en önemli başkanları arasında yer alan Jimmy Carter yaşamını yitirdi.
JİMMY CARTER 1977-1981 YILLARI ARASINDA GÖREV YAPTI
1977-1981 yılları arasında başkanlık yapan Carter, görev süresi sonrası en uzun yaşayan başkan. Atlanta Journal-Constitution'ın Pazar günü bildirdiğine göre eski ABD Başkanı Jimmy Carter 100 yaşında hayatını kaybetti.
100 YAŞINDA ÖLDÜ
Carter ailesinin kurduğu Carter Center tarafından sosyal medya platformu X'ten yapılan yazılı açıklamada, 100 yıllık ömrü geride bırakan eski ABD Başkanı Carter'ın Georgia eyaletinin Plains kasabasındaki evinde hayatını kaybettiği belirtildi.
9 OCAK 2025 YAS İLAN EDİLDİ
Beyaz Saray'dan yapılan açıklamaya göre ABD Başkanı Joe Biden, Carter'ın karakteri, cesareti ve merhametiyle tanınan bir lider olduğunu belirterek "9 Ocak 2025’i ABD genelinde Ulusal Yas Günü ilan ediyorum." ifadelerini kullandı.
Biden, ABD bayrağının 30 gün boyunca kamuya ait tüm mekanlarda yarıya indirileceğini kaydetti.
ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris de eski Başkan Carter hakkında "Başkan olarak, ülkemizi korudu, hükümette şeffaflığı teşvik etti ve Camp David'de Mısır ile İsrail arasında tarihi bir barış anlaşmasına aracılık etti." değerlendirmesinde bulundu.
ABD VE DÜNYA İÇİN ÖNEMLİ
Carter ABD ve dünya için önemli bir yere sahip. Carter'ın görev yaptığı süre içinde dünyada önemli gelişmeler yaşandı. Carter özellikle İsrail ve Mısır'ı barıştıran isim olarak tarih sayfalarında yerini aldı.
İşte 5 maddede Jimmy Carter'ın dünyayı etkileyen hamleleri.
İSRAİL İLE MISIR'I BARIŞTIRDI
Camp David Anlaşmaları,1978 yılında dönemin İsrail Başbakanı Menachem Begin ve Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat arasında imzalanan bir dizi anlaşma.
Carter'ın Maryland'deki başkanlık inzivasında arabuluculuk yaptığı anlaşmalar sonunda İsrail ve Arap komşusu ilk barış anlaşmasını imzaladı.
Begin ve Sedat, barışa yönelik çalışmalarından dolayı 1978 yılında Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldüler.
Carter ise 2002 yılında kısmen “uluslararası çatışmalara barışçıl çözümler bulmak için gösterdiği yorulmak bilmez çaba” nedeniyle bu ödüle layık görüldü.
İRAN'LA REHİNE KRİZİ
1979'da İranlı devrimciler Tahran'daki ABD Büyükelçiliği'nin 52 çalışanını ele geçirerek 444 gün boyunca rehin tuttular ve görünüşte İran'ın yeni devrik liderine sığınma hakkı verdiği için ABD'yi cezalandırmak istediler.
Carter, 1980 yılında emrettiği bir askeri kurtarma görevinin başarısızlıkla sonuçlanması ve 8 ABD askerinin bir uçak kazasında ölmesinin ardından kamuoyunda güçsüz görünmeye başladı.
Rehineler, Ronald Reagan'ın 1981'de Carter'ın yerine göreve gelmesinden dakikalar sonra serbest bırakıldı.
BENZİN İSTASYONLARINDAKİ KUYRUKLAR
Enerji fiyatları ve üretimi 1970'ler boyunca sallantıdaydı, ancak 1979'daki İran devrimi küresel petrol piyasalarındaki çalkantıların parlama noktası oldu ve üretimde büyük bir düşüşe ve bunun sonucunda maliyetlerde sıçramaya yol açtı.
1979 yazı, benzin istasyonlarında karneyle yakıt almak için bekleyen sürücülerin oluşturduğu uzun kuyruklarla geçti.
Carter, yabancı petrol ithalatına bağımlılığı azaltma ve enerji verimliliğini artırmaya odaklanma sözü vererek karşılık verdi, ancak halkın güveni onarılamayacak şekilde sarsıldı.
ENFLASYONLA BAŞA ÇIKMAKTA ZORLANDI
Carter'ın 1980'deki yeniden seçim kampanyası resesyon korkusuyla gölgelendi.
Yönetimi, 1979'daki gaz sıkıntısının ardından yüksek enerji fiyatlarının neden olduğu 1980'de yüzde 14'ü aşan enflasyonla başa çıkmakta zorlandı.
Kendisi ve danışmanları faiz oranlarını yüzde 17'nin üzerine çıkararak enflasyonla mücadele etmeye çalıştı, ancak bu 1980 başkanlık kampanyası sırasında durgunluğa katkıda bulundu.
Bill Clinton ve Jimmy Carter (1978 yılı)
ABD-ÇİN İLİŞKİLERİNDE YENİ DÖNEM
Carter göreve gelmeden önce ABD ile Çin arasındaki ilişkiler birkaç yıldır yavaş yavaş ısınıyor olsa da iki ülkenin, ülke içindeki muhalefeti aşarak birbirlerini resmen tanıyacaklarını açıkladı.
İki ülkenin aylar süren gizli müzakerelerin ardından 1979'da resmi diplomatik ilişkileri başlatmaları onun yönetimi altında gerçekleşti.
DÜNYADA VE ABD NELER YAPTI?
Carter, görev süresince her ne kadar insan hakları ve barış vurgusuyla dikkat çekse de uygulamaları her zaman tutarlı bulunmadı. Latin Amerika’daki bazı yönetimlere mesafeli yaklaştı. Örneğin önceki yönetimlerin aksine buradaki Arjantin’deki askeri diktatörlük gibi insan hakları ihlallerine karışan rejimlere yardım verilmesini sınırlandırdı. Ancak diğer yandan Ortadoğu ve Afganistan’da ABD çıkarlarını önceleyen müdahalelerde bulundu. Bu çelişkiler Carter’ın dış politikasına yönelik eleştirilerin temelini oluşturdu.
JİMMY CARTER KİMDİR?
ABD'nin 39. Başkanı Jimmy Carter, 1 Ekim 1924 yılında Georgia eyaletinde dünyaya geldi. 1962 yılında eyalet politikalarıyla ilgilenmeye başlayan Carter, 8 yıl sonra Georgia Valisi seçildi. Ekoloji, yönetimde verimlilik ve ırksal engellerin kaldırılması konularına vurgu yaparak dikkatleri üzerine çeken Carter, 1974 yılının Aralık ayında Başkan adaylığını açıkladı. Carter yürüttüğü 2 yıllık seçim kampanyasının ardından Başkan seçildi.
2002'DE NOBEL ALDI
1977-1981 yılları arasında başkanlık görevini yerine getiren Carter, uluslararası çatışmalara barışçıl çözümler bulmak, demokrasi ve insan haklarını geliştirmek, ekonomik ve sosyal kalkınmayı teşvik etmek için yaptığı çalışmaları nedeniyle 2002 Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.
DÜNYA LİDERLERİNDEN TAZİYE MESAJLARI
İngiltere Kralı III. Charles, “Adanmışlığı ve alçakgönüllülüğü pek çok kişiye ilham kaynağı oldu ve 1977'de Birleşik Krallık'a yaptığı ziyareti büyük bir sevgiyle hatırlıyorum” dedi.
İngiltere Başbakanı Keir Starmer ise, Carter’ın güçlü inancı ve değerleri ile motive olduğunu ifade ederek, “Sosyal adalet ve insan haklarına yurtiçinde ve yurtdışında olağanüstü bir bağlılıkla başkanlık sonrasını yeniden tanımladı” dedi.
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, “Carter, Ukrayna henüz bağımsız olmadığı dönemde başkanlık yaptı ama kalbi bağımsızlıkla mücadelemizde bizim yanımızda yer aldı” dedi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmauel Macron ise, Carter’ın en savunmasız kişilerin haklarının kararlı bir savunucusu olduğunu ve yorulmak bilmeden barış için mücadele ettiğini söyledi.
