The Financial Times gazetesinde yayımlanan bir habere göre, İran’a ait iki yük gemisi, Çin’den İran’a roket yakıtı üretiminde kullanılan bir bileşen taşımak üzere yola çıktı. Haberde, iki Batılı ülkenin güvenlik yetkililerinden elde edilen istihbarat bilgilerine dayanıldığı belirtildi.
İddiaya göre, Golgoun ve Giran isimli İran bayraklı gemiler, toplamda bin tondan fazla sodyum perklorat taşıyor. Bu madde, katı roket yakıtının temel bileşeni olan amonyum perklorat üretiminde kullanılıyor. Amonyum perklorat, uluslararası nükleer yayılmayı önleme çabalarının bir parçası olarak ihracat kontrolüne tabi olan kimyasallar arasında yer alıyor.
260 Orta Menzilli Füze İçin Yakıt Üretilebilir
Yetkililer, taşıdığı sodyum perklorat miktarıyla gemilerin, yaklaşık 960 ton amonyum perklorat üretimi için yeterli ham madde sağladığını belirtti. Bu miktar, yaklaşık 260 orta menzilli füze için yakıt üretimine denk geliyor. Haberde ayrıca, yüklerin İran Devrim Muhafızları’na teslim edilmek üzere gönderildiği ifade edildi.
Golgoun isimli gemiye 34 konteynerlik kimyasal yükün Çin’in Taicang Limanı’ndan yüklendiği, geminin Salı günü Daishan Adası’ndan ayrıldığı ve Çarşamba sabahı Zhejiang Eyaleti kıyılarında seyrettiği bildirildi. Diğer gemi olan Giran’ın ise Şubat ayı başlarında 22 konteynerlik yükle Çin’den ayrılmasının beklendiği ifade edildi.
Gemiler Doğrudan İran’a Gidiyor
Her iki geminin de Çin’den İran’ın güneyindeki Bandar Abbas Limanı’na üç haftalık bir yolculuk yapacağı ve hiçbir limana uğramayacağı belirtildi. Yüklerin Çin’in Şangay yakınlarındaki bir limandan yola çıktığı aktarıldı. Ancak Çin hükümetinin bu sevkiyatlardan haberdar olup olmadığı konusunda bir bilgi bulunmadığı kaydedildi. Çin’in Washington Büyükelçiliği Sözcüsü Liu Pingju, konuya ilişkin herhangi bir bilgiye sahip olmadığını ifade etti.
Çin’in İran Füze Programına Tarihsel Desteği
ABD’li eski bir nükleer yayılmayı önleme yetkilisi olan Van Van Diepen, Çin’in 1980’lerden bu yana İran’ın füze programına destek sağladığını söyledi. İran’ın kendi amonyum perklorat üretim tesisine sahip olabileceğini belirten Diepen, ham madde ihtiyacı nedeniyle bu tür sevkiyatların zaman zaman devam edebileceğini ifade etti.
ABD Dışişleri Bakanlığı henüz konuya ilişkin bir açıklama yapmazken, kimliği açıklanmayan bir yetkili, eğer bu sevkiyatın Rusya’nın Ukrayna’da kullandığı füzelerle bağlantılı olduğu tespit edilirse, sevkiyatın ABD yaptırımlarına konu olabileceğini belirtti.
2023 yılında ABD, Çin, Hong Kong ve İran’daki kişi ve kuruluşlara İran’ın balistik füze programına yardım ettikleri gerekçesiyle yaptırımlar uygulamıştı. Bu yaptırımlar arasında, İran’ın Pekin’deki savunma ataşesi de yer alıyordu. Haberde, benzer yaptırımların geçen yıl da uygulandığı hatırlatıldı.
