Ekonomik Kriz ve İşsizlik Sorunu 1930'ların başında Weimar; Almanya'daki kitlesel işsizlik, tarımsal ve endüstriyel üretimin ekonomik gerilemesinin, düşüşünün en büyük, en zor sonuçlarından biriydi. Ekonominin tarım alanındaki temel sorun, Alman endüstrisinde olduğu üzere ciddi bir işsizlik haline geldi. 

Ekonomik Kriz ve İşsizlik Sorunu

1930'ların başında Weimar; Almanya'daki kitlesel işsizlik, tarımsal ve endüstriyel üretimin ekonomik gerilemesinin, düşüşünün en büyük, en zor sonuçlarından biriydi. Ekonominin tarım alanındaki temel sorun, Alman endüstrisinde olduğu üzere ciddi bir işsizlik haline geldi. 1929'da işsizlik rakamları 1,9 milyona ulaşmış, lakin 1932'de yıllık ortalama olarak hızla 5,6 milyona yükselmiş, Ocak-Mart 1933 döneminde 6 milyonu işsiz olarak kaydedilmişlerdir.

Bununla beraber, gerçek rakam resmi olandan çok daha yüksekti. Zira iş bulma umudundan vazgeçen veyahut işsizlik parası adına daha uzun süre uygun olan pek çok insan işsiz olarak kaydedilmedi.

Gerçekte, kayıt dışı işsizlerin gerçek sayısını değerlendirmek çok zordur, lakin bu rakam Temmuz 1932 sonunda muhtemelen 1,7 ila 1,8 milyon arasındaydı. Buna ek olarak, 'kısa süreli' çalışma başka bir problemdi. Örneğin, Şubat 1933'te çalışanların %24,1'i kısa sürelidir.

Temelde işsizlerin, 'muazzam' yedek ordusu nedeniyle ücretler 1930'dan itibaren düştü. Azalan ücretler, Weimar Cumhuriyeti'ndeki kitlesel işsizliğin doğrudan sonucu oldu.

1929 ve 1932 arasında gerçek ücretler %16 düşürüldü. F. Blaich'e göre, memurların işsizlikten korkmaları gerekmiyordu, ancak maaşları bilhassa kriz ve hükümet politikasından etkilenerek depresyon yıllarında gerçek anlamda %25 ila %28 başarısız oldu.

Büyük Ekonomik Bunalım Sırasında Almanya'da Breadline

Karl Hardach'a göre, 1932'de Alman işsizliği %30.8 idi. Bu rakam, 1928'deki işsizliğin %7'sine kıyasla ('altın yılların sonuncusu') kesinlikle olumsuzdur. R. Muntling ve BA Holderness'e göre, işsizlik 1932'de yıllık ortalama 5.6 milyon kişi olan işgücünün %30'undan fazlasına ulaştı. İşsizlik, Ruhr ve Silezya'nın başlıca sanayi bölgelerinde en şiddetliydi, ancak yerel olarak Büyük Britanya'dan daha az yoğunlaşmıştı.

Almanya'daki muazzam işsizlik rakamı, bazıları mantıklı, bazıları daha az çeşitli iş yaratma planlarına yol açtı. İkinci kategoriye, örneğin, Reich Erkek Giyim Reformu Derneği tarafından 1931 yılında Münih'te kurulan ve ekonomik toparlanmanın büyük miktarlarda üretimden olumlu olarak etkilenebileceği düşünülen bir programa aitti.

1931-1932 yılları arasında Bruning, Papen ve Schleicher hükümetleri Alman ekonomisini ve sosyal barışı kurtarmak adına çeşitli istihdam programları oluşturdu. Bruning hükümeti sırasında işsizlik 2,3'ten 6 milyona yükseldi. Bununla beraber, ihracata dayalı istihdamı teşvik politikası iki temel nedenden ötürü başarısız olmuştur:

1) diğer ülkeler krize korumacı önlemlerle yanıt vermiştir

2)dünya piyasa fiyatları Alman ihracat mallarından daha hızlı düşmüştür

Buna ek olarak, 1931'in ikinci yarısında hazırlıklara başlanan istihdamı teşvik etmek için Bruning iç pazar politikası da aynı derecede başarılı olamadı. Bununla beraberinde, planlanan acil durum çalışmaları projeleri; örneğin, arazi iyileştirme, yerleşim, vs., çok popüler olmayan bazı ekonomik önlemlere karşı bir denge sağlamıştır. Bilhassa işsizlik yardımlarındaki ciddi düşüş ve hükümetin iyi niyetlerini sosyal açıdan göstermesi gerekiyordu. Ekonominin canlandırılmasından ziyade işsiz kitlelerin istihdamı, hükümetin sıkı yumrukluların toplanmasında başarılı olduğu Mayıs 1932'de karar verilen 135 milyon RM'lik programın hedefi oldu: 'Reichsbank'a kredi veriyoruz.'

Kriz Sırasında Ücretsiz Gıda ile Almanya'da Halka Açık Restoranlar

Bireysel veya fabrika sözleşmeleri temelinde serbest çalışma topluluğunun bir sendikası olan, bitki temelli 'Werksgemeinschaft'ın uzun zamandır devam eden bir planı, bir tür çıkış yolu haline geldi. Bununla beraber, 1930'da ortalama %23,4 (1931 ve 1932'de sırasıyla %36,2 ve %46,8) çalışan kitlesel işsizlik koşullarında, 'Werksgemeinschaft' teklifi zor gizlenmiş şantaj biçimini aldı.

Papen hükümeti, Bruning one altında başlatılan 135 milyon RM'lik istihdam planına devam etti. Bir bütçe açığının kaçınılmaz olduğunu göz önünde bulundurarak, acil iş yaratma amacıyla 220 milyon RM ekledi. HJ Braun'a göre, Eylül 1932'de Franz von Papen, bir kamu işleri programı için mevcut fonları 167 milyon RMB daha artırarak, 302 RM RM'ye yükseltti.

Papen'in hükümetinin politikasının ana görevi, 1933'ün sonuna kadar 1.75 milyon işsiz erkek sayısını azaltmaktı. Politika, dolaylı iş yaratma önlemlerine dayanıyordu, bu da girişimcilerin işçileri istihdam etmek ve üretimi genişletmek için vergi teşvikleri alacağı anlamına geliyordu. Bununla birlikte, istikrarsız bir siyasi durum, ağır bir bürokrasi ve programın sınırlı olması nedeniyle, Papalık hükümetinin çabalarının etkileri oldukça küçüktü.

Aralık 1932'deki halefi Schleicher, işsizliği azaltmak için kamu çalışmalarına daha fazla önem verdi. Schleicher'in hükümeti, Papen'in istihdam çabalarına devam etti ve bunları acil önlemler için yeni bir 500 milyon RM'luk programla (Mümkün olduğunca çok kişiyi istihdam etmek için…) destekledi.

Bununla birlikte bu önlemler; ekonomik depresyon adına acil ya da 'sihirli' çare üretmek için yetersiz ama esasen 30 Ocak tarihinde Cumhuriyet şansölye olarak A. Hitler'in atama sırasında olmasıydı zaten bu 1933'de vardı.

İşsizlik genel bakış açısından düştüğü için, ekonomik toparlanmanın parlaması (1933 ortalaması 4,8 milyon veya %26,4) idi.

Sonuç itibarıyla 1929-1934 yıllarında, dünya çapındaki Büyük Ekonomik Bunalım'ın tüm nedenleri kompleksinde en önemlileri şunlardı:

1) Savaş sonrası birikmiş işler talebinin uzun vadeli talep ile yanlış denklemi

2) Pazarın yeni endüstrilerin ürünlerini emme yeteneğinin fazla hesaplanması

3) Bu yanlış hesaplamalardan kaynaklanan aşırı kapasitelerin oluşturulması

4) Menkul kıymetlerde geniş spekülatif işlemler

5) Kısa vadeli kredilerden uzun vadeli fon yatırımı

6) Mal ve hizmetlerin karşılığı olmayan uluslararası para transferleri

7) Bireysel devletler üzerindeki kısıtlayıcı tedbirlerle uluslararası ticaret ilişkilerini bozmuştur…

Büyük Ekonomik Depresyon ve sonuçları Weimar Cumhuriyeti'nde çeşitli nedenlerden dolayı en güçlüsüydü. Lakin en doğrudan ve önemli olan Alman savaş sonrası ekonomisinin Birinci Dünya Savaşı'nın mücadelelerinden ve sonuçlarından yeterince kurtarılamamasıydı.

Almanya'nın, Büyük Savaş'ın kaybedeni olduğu ek bir ekonomik sorun olarak savaşın, bilhassa Fransa'ya ödenecek tazminatıydı. Depresyon yıllarında her ülke, Alman ihracatını çok zorlaştıran korumacılık politikasını ve özellikle de batı ortaklarına sahipti. Bu nedenler, Alman sanayisini bilhassa sanayi alanında değil, tarımda da olumsuz etkilemiştir. Almanya'daki ekonomik çöküşün en zor ve aynı zamanda politik olarak ciddi sonucu kitlesel işsizlikti. Aslında, Almanya'daki işsizlik, depresyon sırasında tüm dünyada en yüksek seviyeye ulaştı, zira hükümetin bu sorunu çözme veya hafifletme girişimleri ve de önlemleri başarısız oldu. Ancak diktatörlük altında Almanya'nın, ekonomik iyileşmesi ile söz konusuydu.