Afrika ülkeleri, Fransa'ya karşı harekete geçmeye devam ediyor. Geçtiğimiz yıllarda Çad, Nijer ve Burkina Faso gibi ülkelerdeki Fransa karşıtı hareketlerin ardından bu kez de Senegal ve Fildişi Sahilleri'nden Fransa karşıtı adımlar geldi.
SENEGAL'DE YAŞANAN GELİŞMELER
Senegal Başbakanı yaptığı açıklamada, hükümetin "tüm yabancı askeri üsleri kapatacağını" duyurdu.
Başbakan Ousmane Sonko, Fransız askerlerini özel olarak isimlendirmemiş olsa da Senegal'de başka hiçbir yabancı kuvvetin askeri üssü bulunmamakta.
Fransa, son yıllarda Çad, Nijer ve Burkina Faso gibi Batı Afrika ülkelerinde benzer kayıplar yaşamış, burada uzun yıllardır bulunan Fransız askerleri ülkelerden kovulmuştu.
Sonko, açıklamayı Ulusal Meclis'teki genel politika konuşması sırasında yaparken Fransız askerlerinin ne zaman ayrılacağına dair bir takvim vermedi. Bu açıklama, Senegal Cumhurbaşkanı Bassirou Diomaye Faye'nin Senegal topraklarında yakın bir zamanda Fransız askerlerinin kalmayacağına dair açıklamasından bir ay sonra yapıldı.
"Cumhurbaşkanı, çok yakın bir gelecekte tüm yabancı askeri üslerin kapatılmasına karar verdi" dedi Sonko.
Fransa'nın Savunma ve Dışişleri Bakanlıkları, bu açıklamaya hemen bir yanıt vermedi.
Senegal'in bir yıldan kısa bir süredir iktidarda olan yeni hükümeti, Fransız askerlerinin varlığı konusunda sert bir tutum sergiledi. Bu durum, birçok kişinin baskıcı bir sömürge imparatorluğunun mirası olarak gördüğü geniş bir bölgesel tepkinin parçası olmuştur.
FİLDİŞİ SAHİLİ'NDE YAŞANAN GELİŞMELER
Fildişi Sahili, Fransa askerlerinin yıllardır süren askeri varlıklarının ardından ülkeyi terk edeceğini duyurdu. Böylelikle eski sömürge gücüyle askeri ilişkilerini küçülten en son Afrika ülkesi oldu.
Fildişi Sahili Cumhurbaşkanı Alassane Ouattara, çekilmenin Ocak 2025'te başlayacağını söyledi. Fransa, Fildişi Sahili'nde 600 kadar asker bulunduruyordu.
"Fildişi Sahili'nde Fransız kuvvetlerinin planlı ve organize bir şekilde çekilmesine karar verdik" dedi Ouattara ve Fransız ordusunun yönetimindeki Port Bouét'teki askeri piyade taburunun Fildişi Sahili askerlerine devredileceğini belirtti.
Ouattara'nın açıklaması, Batı Afrika'daki diğer liderlerin açıklamalarını takip ediyor. Bu bölgelerde, Fransız askeri birliklerinin ülkelerden ayrılması isteniyor. Analistler, Fransız askerlerinin Afrika'dan ayrılması taleplerini, bölgenin Paris ile olan ilişkilerindeki daha geniş yapısal dönüşümün bir parçası olarak tanımladı.
FRANSA'NIN AFRİKA'DAKİ SON DURUMU
Fransa son yıllarda Çad, Nijer ve Burkina Faso gibi birkaç Batı Afrika ülkesinde; Senegal ve Fildişi Sahilleri'ndeki gibi benzer durumlar yaşadı. Gelişmeler sonucunda uzun yıllardır bulunan Fransız askerleri ülkelerden kovuldu.
Son zamanlarda darbe yaşanan Mali, Burkina Faso ve Nijer gibi birkaç Batı Afrika ülkesi Fransızlardan ayrılmalarını istemiştir. Bunların arasında en son Senegal, Fransa'nın Afrika'daki en istikrarlı ve sadık ortağı olarak kabul edilen Çad ve Burkina Faso'a bulunmakta.
Askeri ilişkilerin küçülmesi, Fransa'nın Afrika'daki siyasi ve askeri etkisinin azaldığı bir dönemde kıtadaki kalıcı askeri birliklerini önemli ölçüde azaltan yeni bir askeri strateji geliştirerek etkisini yeniden canlandırma çabalarıyla paralel olarak ortaya çıkmaktadır.
Fransa, sömürge yönetimini sonlandırmasından bu yana Afrika'daki askerî varlığını bulundurduğu ülkelerin %70'inden fazlasından artık çıkarılmış durumda. Fransızlar, yalnızca 1.500 askerle Cibuti ve 350 askerle Gabon'da kalmakta.
Fransa geçtiğimiz günler de Çad'a devretmesi gereken birkaç üsten birincisini devrettiğini doğruladı. Fransa'nın Çad'daki kalıcı askeri varlığı "artık her iki tarafın da beklentilerini ve çıkarlarını karşılamıyordu" dedi ordu. Ordu bu çekilmenin 2022'den bu yana Afrika'daki sisteminin "yeniden yapılandırılmasının" bir parçası olduğunu belirtti.
Paris, daha önce yaptığı açıklamada, Fransa'nın Afrika'daki tüm üslerinde, Cibuti hariç, varlığını keskin bir şekilde azaltmayı hedeflediğini ve Senegal'de bulunan 350 Fransız askerinin de bunun içinde olduğunu ifade etti. Yetkililer, Fransa'nın bunun yerine, bu ülkelerin ihtiyaçlarına göre savunma eğitimi veya hedeflenmiş askeri destek sağlayabileceğini söyledi.
Analistler gelişmeleri özellikle darbe yaşayan ülkelerde artan yerel duyarlılıklar doğrultusunda bölgenin Paris ile olan ilişkilerindeki daha geniş yapısal dönüşümün bir parçası olarak değerlendirmiştir.
Fransız askerlerini kovduktan sonra, Nijer, Mali ve Burkina Faso'nun askeri liderleri, Sahel bölgesinde sivillere karşı zulümle suçlanan paralı askerleri bulunan Rusya'ya daha yakınlaşmışlardır.
Ancak bu ülkelerdeki güvenlik durumu kötüleşmiş, aşırı uç gruplar ve hükümet güçlerinden kaynaklanan saldırılarla birlikte sivil ölümlerinde artış meydana geldi.
