BEYAZ SARAY'DAN YAPILAN AÇIKLAMA
Beyaz Saray'dan yapılan açıklamaya göre ABD Başkanı Donald Trump'ın salı günü Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi ile ilişkileri askıya alması ve BM Filistinli Mültecilere Yardım Ajansı UNRWA'ya yapılan fonlamayı durdurma kararını sürdürmesi bekleniyor.
Bu adım, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu'nun Washington ziyaretiyle aynı zamana denk geliyor. Netanyahu, uzun süredir UNRWA'yı eleştiriyor ve ajansı İsrail karşıtı kışkırtma yapmakla ve personelini "İsrail'e yönelik terör eylemlerine karışmakla" suçluyor.
TRUMP'IN İLK BAŞKANLIK DÖNEMİNDEKİ BM HAMLELERİ
Trump, 2017-2021 yılları arasındaki ilk başkanlık döneminde de UNRWA'ya fon sağlamayı kesmiş, ajansın değerini sorgulamıştı. Trump, Filistinlilerin İsrail ile barış görüşmelerini yenilemeyi kabul etmesi gerektiğini söylemiş ve yeni reformlar talep etmişti.
İlk Trump yönetimi ayrıca, İsrail'e yönelik kronik önyargı ve reform eksikliği gerekçeleriyle 47 üyeli İnsan Hakları Konseyi'nden üç yıllık döneminin ortasında ayrılmıştı. ABD şu anda Cenevre merkezli bu kuruluşun üyesi değil. Bir önce Başkan Joe Biden döneminde ise ABD, 2022-2024 dönemi için yeniden seçilmiş ve konseyde yer almıştı.
İnsan Hakları Konseyi'nin bir çalışma grubunun, ağustos ayında ABD'nin insan hakları kaydını gözden geçirmesi planlanıyor. Bu süreç, tüm ülkelerin birkaç yılda bir geçtiği bir değerlendirme. Konseyin yasal olarak bağlayıcı bir gücü olmasa da, tartışmaları siyasi ağırlık taşıyor ve eleştiriler, hükümetler üzerinde yön değiştirmeleri için küresel baskı oluşturabiliyor.
Trump, 20 Ocak'ta ikinci başkanlık dönemine başladığından bu yana ABD'nin Dünya Sağlık Örgütü'nden ve Paris iklim anlaşmasından çekilmesini emretti. Trump, ilk başkanlık döneminde de bu adımları atmıştı.
İSRAİL'DEN TRUMP'A ÖVGÜ
İsrail’in BM Büyükelçisi Danny Danon, pazartesi günü Trump'ın yapması beklenen hamleleri övdü ve İnsan Hakları Konseyi’ni “aşırı antisemitizmi agresif bir şekilde teşvik etmekle” suçladı.
Danon “Aynı zamanda, UNRWA uzun zaman önce bağımsız bir insani yardım kuruluşu olma statüsünü kaybetti ve insani yardım ajansı kisvesi altında Hamas tarafından kontrol edilen bir terör otoritesine dönüştü” dedi.
UNRWA Genel Komiseri Philippe Lazzarini ise geçen hafta ajansın “UNRWA’yı bir terör örgütü olarak göstermek amacıyla yürütülen şiddetli bir dezenformasyon kampanyasının” hedefi olduğunu söyledi.
ABD VE İSRAİL'İN UNRWA İLE İLİŞKİLERİ
ABD, UNRWA’nın en büyük bağışçısıydı ve yılda 300-400 milyon dolar sağlıyordu. Ancak İsrail’in, yaklaşık bir düzine UNRWA çalışanının 7 Ekim 2023’te Hamas’ın İsrail’e düzenlediği ve Gazze savaşını başlatan saldırıya katıldığını öne sürmesi üzerine Biden, Ocak 2024’te fonları durdurdu.
ABD Kongresi daha sonra UNRWA’ya yapılan yardımları en az Mart 2025’e kadar resmi olarak askıya aldı. UNRWA; Gazze, Batı Şeria (Doğu Kudüs dahil), Suriye, Lübnan ve Ürdün’de milyonlarca Filistinliye yardım, sağlık ve eğitim hizmetleri sağlıyor.
Birleşmiş Milletler, dokuz UNRWA çalışanının 7 Ekim 2023’teki saldırıya karışmış olabileceğini ve bu kişilerin işten çıkarıldığını açıkladı. Ayrıca, Eylül ayında İsrail tarafından öldürülen Lübnan’daki bir Hamas komutanının da UNRWA’da çalıştığı ortaya çıktı. BM, tüm suçlamaları araştıracağına söz verdi ve İsrail’den defalarca kanıt talep ettiğini, ancak kanıtların kendilerine sunulmadığını belirtti.
İsrail, 30 Ocak’ta yürürlüğe giren bir yasakla UNRWA’nın kendi topraklarında faaliyet göstermesini ve İsrail makamlarıyla iletişim kurmasını yasakladı. UNRWA, bu yasağın Gazze ve Batı Şeria’daki operasyonlarını da olumsuz etkileyeceğini açıkladı.
