TCMB'de Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı Fazilet Çavuşoğlu, Hazine ve Kurumsal Operasyonlar Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı Cihan Fırat, Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü'nde Uzman Yardımcısı Erinç Menekşe tarafından hazırlanan analiz yayınlandı.
Analizde, son günlerde yabancı para mevduat tutarında yaşanan artışın tasarruf sahiplerinin lira talebinin gelişimine olan ilgiyi artırdığı belirtilerek, yabancı para mevduat tutarındaki artışın KKM bakiyesinin azaltılması süreciyle ilişkisinin veriler ışığında değerlendirilip tasarruf tercihleri çerçevesinde yorumlandığı kaydedildi.
Analiz sonucunda, yabancı para mevduat tutarındaki artışın KKM bakiyesindeki hızlanan düşüşle uyumlu olduğu ve tasarruflarda TL tercihinin devam ettiği bildirildi.
"TARİHSEL ORTALAMALARIN ÜZERİNE ÇIKAN TÜZEL KİŞİ LİRA PAYI İSTİKRARLI BİR PATİKA İZLİYOR"
Mart ayındaki sıkılaşma adımlarının etkisiyle nisan ve mayıs aylarında mevduat tercihlerinde hızla TL'ye yönelimin gerçekleştiğine işaret edilen analizde, şu değerlendirmelere yer verildi:
"Yabancı para mevduat bakiyesi 210 milyar dolardan haziran başında 190 milyar dolara kadar geriledi. Bu dönemde gerçek ve tüzel kişi lira mevduat payı güçlü bir artış gösterdi. Temmuz ve ağustos aylarında lira payındaki artış gerçek kişiler için yavaşlamakla birlikte devam ediyor. Lira payı tarihsel ortalamalara (yüzde 60) yaklaştıkça bu eğilimin yavaşlaması beklenen bir durum. Öte yandan, tarihsel ortalamaların (yüzde 49) üzerine çıkan tüzel kişi lira payı istikrarlı bir patika izliyor. Lira tercihlerinin güçlenerek devam ettiği bir ortamda, yabancı para mevduattaki artışın arkasındaki nedenlerden biri yaz aylarında cari fazla verilmesidir. Ekonominin cari fazla verdiği yaz aylarında şirketler döviz tevdiat hesaplarını mevsimsel olarak artırabiliyorlar. Yabancı para mevduat hesaplarındaki artışı sürükleyen bir diğer önemli faktör ise atılan politika adımlarıyla hızlanarak devam eden KKM'den çıkış süreci."
"TCMB'NİN KKM ARZ VE TALEBİNİ AZALTMAYA YÖNELİK ATTIĞI ADIMLAR SONUCUNDA KKM HESAPLARINDA AZALIŞ HIZ KAZANDI"
Analizde, Nisan 2024'ten itibaren yurt içi ve yurt dışı yerleşiklerin TL varlıklara olan artan talebi ve iyileşen rezervlerle birlikte TCMB'nin KKM arz ve talebini azaltmaya yönelik attığı adımlar sonucunda KKM hesaplarında azalışın hız kazandığı belirtilerek, "Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından KKM hesaplarına yönelik yapılan vergi düzenlemeleri de bu süreci destekledi. Bu düzenlemelerin etkisiyle KKM bakiyesindeki azalmanın teşvik edilmesiyle KKM yenilemelerinin azalması, vade bitiminde lira ve yabancı paraya geçişleri arttırdı. Yabancı para ve liraya geçişlerdeki bu gelişme TCMB beklentileri ve düzenlemelerin amaçları ile uyumlu. Son 2 ayda KKM bakiyesi 14 milyar doların üzerinde azalırken vade dönüşünde döviz veya altın olarak tercih edilen miktar yaklaşık 4,7 milyar dolar oldu. KKM'de 14 milyar dolar çözülmeye karşın yabancı para mevduat yalnızca 3,3 milyar dolar arttı." denildi.
"SON 2 AYLIK DÖNEMDE TOPLAM MEVDUAT İÇİNDE LİRA MEVDUAT PAYI YÜZDE 48,4'TEN YÜZDE 51,8'E YÜKSELDİ"
KKM ve yabancı mevduatın toplamı incelendiğinde, düşüş eğiliminin devam ettiği aktarılan analizde, son 2 aylık dönemde toplam mevduat içinde TL mevduat payının yüzde 48,4'ten yüzde 51,8'e yükseldiği bildirildi.
Analizde, yabancı para mevduattan lira mevduata hızlı bir geçişin ardından KKM'den çıkışın hızlanmasıyla birlikte yabancı para mevduat bakiyesinin dengelendiğini belirtilen analizde, ilerleyen dönemde enflasyonda yaşanacak olan düşüşün lira mevduat payındaki artışı destekleyeceği ifade edildi.
