Kurumun kararı doğrultusunda, bir vatandaş, fahri trafik müfettişleri tarafından "keyfi ve delilsiz" şekilde ceza yazıldığını, cezaya neden olan bir ihlal bulunmamasına rağmen görevlerini kötüye kullanarak bildirimde bulunduklarını belirterek KDK'ye başvurdu.
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI VE EMNİYET GÖRÜŞÜ
Başvuru ile ilgili olarak İçişleri Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü'nden alınan görüşte, trafik kural ihlallerinin genellikle elektronik denetleme sistemleri ve polislerin bulunmadığı alanlarda meydana geldiği ifade edildi.
Görüşte, düzenli ve güvenli bir trafik ortamının sağlanması amacıyla, fahri trafik müfettişliği uygulamasının "sürücülerde trafik polisi dışında da her zaman ve her yerde denetlendiği algısını oluşturduğu" ve bu durumun trafik güvenliğine katkı sağladığı belirtildi.
CEZA TUTANAKLARINDAKİ İPTALLER
KDK'nın kararında, 2020 ile 2024'ün ilk altı ayında fahri trafik müfettişleri tarafından düzenlenen 5 milyon 5 bin 645 tutanaktan yalnızca yüzde 1 ila yüzde 2'sinin itirazlar sonucunda sulh ceza hakimliklerince iptal edildiği bilgisi yer aldı.
İdarenin kuruma sunduğu istatistiklere göre, fahri trafik müfettişleri tarafından 2020-2024 yıllarında düzenlenen tutanakların en çok "araçta cep telefonu kullanımı", "kırmızı ışık ihlali", "hatalı şerit değiştirme" ve "emniyet kemerinin takılmaması" ile ilgili olduğu aktarıldı.
GÖRÜNTÜ ZORUNLULUĞU YOK
Kararda, "Kamuoyunda zaman zaman fahri trafik müfettişleri tarafından düzenlenen trafik kural ihlal tespit tutanağına ilişkin tepkiler ortaya çıkmakta, müfettişlerin görev ve yetkilerini gereği gibi kullanmadıklarına ilişkin tartışmalar yaşanmaktadır." ifadesine yer verildi.
Trafik güvenliğinin sağlanması ve trafik kültürünün oluşturulmasının kamusal bir faaliyet olduğu vurgulanan kararda, "Trafik güvenliğinin sağlanması açısından fahri trafik müfettişliğinin algılanan yakalanma riski duygusunun geliştirilmesine katkı sağladığı aşikardır." değerlendirmesi yapıldı.
Uygulamanın trafik güvenliğine katkı sağladığı belirtilse de, fahri trafik müfettişleri tarafından anlık olarak tespit edilen ihlallere yönelik işlemlerde bazı sorunların yaşandığına dikkat çekilen kararda, "Mevzuatta fahri trafik müfettişlerince tespit edilen trafik kural ihlalleriyle ilgili fotoğraf veya görüntü alınacağına dair zorunluluk bulunmaması yaşanan bazı sorunlara örnek teşkil etmektedir." denildi.
"KEYFİ UYGULAMALARA SEBEP OLABİLİR"
Kararda, kural ihlallerinin fotoğraf veya görüntü ile kanıtlanmaması durumunda, ihlali gerçekleştiren kişinin bunun itiraza konu edilebileceği ifade edildi.
Fahri trafik müfettişleri tarafından düzenlenen trafik kural ihlali tespit tutanaklarının, herhangi bir ispat ve delil olmadan yapılmasının "keyfi uygulamalara sebep olabileceği" belirtilerek, İçişleri Bakanlığı'na şu tavsiyede bulunuldu:
"Mevcut teknolojik gelişmeler kapsamında fahri trafik müfettişliği müessesinin daha etkili ve verimli bir şekilde işletilebilmesi, trafik güvenliğinin sağlanması ve muhtemel mağduriyetlerin en aza indirilmesi açısından gerekli hassasiyetlerin gösterilerek fahri trafik müfettişliği uygulamasına ilişkin yeni çerçeve kurallar belirlenmesi ve fahri trafik müfettişleri tarafından düzenlenen tutanaklara ilişkin yapılacak denetimin yalnızca şekil olarak değil, esastan da bir incelemeyi kapsaması hususunda tavsiyede bulunulmasına karar verildi."
Emniyet Genel Müdürlüğü, kararın tebliğ edilmesinin ardından KDK'ye gönderdiği yanıt yazısında, tavsiye kararında belirtilen konuların mevzuat değişikliği çalışmaları çerçevesinde değerlendirileceğini bildirdi.
