Türkiye'de 2022 yılı itibarıyla il düzeyinde en yüksek beşeri kalkınma endeksine sahip il Ankara olarak belirlendi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2018-2022 dönemine ilişkin "İl Seviyesinde Beşeri Kalkınma Endeksi" verilerini açıkladı. Buna göre, Türkiye’de beşeri kalkınma endeksi 2018 yılında 0,844 iken, 2022’de yüzde 1,1 artış göstererek 0,854 seviyesine yükseldi.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) belirlediği sınıflandırmaya göre Türkiye, bu endeks değeriyle "Çok Yüksek Gelişmişlik" seviyesindeki ülkeler arasında yer aldı. Endeksin alt bileşenlerinden yaşam beklentisi endeksi 2018'e göre yüzde 2,2 azalarak 0,882 olurken, eğitim endeksi yüzde 3 artışla 0,807’ye, gelir endeksi ise yüzde 2,6 artarak 0,875 seviyesine ulaştı.
ANKARA ZİRVEDEN LİSTEYE GİRDİ
2022 yılı itibarıyla il düzeyinde en yüksek beşeri kalkınma endeksine sahip il 0,891 ile Ankara oldu. Başkenti 0,886 ile İstanbul ve Kocaeli, 0,870 ile İzmir ve 0,867 ile Muğla takip etti. Beşeri kalkınma endeksinin en düşük olduğu il ise 0,748 ile Ağrı olurken, Ağrı’yı Şanlıurfa, Van, Muş ve Bitlis izledi.
2018-2022 yılları arasında beşeri kalkınma endeksi en fazla artış gösteren iller yüzde 4,1 ile Kilis, yüzde 4 ile Şırnak, yüzde 3,9 ile Çankırı ve Hakkari, yüzde 3,8 ile Ağrı olarak sıralandı. Aynı dönemde endeksin düşüş gösterdiği iller ise yüzde 0,2 ile Trabzon, yüzde 0,1 ile Ordu, yüzde 0,03 ile Rize ve yüzde 0,02 ile Karabük oldu.
İLK KEZ İL SEVİYESİNDE YAYIMLANDI
TÜİK, endeksin önemine dair bilgiler de paylaştı. Beşeri kalkınma endeksi, ülkelerin beşeri sermaye düzeyini ölçmek amacıyla UNDP tarafından hesaplanıyor ve yaşam beklentisi, eğitim ve gelir gibi üç temel bileşenden oluşuyor.
Endeks, 0 ile 1 arasında değerlendiriliyor. 0,8 ve üzerindeki değerler "Çok Yüksek Beşeri Kalkınma", 0,7 ile 0,8 arası "Yüksek Beşeri Kalkınma" ve 0,55’in altı ise "Düşük Beşeri Kalkınma" seviyesini ifade ediyor.
Daha önce yalnızca ülke düzeyinde hesaplanan Türkiye’nin beşeri kalkınma endeks verileri, 2023 yılında TÜİK tarafından yayımlanan eğitim göstergeleri sayesinde artık il seviyesinde de üretilebiliyor. Böylece söz konusu endeks, ilk kez ülke genelinin yanı sıra iller bazında da resmi istatistik olarak yayımlandı.
