ABD Başkanı Donald Trump'ın yönetimi, kitle imha silahlarının yayılmasını önlemeye yönelik uluslararası bir anlaşma kapsamında, İran’a ait petrol tankerlerini denizde durdurup denetlemeyi içeren bir planı değerlendiriyor. Konuya aşina kaynaklar Reuters’a yaptığı açıklamada, bu adımın İran’ın petrol ticaretini engelleme çabalarının bir parçası olduğunu belirtti.
Trump, İran’ı küresel ekonomiden izole etmek ve nükleer silah edinmesini engellemek amacıyla ülkenin petrol ihracatını sıfıra indirmeyi hedefleyen “maksimum baskı” kampanyasını yeniden başlatma sözü vermişti.
Trump, ikinci döneminin ilk haftalarında İran’a yönelik iki yeni yaptırım dalgası uygulayarak Batılı sigorta şirketleri olmadan çalışan ve yaptırım altındaki ülkelerden ham petrol taşıyan yaşlı tankerlerden oluşan “gölge filosunu” ve bazı şirketleri hedef aldı.
Altı kaynağa göre, Trump yönetimi şimdi müttefik ülkelerle birlikte Malakka Boğazı gibi kritik geçiş noktalarından geçen gemileri durdurup denetleme yollarını araştırıyor. Ancak kaynaklar bu hassas konuyla ilgili isimlerinin açıklanmasını istemedi.
Bu tür bir adım, ham petrolün rafinerilere teslimatını geciktirebilir ve ticarete aracılık eden tarafları itibar kaybı ve yaptırımlarla karşı karşıya bırakabilir.
Bir kaynak, “Gemi batırmaya veya insanları tutuklamaya gerek yok, sadece riskin buna değmeyeceği mesajını vermek bile caydırıcı olabilir” dedi.
"Teslimattaki gecikme... Bu durum yasa dışı ticaret ağında belirsizlik yaratıyor"
ABD İRAN GEMİLERİNİ DURDURMAK İÇİN FORMÜL ARAYIŞINDA
ABD yönetimi, 2003 yılında başlatılan ve kitle imha silahlarının kaçakçılığını önlemeyi amaçlayan Yayılmayı Önleme Güvenlik Girişimi (Proliferation Security Initiative) kapsamında denizde denetimler yapılıp yapılamayacağını inceliyor.
Bu girişim, ABD’nin öncülüğünde başlatılmış olup 100’den fazla ülke tarafından imzalanmış durumda.
Kaynaklardan biri, bu mekanizmanın Washington’un talebiyle yabancı hükümetlerin İran’ın petrol sevkiyatlarını hedef almasını sağlayabileceğini böylece teslimatların geciktirilerek Tahran’ın gelir elde etmek için bağımlı olduğu tedarik zincirlerinin zarar görebileceğini belirtti.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi, denizde olası denetimler üzerinde çalışıyor. Ancak ABD’nin Yayılmayı Önleme Güvenlik Girişimi’ne imza atan ülkelere bu öneriyi kabul edip etmeyeceklerini sormadığı henüz net değil.
Bu girişimin oluşturulmasında ABD baş müzakerecisi olan John Bolton, Reuters’a yaptığı açıklamada İran’ın petrol ihracatını yavaşlatmak için bu mekanizmanın kullanılmasının “tamamen haklı” olacağını söyledi.
Bolton, İran’ın petrol satışlarının hükümetin hem nükleer faaliyetlerini hem de terörizme desteğini finanse etmek için kritik önemde olduğunu vurguladı.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi ve İran’ın petrol ile dışişleri bakanlıkları yorum taleplerine yanıt vermedi.
İran Cumhurbaşkanı Masoud Pezeşkiyan, 2 Mart’ta İran parlamentosunda yaptığı konuşmada Trump’ın birçok İran gemisine yaptırım getiren yeni bir kararname imzaladığını belirterek “Gemilerimiz, petrol ve gaz yüklerini nasıl boşaltacakları konusunda belirsizlik içinde bırakıldı” dedi.
