İstanbul Üniversitesi (İÜ) bilim insanları, uçak yakıtı örnekleri üzerinde yaptıkları araştırmalarla "Facivitalis İstanbulensis" adında yeni bir bakteri cinsi keşfetti. İşte yeni bulunan bakteriyle ilgili detaylar...
"Facivitalis İstanbulensis" Adlı Yeni Bir Bakteri Cinsi Keşfedildi
Keşfinin önemli yönlerinden biri, bakterinin cins adının "Facivitalis" olup "uçak yakıtında yaşayan" anlamına gelmesi, tür adının ise İstanbul Üniversitesi'ne atıfta bulunularak "İstanbulensis" olarak belirlenmesi olarak biliniyor.
Türk bilim insanları, uçak yakıtında yeni bir bakteri türü keşfetti. İstanbul Üniversitesi (İÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü'nden Prof. Dr. Esra Sungur, Doç. Dr. Miray Onan ve Dr. Öğretim Üyesi Simge Arkan Özdemir tarafından başlatılan araştırma, üç yıl süren titiz çalışmaların ardından önemli bir buluşa imza attı. Uçak yakıtından alınan örnekler üzerinde yapılan incelemeler sonucunda, çevresel koşullara son derece dayanıklı ve ekstrem şartlara uyum sağlayabilen "Facivitalis İstanbulensis" adlı yeni bir bakteri cinsi keşfedildi.
"Yeni Bir Tür Değil, Tamamen Yeni Bir Cins"
Prof. Dr. Esra Sungur, araştırmalarının bir doktora öğrencisinin tez çalışmasıyla başladığını belirtti. Çalışmalarında mikroorganizmaların neden olduğu korozyon üzerine odaklandıklarını ve bu amaçla özel bir uçak şirketinden uçak yakıtı temin ettiklerini söyledi. Başlangıçta hedeflerinin "mangan okside eden" bir bakteriyi izole edip mikrobiyolojik korozyon deneyleri yapmak olduğunu anlatan Sungur, ilk etapta buldukları bakterinin sphingomonas cinsinin yeni bir türü olduğunu düşündüklerini ifade etti. Ancak araştırmalar ilerledikçe, yapılan ileri analizler sonucunda, aslında buldukları bakterinin yeni bir tür değil, tamamen yeni bir cins olduğunu fark ettiklerini ve bu keşfin onları daha ileri bir aşamaya taşıdığını sözlerine ekledi.
"Bakterimizin Özel Genler Taşıdığını Keşfettik"
Prof. Dr. Esra Sungur, keşfedilen yeni bakteriyi daha detaylı incelemek için ileri analizler gerçekleştirdiklerini belirtti. Yeni bakteri cinsinin ve türünün, dünya çapında bazı taksonomi merkezleri tarafından kabul edilmesi gerektiğini vurgulayan Sungur, bu doğrultuda başvurularını yaptıklarını ve onay aldıktan sonra makaleyi bilim dünyasına duyurduklarını ifade etti.
Bakterinin izole edildiği ortamın ekstrem koşullar içerdiğini belirten Sungur, her bakterinin bu tür ortamda hayatta kalamayacağını söyledi. Bu durumun, keşfedilen bakterinin benzersiz özelliklere sahip olduğunu kanıtladığını dile getiren Sungur,
"İleri moleküler analizler sonucunda bakterimizin bazı özel genler taşıdığını tespit ettik. Bu genler, bakterinin çevresel faktörlere uyum sağlamasını, zorlu koşullarda hayatta kalmasını ve virülans ile patojeniteye karşı direnç geliştirmesini sağlayan olağanüstü özelliklere sahip" şeklinde konuştu.
Yeni Keşfedilen Bakteri, Hidrokarbonları Parçalama Yeteneğine Sahip
Prof. Dr. Esra Sungur, keşfedilen Facivitalis İstanbulensis adlı yeni bakteri cinsinin, uçak yakıtı gibi ekstrem bir ortamda nasıl hayatta kalabildiğine dair önemli bulgular elde ettiklerini belirtti. Bakterilerin de tüm canlılar gibi besin ihtiyaçları olduğunu vurgulayan Sungur,
"Uçak yakıtında bakterilerin besin bulabilmesi oldukça zor bir durum. Ancak yakıtın hidrokarbon içerdiğini göz önünde bulundurarak, bakterimizin bu bileşikleri parçalayarak besin elde ettiğini düşündük" dedi.
Araştırma ekibinin yürüttüğü biyoinformatik ve ortoloji analizleri sonucunda bakterinin hidrokarbonları parçalama yeteneğine sahip olduğu kanıtlandı. Sungur,
"Çalışmalarımız sırasında bakterinin bu işlemi gerçekleştirebilmesi için 100 farklı gen taşıdığını belirledik. Özellikle hidrokarbon yapısındaki en zorlu bileşiklerden biri olan aromatik bileşikleri parçalama konusunda 58 farklı gene sahip olduğunu tespit ettik. Ayrıca bakterimizin biyosürfaktan üretimiyle ilgili genleri taşıdığını ve bu genlerden 9'unun sadece bizim bakterimize özgü olduğunu belirledik" ifadelerini kullandı.
Yeni Keşfedilen Bakteri, Çevre Temizliğinde Önemli Rol Oynayabilir
Prof. Dr. Esra Sungur, keşfedilen Facivitalis İstanbulensis adlı bakterinin Sphingomonadaceae ailesine ait olduğunu belirterek, bu ailenin üyelerinin genellikle hidrokarbon biyoremediasyonunda, yani petrol ve yakıt sızıntılarıyla kirlenmiş bölgelerin temizlenmesinde kullanıldığını vurguladı.
Bu yeni bakterinin, çevre kirliliğini azaltma ve biyoteknolojik uygulamalar açısından önemli bir potansiyele sahip olduğunu ifade eden Sungur, “Bakterimiz, bu aileye kazandırılan yeni bir üye oldu ve ona özgü genler taşıyor. Sahip olduğu genetik özellikler sayesinde biyoteknoloji alanında yeni çalışmaların önünü açabilecek nitelikte. Özellikle çevre kirliliğinin giderilmesi konusunda geniş bir kullanım alanına sahip olacağını düşünüyoruz” dedi.
Keşif, Bilim Dünyası ve İnsanlık İçin Büyük Önem Taşıyor
Prof. Dr. Esra Sungur, keşfedilen bakterinin "Facivitalis İstanbulensis" olarak adlandırıldığını belirterek, Facivitalis isminin "uçak yakıtında yaşayan", İstanbulensis isminin ise İstanbul Üniversitesi’ne atfen verildiğini ifade etti.
Yeni bir bakteri türü keşfetmenin her mikrobiyoloğun en büyük hayali olduğunu vurgulayan Sungur, “Doğada var olan ancak daha önce bilinmeyen bir mikroorganizmayı ortaya çıkarmak bilimsel açıdan büyük bir keşif. Ancak bu keşfin insanlığa ve biyoteknolojik çalışmalara katkı sağlayabileceğini görmek, onu çok daha anlamlı hale getiriyor” dedi.
Sungur, bilinmeyen mikroorganizmaların keşfedilmesinin, sadece bilimsel gelişmeler açısından değil, tüm insanlık için büyük bir değer taşıdığını ve dünyayı kimlerle paylaştığımızı anlamamıza yardımcı olduğunu da sözlerine ekledi.
