ABD’nin eski başkanı Donald Trump’ın ticaret politikaları, küresel ekonomik düzeni sarsarken, ABD’nin uluslararası ticaretteki etkisini de tartışmalı hale getiriyor. Avustralya Uluslararası İlişkiler Enstitüsü tarafından yayımlanan bir analizde, uzmanlar Sascha-Dominik Bachmann ve Navais Macdonagh, Trump’ın gümrük tarifeleri ve ticari yaptırımları bir dış politika aracı olarak kullanmasının, ABD’nin yumuşak gücünü zayıflatacağını belirtiyor.
Başkanlığa dönüş sürecinde Trump, onlarca ülkeye yeni gümrük tarifeleri uygulamakla tehdit etti. Ancak bu tarifelerin çoğu ekonomik temellere dayanmaktan ziyade siyasi ve güvenlik gerekçeleriyle savunuluyor. Uzmanlara göre, Dünya Ticaret Örgütü (WTO) kuralları veya ikili ticaret anlaşmalarına dayanmayan bu tür tarifeler, ticari önlem olmaktan çıkıp ekonomik baskı aracına dönüşüyor.
Bu raporda, Trump’ın ticaret politikalarının hedefindeki en büyük ekonomilerin temel verilerini ve ticari ilişkilerini analiz ediyoruz.
1. ABD: Ticaret Savaşının Mimarı
ABD, Trump’ın yeniden başlattığı ekonomik baskı politikalarının merkezinde yer alıyor.
➤ ABD Ekonomisinin Büyüklüğü
GSYİH (2024): 29.17 trilyon dolar (Statista).
Özel sektörün payı: ABD ekonomisinin %88’i özel sektör tarafından yönetiliyor (Visual Capitalist).
➤ ABD’nin En Büyük Sektörleri (2024)
Profesyonel hizmetler: 3.5 trilyon dolar (%13)
Gayrimenkul ve kiralama: 3.3 trilyon dolar (%12)
Sanayi: 2.9 trilyon dolar (%11)
Sağlık ve eğitim hizmetleri: 2.3 trilyon dolar (%9)
Finans ve sigorta: 2.0 trilyon dolar (%8)
➤ ABD’nin Dış Ticareti (2024)
İhracat: 3.05 trilyon dolar (Trading Economics).
İthalat: 3.83 trilyon dolar (Statista).
Kasım 2024’te ihracat rekoru: 273.4 milyar dolar.
Kasım 2024 ithalat artışı: %3.4 (351.6 milyar dolar).
ABD, dünyanın en büyük ithalatçısı ve üçüncü büyük ihracatçısı konumunda bulunuyor.
2. Çin: ABD’nin En Büyük Ekonomik Rakibi
Çin, uzun süredir ABD’nin ticaret savaşlarının merkezinde yer alıyor.
➤ Çin Ekonomisinin Büyüklüğü
GSYİH (2024): 18.8 trilyon dolar (134.91 trilyon yuan) – Dünyanın 2. büyük ekonomisi (China Briefing).
➤ Çin’in En Büyük Sektörleri (2024)
Sanayi: %30.1
Toptan ve perakende ticaret: %10.2
Finansal hizmetler: %7.3
Tarım ve hayvancılık: %7.2
İnşaat: %6.7
➤ Çin’in Dış Ticareti (2024)
İhracat: 3.58 trilyon dolar (Dünyanın en büyük ihracatçısı – Statista).
İthalat: 2.59 trilyon dolar.
En büyük ticaret ortakları: ASEAN, AB, ABD.
Ana ihracat ürünleri: Bilgisayarlar, telefonlar, elektronik ekipmanlar.
Çin, 150’den fazla ülkenin ana ticaret ortağı konumunda ve ihracatını yıllık %5.9 artırdı.
3. Kanada: ABD’nin En Büyük Ticaret Ortağı
➤ Kanada Ekonomisinin Büyüklüğü
GSYİH (2024): 2.5 trilyon dolar (World Economics).
➤ Kanada’nın En Büyük Sektörleri (2024)
Gayrimenkul ve kiralama: 206 milyar dolar
Toptan ve perakende ticaret: 165 milyar dolar
Sanayi: 147.3 milyar dolar
Sağlık ve sosyal hizmetler: 123 milyar dolar
İnşaat: 112.3 milyar dolar
➤ Kanada’nın Dış Ticareti (2024)
İhracat: 681 milyar dolar.
İthalat: 682.3 milyar dolar.
Ana ticaret ortakları: ABD, AB, Çin.
2024 ticaret fazlası: 708 milyon dolar (Statistics Canada).
Kanada, ticaretinin %75’ini ABD ile yapıyor, bu da ülkeyi Washington’un ticaret savaşlarından doğrudan etkilenebilir hale getiriyor.
4. Meksika: Kuzey Amerika’nın Üretim Merkezi
➤ Meksika Ekonomisinin Büyüklüğü
GSYİH (2024): 1.79 trilyon dolar (World Bank).
➤ Meksika’nın En Büyük Sektörleri (2024)
Hizmetler: %58.65
Sanayi: %31.56
Tarım: %3.82
➤ Meksika’nın Dış Ticareti (2024)
İhracat: 617.09 milyar dolar.
İthalat: 586.8 milyar dolar.
Ana ticaret ortakları: ABD, Çin.
En büyük ihracat kalemleri: Otomotiv, elektronik, tıbbi cihazlar.
Meksika, ABD’nin en büyük ticaret ortaklarından biri ve Trump’ın tarifelerinden büyük ölçüde etkilenme riski taşıyor.
5. Avrupa Birliği: Küresel Ticaret Gücü
➤ AB Ekonomisinin Büyüklüğü
GSYİH (2024): 19.4 trilyon dolar (IMF).
➤ AB’nin En Büyük Sektörleri (2024)
Hizmetler: %73.3
Sanayi: %25
Tarım ve balıkçılık: %1.7
➤ AB’nin Dış Ticareti (2024)
İhracat: 6.6 trilyon euro.
İthalat: 6.53 trilyon euro.
Ana ticaret ortakları: ABD, Çin, Birleşik Krallık.
Kasım 2024 ticaret fazlası: 11.4 milyar dolar.
Trump’ın ticaret politikaları, ABD’nin en büyük ticaret ortaklarını hedef alırken, küresel ekonomik istikrarı da tehdit ediyor.
