Karşılıksız çek, banka hesabında yeterli bakiye bulunmadan düzenlenen ve ödemesi yapılamayan çeklere denir. Bu durum hem ticari itibar kaybına yol açar hem de hukuki yaptırımlarla karşılaşılmasına neden olabilir. Peki bu durumda karşılıksız çek nasıl tahsil edilir? İşte detaylar...
Karşılıksız Çek Cezaları 2025
Günümüzde karşılıksız çek düzenlemek, ciddi hukuki sonuçlar doğurabilir. 2024 yılı itibarıyla yürürlükte olan yasal düzenlemelere göre, karşılıksız çek veren kişiler için adli para cezası ve hapis cezası gibi yaptırımlar söz konusudur.
Karşılıksız Çek Suçu ve Yaptırımları Neler?
-Adli Para Cezası: Mahkeme, çek bedeline bağlı olarak belirli bir miktarda para cezası uygulayabilir.
-Hapis Cezası: Ödenmeyen çeklerin toplam tutarına göre belirlenen cezalar, bazı durumlarda hapis cezasına dönüşebilir.
-İcra Takibi: Çeki keşide eden kişi, borcunu ödemediği takdirde icra takibi ile karşı karşıya kalabilir.
-Ticari Faaliyet Yasağı: Çek yasağı getirilebilir ve kişinin bankalarda çek hesabı açması engellenebilir.
Karşılıksız Çek Cezasından Kurtulma Yolları
Karşılıksız çek nedeniyle ceza almamak için şu adımları takip etmek önemlidir:
-Çek Ödemesini Yapmak: Belirlenen süre içinde borcun tamamını kapatmak, cezaların kaldırılmasını sağlayabilir.
-Mahkemeye İtiraz Etmek: Hukuki bir hata veya mağduriyet varsa avukat aracılığıyla mahkemeye başvurulabilir.
-Yapılandırma ve Ödeme Planı: Borcun ödenebilmesi için alacaklı ile anlaşma sağlanabilir.
7226 Sayılı Torba Kanun ile Karşılıksız Çek Suçunda Önemli Değişiklikler Yapıldı
Mecliste Kabul Edilen 7226 Sayılı Kanun, Resmi Gazete Yayımı Bekleniyor
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından 25 Mart 2020 tarihinde kabul edilen 7226 sayılı Torba Kanun, henüz Resmi Gazete’de yayımlanmamış olsa da içeriğinde önemli düzenlemeler barındırıyor. Bu kapsamda Çek Kanunu’nda yapılan değişiklikler, özellikle ekonomik sıkıntılar nedeniyle çekleri karşılıksız çıkan işletmeler ve bireyler için büyük önem taşıyor.
Ekonomik Dalgalanmalar ve Karşılıksız Çek Sorunu
Son iki yılda Türkiye’de yaşanan ekonomik dalgalanmalar, birçok işletmeyi finansal zorluklarla karşı karşıya bıraktı. Kurumsal yapısı güçlü firmalar finansal yeniden yapılandırma ya da konkordato gibi hukuki mekanizmalardan faydalanarak ayakta kalmaya çalışırken, küçük ve orta ölçekli işletmeler ciddi darboğazlar yaşadı. Özellikle Covid-19 pandemisinin de etkisiyle ticari faaliyetlerini sürdüremeyen şirketlerin çek düzenleme yetkisine sahip kişileri, karşılıksız çek nedeniyle adli para ve hapis cezası riskiyle karşı karşıya kaldı.
TBMM’den Düzenleme Talebi ve Yeni Kanun Çalışmaları
Son yıllarda karşılıksız çek mağduru olan bireyler ve yakınları, TBMM’ye sık sık başvurarak yeni bir düzenleme talebinde bulundu. Meclis, Covid-19 salgınının ticari hayata olumsuz etkilerini de göz önünde bulundurarak, bu konuda düzenleme yapma gerekliliğini hızla değerlendirdi. 25 Mart 2020’de kabul edilen 7226 sayılı Torba Kanun kapsamında Çek Kanunu’nda önemli değişiklikler gerçekleştirildi.
7226 Sayılı Kanun ile Çek Kanunu’nda Yapılan Yenilikler
Yeni düzenlemeyle, karşılıksız çek suçlarına yönelik cezai yaptırımların yeniden ele alınması hedefleniyor. Özellikle ekonomik kriz ve pandeminin etkisiyle zor duruma düşen işletmelere yönelik bazı kolaylıkların sağlanması bekleniyor. Resmi Gazete’de yayımlandığında yürürlüğe girecek olan düzenlemelerin, iş dünyasında nasıl bir etki yaratacağı merakla bekleniyor.
Karşılıksız Çek Nasıl Tahsil Edilir?
Çeklerin zamanaşımı süresi 3 yıl olup, ibraz süresinin ardından bu süre içinde kambiyo senetlerine özgü takip işlemlerinin başlatılması gerekir. Eğer belirtilen süre içerisinde takip işlemi gerçekleştirilmezse, çek kambiyo senedi niteliğini kaybeder ve bu statüde tahsil edilemez.
Zamanaşımına Uğramış Çeklerin Tahsilatı
Eğer bir çek zamanaşımına uğramışsa, kambiyo senedi niteliğini kaybetse bile adi senet vasfını korur. Bu durumda, ilamsız icra takibi yoluyla tahsil edilmesi mümkündür. Ancak, kambiyo senedi statüsünde olmadığı için tahsil süreci daha uzun ve karmaşık olabilir.
İbraz Süresi ve Hak Düşürücü Süre Arasındaki Fark
Çeklerde belirlenen ibraz süresi, hak düşürücü süre olarak değerlendirilmez. Çek, süresi içinde muhataba ibraz edilmezse, hamilin kambiyo hukukundan doğan tüm başvuru hakları ortadan kalkar. Yani çek süresi içinde ilgili bankaya sunulmazsa, çeki düzenleyene veya cirantalara karşı kambiyo senetlerine özgü yasal yollara başvurulamaz.
Çekten Cayma Durumu ve Muhatabın Ödeme Yetkisi
Çek sahibi çekten caymadığı sürece, muhatap banka ibraz süresi geçmiş olsa bile çeki ödeyebilir. Yani çekin ödenmesi, tamamen muhatabın inisiyatifinde olup, yasal olarak çek düzenleyenin cayma talebinde bulunmaması halinde ödeme yapılabilir.
