Perşembe günü yayımlanacak bir rapora göre, Şam'ın eteklerindeki Mezzeh askeri havaalanında tutulan 1.000'den fazla Suriyeli, idam, işkence veya kötü muamele sonucu hayatını kaybetti. Bu ölümlerin yedi farklı toplu mezar alanıyla bağlantılı olduğu belirtildi.
Suriye Adalet ve Hesap Verebilirlik Merkezi (SJAC), mezar yerlerini tanık ifadeleri, uydu görüntüleri ve Aralık ayında Beşar Esad'ın görevden alınmasının ardından Şam'ın Mezzeh banliyösündeki askeri havaalanında çekilmiş belgeleri kullanarak tespit etti.
Bazı mezar alanları havaalanı sahasında yer alırken, diğerleri Şam genelinde bulunuyor. Reuters, belgeleri inceleyemedi ve uydu görüntüleriyle bu toplu mezarların varlığını bağımsız olarak doğrulayamadı. Ancak SJAC tarafından tespit edilen birçok bölgede toprakta bozulma izlerine rastlandı.
Raporda, Mezzeh havaalanı sahasında ve Najha'daki bir mezarlıkta bulunan iki bölgenin, tanık ifadeleriyle örtüşen dönemlerde kazılmış uzun hendekler gösterdiği belirtildi.
RAPOR HAKKINDA DETAYLAR
Raporun yazarlarından Şadi Harun, 2011-2012 yıllarında protesto organizasyonları nedeniyle birkaç ay boyunca bu cezaevinde tutulduğunu belirtti. Harun, sorgulamalar sırasında fiziksel ve psikolojik işkencelere maruz kaldığını ve kendisinden asılsız itiraflar alınmaya çalışıldığını anlattı.
Harun, ölümün çeşitli şekillerde gerçekleştiğini belirterek, tutukluların sadece hücre duvarlarını veya sorgu odasını gördüğünü ancak "her birkaç günde bir, tek tek duyulan ara sıra silah sesleri" işittiklerini ifade etti. Ayrıca işkencelerden kaynaklanan yaraların tedavi edilmemesi nedeniyle bazı mahkumların sağlık durumlarının ağırlaştığını anlattı.
SJAC ve Sednaya Hapishanesinde Tutuklu ve Kayıplar Derneği, 156 hayatta kalan kişi ve hava kuvvetleri istihbaratının eski üyeleriyle röportajlar gerçekleştirdi. Yeni hükümet, eski rejim yetkililerinin kamuoyuna açıklama yapmasını yasaklayan bir kararname yayımladı.
Yeni hükümetin İçişleri Bakanlığı'nda görevli ve askeri ko adıyla kendini "Ebu Bekir" olarak tanıtan bir albay, "Bu mezarların keşfi bizi şaşırtmadı çünkü Esad rejiminin cezaevlerinde kaybolan 100.000'den fazla kişinin olduğu biliniyor" dedi.
ESAD REJİMİ BİNLERCE SURİYELİ'Yİ KATLETTİ
2011'den bu yana Esad rejiminin protestolara sert müdahalesi nedeniyle yüz binlerce Suriyelinin öldüğü tahmin ediliyor. Hem Beşar Esad hem de 2000 yılında ölen babası Hafız Esad, uzun süredir insan hakları grupları, yabancı hükümetler ve savaş suçu savcıları tarafından ülke içindeki toplu infazlar ve kimyasal silah kullanımı da dahil olmak üzere yargısız infazlarla suçlanıyor.
SJAC, görüştüğü tüm hayatta kalanların işkenceye maruz kaldığını belirtti. Rapor, ayaklanmanın ilk yıllarına (2011-2017) odaklanıyor ancak bazı eski rejim subaylarının ifadeleri, Mezzeh'te rejimin düşüşüne kadar olan olayları kapsıyor.
Rapora göre, Mezzeh askeri havaalanı, Esad rejiminin zorla kaybetme mekanizmasının ayrılmaz bir parçasıydı ve 2011-2017 yılları arasında en az 29.000 tutuklu barındırdı. 2020'ye gelindiğinde, hava kuvvetleri istihbaratı havaalanındaki hangarları, yatakhaneleri ve ofisleri cezaevine dönüştürdü.
SJAC, ölü sayısını 2011-2017 yılları arasında orada ölen toplam 1.154 tutukluyu listeleyen iki hava kuvvetleri istihbarat veri setine dayandırdı. Bu veri setleri, rejimin çöküşü sırasında bir Facebook grubunda sızdırıldı ve SJAC tarafından belgeler ve tanık ifadeleriyle doğrulandı.
Tanık ifadelerine göre, askeri personel kurşuna dizilerek, siviller ise asılarak idam ediliyordu. İki tanık, idam edilenlerin çoğunun hangarın yakınında gömüldüğünü belirtti.
Aralık ayında, ABD Adalet Bakanlığı, Mezzeh Askeri Havaalanı'ndaki tutuklulara, aralarında ABD vatandaşlarının da bulunduğu kişilere yönelik zalim ve insanlık dışı muamele nedeniyle iki üst düzey Suriye hava kuvvetleri istihbarat görevlisine savaş suçu suçlamaları yöneltti.