Kaynaklara göre kimyasal silah denetçileri, üç ay önce devrilen Beşar Esad dönemine ait daha önce görülmemiş üretim ve depolama tesislerine Suriye’nin geçici yetkilileri tarafından götürüldü.
Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü'nden (OPCW) bir ekip, Esad’ın yasa dışı silah stoklarının kalıntılarını tespit etmek ve imha etmek amacıyla 12-21 Mart tarihleri arasında Suriye'yi ziyaret etti. Denetçiler, bazıları yağmalanmış veya bombalanmış beş farklı tesisi inceledi.
Yetkililere göre, bu tesisler arasında Esad yönetimi tarafından OPCW'ye bildirilmemiş yerler de vardı. Denetim ekibi, Esad’ın kimyasal silah programına dair belgeler ve ayrıntılı bilgilerle erişim sağladı. İsminin açıklanmasını istemeyen kaynaklar, bu bilgilerin gizli nitelikte olduğunu belirtti.
Ajans tarafından çevrim içi yayımlanan ziyaret özetinde, "Suriye’nin geçici yetkilileri kısa sürede mümkün olan tüm destek ve iş birliğini sundu" ifadesi yer aldı. OPCW ekibine güvenlik eskortu sağlandığı ve tesislere ile ilgili kişilere sınırsız erişim imkânı verildiği bildirildi. Ancak, ek ayrıntılar kamuoyuna açıklanmadı.
SURİYE ESAD'DAN KALAN KİMYASAL SİLAHLARI İMHA ETMEK İSTİYOR
Bu iş birliği, son on yılda Esad yönetimi altında OPCW denetçilerine gösterilen direncin ardından önemli bir değişime işaret ediyor. Konuya dair bilgi sahibi bir diplomatik kaynağa göre, bu ziyaret Suriye’nin geçici yönetiminin uluslararası toplumla iş birliği yaparak Esad’ın kimyasal silahlarını imha etme taahhüdünü yerine getirdiğini gösteriyor.
Reuters'ın salı günü bildirdiğine göre ABD, Suriye'ye yönelik yaptırımların hafifletilmesi için kalan kimyasal silahların imhasını da içeren bir dizi koşul sundu.
Birleşmiş Milletler-OPCW ortak mekanizması, OPCW Soruşturma ve Tanımlama Ekibi ve BM savaş suçları soruşturması tarafından yürütülen üç ayrı inceleme, Esad yönetimindeki Suriye hükümet güçlerinin sinir gazı sarin ve klor varil bombalarını kullanarak binlerce kişinin ölümüne veya yaralanmasına neden olduğunu tespit etti.
Esad ve Rus askeri destekçileri ise 2011'de başlayan ve yüz binlerce insanın hayatını kaybetmesine yol açan çatışmada kimyasal silah kullandıkları iddialarını reddetti.
Esad liderliğindeki Suriye, 2013 yılında yüzlerce kişinin ölümüne neden olan sarin gazı saldırısının ardından ABD ve Rusya arasında varılan bir anlaşma çerçevesinde OPCW’ye katıldı. Yaklaşık 1.300 metrik ton kimyasal silah ve öncü madde imha edildi.
Ancak OPCW uzmanları, hâlâ bildirilmemiş kimyasal silah stokları olduğuna inanıyor ve Esad yönetimi altında üretilmiş veya depolanmış olabilecek 100’den fazla tesisi ziyaret etmeyi planlıyor. OPCW, ülkede yakın zamanda artan şiddet olaylarının güvenlik endişelerini artırmasına rağmen Suriye’de bir saha ofisi açmaya hazırlanıyor.
Lahey merkezli ve 193 üye devlete sahip OPCW, 1997 tarihli Kimyasal Silahlar Sözleşmesi’nin uygulanmasından sorumlu bir kuruluş olarak faaliyet gösteriyor.
