Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), eylül ayı enflasyon rakamlarını açıkladı.
Eylülde tüketici fiyat endeksindeki (TÜFE) değişim bir önceki aya göre yüzde 2,97, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 49,38 oldu.
Enflasyon ağustosta baz etkisiyle belirgin gerilemişti. TÜİK, enflasyonu ağustosta aylık yüzde 2,47, yıllık yüzde 51,97 olarak açıklamıştı.
12 aylık ortalama tüketici enflasyonu ise yüzde 63.47 olarak gerçekleşti.
Böylece yıllık enflasyon Temmuz 2021'den bu yana ilk kez politika faizinin altına inmiş oldu.
Kira zam tavanını belirleyen 12 aylık ortalama enflasyon göstergesi yüzde 63,47 oldu.
Merkez Bankası, politika faizini eylül ayında yüzde 50'de sabit tutmuştu.
Bir önceki yılın aynı ayına göre en az artış gösteren ana grup %26,60 ile ulaştırma oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise %97,87 ile konut oldu.
Ana harcama grupları itibarıyla 2024 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre azalan ana grup %-0,88 ile haberleşme oldu. Buna karşılık, 2024 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise %14,21 ile eğitim oldu (ana harcama gruplarına göre endeksler, ağırlıklar ve değişim oranları Ek Tablo-1'dedir).
Endekste kapsanan 143 temel başlıktan (Amaca Göre Bireysel Tüketim Sınıflaması-COICOP 5'li Düzey) 2024 yılı Eylül ayı itibarıyla, 27 temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken, 6 temel başlığın endeksinde değişim olmadı. 110 temel başlığın endeksinde ise artış gerçekleşti.
ENAG ENFLASYON VERİLERİNİ AÇIKLADI
Akademisyenlerin ve ekonomistlerin bağımsız biçimde oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG), eylül ayı enflasyon hesaplamasının sonucunu açıkladı.
ENAG'a göre enflasyon eylül ayında yüzde 5,34 arttı. E-TÜFE’nin son 12 aylık artışı ise yüzde 88,63 olarak gerçekleşti.
ENAG, E-TÜFE temmuz ayında yüzde 5,91, ağustos ayında da yüzde 3,47 oranında artmıştı. E-TÜFE’nin son 12 aylık artışı ise temmuzda yüzde 100,88, ağustosta da yüzde 90,35 olarak gerçekleşmişti.
EKONOMİSTLERİN BEKLENTİLERİ
Tüketici Fiyatları Endeksi'nin (TÜFE) eylül ayında nispeten yavaşlayarak aylık yüzde 2,2 artması bekleniyordu.
Yıllık enflasyonun da yüzde 48,3 seviyesine inmesi öngörülüyordu.
Ekonomistlerin yıl sonu enflasyon beklentisi ise yüzde 42-43 civarında şekilleniyor.
ÖNCÜ VERİLER NASIL GELDİ?
Öncü gösterge niteliğindeki Türk-İş ve İTO verileri, aylık enflasyonda yükselişe işaret etti.
İstanbul Ticaret Odası verilerine göre İstanbul'un enflasyonu eylül ayında aylık bazda yüzde 3,9 artış gösterdi. Yıllık enflasyon ise yüzde 59,18'e geriledi.
İTO'ya göre en yüksek fiyat artışları eğitim kalemlerinde gerçekleşti.
Türk-İş, mutfak enflasyonunun eylül ayında hızlandığını açıkladı.
Verilere göre dört kişilik ailenin gıda için yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 2,90 arttı. Mutfak enflasyonundaki yıllık değişim yüzde 48,72 olarak gerçekleşti.
Eylül ayında açlık sınırı 19 bin 271 liradan 19 bin 830 liraya yükseldi. Yoksulluk sınırı da 62 bin 772 liradan 64 bin 595 liraya çıktı.
ENFLASYONDA EĞİTİM ETKİSİ
Eylül ayında bir önceki aya göre artışın en yüksek olduğu grup yüzde 14,21 ile eğitim oldu. Haberleşme grubunda aylık bazda yüzde 0,88 gerileme yaşandı.
Yıllık bazda artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 97,87 ile konut oldu. Bir önceki yılın aynı ayına göre en az artış gösteren ana grup yüzde 26,60 ile ulaştırma oldu.
ÇEKİRDEK GÖSTERGELERDE YAVAŞLAMA
İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE (B göstergesi), aylık bazda yüzde 3,22 artarken, yıllık yüzde 48,23 olarak kaydedildi.
Enerji, gıda, tütün ürünleri ile altın hariç C göstergesi ise yıllık bazda yüzde 49,10'a geriledi. Çekidek göstergedeki aylık artış yüzde 3,57 oldu.
YURT İÇİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (Yİ-ÜFE) YILLIK %33,09 ARTTI, AYLIK %1,37 ARTTI
Yİ-ÜFE (2003=100) 2024 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %1,37 artış, bir önceki yılın Aralık ayına göre %25,55 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre %33,09 artış ve on iki aylık ortalamalara göre %44,81 artış gösterdi.
Yİ-ÜFE İMALAT ÜRÜNLERİNDE YILLIK %33,77 ARTTI
Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %43,59 artış, imalatta %33,77 artış, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %17,01 artış ve su temininde %48,70 artış olarak gerçekleşti.
Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara mallarında %32,70 artış, dayanıklı tüketim mallarında %37,95 artış, dayanıksız tüketim mallarında %44,38 artış, enerjide %11,89 artış ve sermaye mallarında %36,55 artış olarak gerçekleşti.
Yİ-ÜFE İMALAT ÜRÜNLERİNDE AYLIK %1,25 ARTTI
Sanayinin dört sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %1,83 artış, imalatta %1,25 artış, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %2,28 artış ve su temininde %1,95 artış olarak gerçekleşti.
Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara mallarında %1,27 artış, dayanıklı tüketim mallarında %1,70 artış, dayanıksız tüketim mallarında %1,70 artış, enerjide %0,45 artış ve sermaye mallarında %1,89 artış olarak gerçekleşti.
