Asteroit 2024 YR4, 40 ila 100 metre çapında olup, Aralık 2032’de Dünya’ya çok yakın bir geçiş yapacak—hatta çarpışma ihtimali bile bulunuyor. Bu potansiyel tehlike nedeniyle gök taşı, internet ortamında “şehir yok edici” olarak adlandırıldı.
Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve diğer büyük uzay kuruluşları, 2024 YR4’ün Dünya’ya çarpma ihtimalini yaklaşık %2 olarak hesaplıyor. Ancak, bilim insanları asteroidin yörüngesi hakkında daha fazla veri elde ettikçe bu oran güncellenecek. Şu anki değerlendirmelere göre çarpma olasılığı düşük olsa da, potansiyel çarpışma bölgeleri şimdiden belirlendi.
Asteroit 2024 YR4’ün Çarpışma Gücü Ne Kadar Büyük?
Gök taşının oluşturacağı tahribat, bileşimi, hızı ve kütlesine bağlı olarak değişebilir. Ancak şu anda sadece tahmini hesaplamalar yapılabiliyor.
Bilim insanları, 2024 YR4’ün atmosfere girdikten sonra bir hava patlaması (airburst) oluşturacağını düşünüyor. Bu patlamanın gücü yaklaşık 8 megaton TNT’ye eşdeğer olacak. Bu, Hiroşima’ya atılan atom bombasının yaklaşık 500 katı bir etkiye sahip bir enerji anlamına geliyor.
Olası çarpışma noktasında yaklaşık 50 kilometre çapında bir alan ciddi şekilde etkilenecek. Eğer asteroit bir okyanusa düşerse, dev tsunami dalgaları oluşabilir.
Olası Çarpışma Bölgeleri Nereler?
NASA'nın Catalina Sky Survey Projesi'nden mühendis David Rankin, asteroidin mevcut yörüngesine dayanarak potansiyel çarpışma alanlarını gösteren bir “risk koridoru” haritası oluşturdu.
Eğer %2 ihtimal gerçekleşirse, asteroit Güney Amerika’dan Pasifik Okyanusu’na, oradan Güney Asya, Arap Denizi ve Afrika’ya kadar uzanan geniş bir coğrafyada herhangi bir noktaya çarpabilir.
Risk altındaki ülkeler arasında:
Güney Amerika: Venezuela, Kolombiya, Ekvador
Asya: Hindistan, Pakistan, Bangladeş
Afrika: Etiyopya, Sudan, Nijerya
Şu an için kesin bir çarpışma noktası belirlenmiş değil, ancak bilim insanları asteroidin yörüngesini yakından izliyor.
Asteroit Tehlikesi Nasıl Ölçülüyor?
Dünya’ya çarpma ihtimali bulunan gök cisimleri, Torino Ölçeği adı verilen 11 dereceli bir risk skalasıyla değerlendirilir.
2024 YR4 şu an Torino Ölçeği’nde 3. seviyede bulunuyor, yani bu yakından izlenmesi gereken bir tehdit anlamına geliyor.
Başlangıçta asteroidin çarpışma ihtimali %1,2 olarak hesaplanmıştı. Daha sonra bu oran %2,3'e yükseltildi, ardından son değerlendirmeyle %2’ye düşürüldü.
Bu, tarihte ilk kez yaşanan bir durum değil. 2004 yılında keşfedilen Apophis asteroidi, ilk hesaplamalarda 2029'da Dünya'ya çarpma ihtimaline sahip en riskli gök cisimlerinden biri olarak değerlendirildi. O dönem çarpışma olasılığı %2,7 olarak tahmin edilmişti. Ancak daha fazla veri toplandıktan sonra bilim insanları bu ihtimali sıfıra indirdi.
Benzer şekilde, 2024 YR4'ün çarpışma ihtimali de zamanla sıfıra düşebilir.
Bir Çarpışmayı Önlemek Mümkün mü?
Bir gök taşının Dünya’ya çarpmasını önlemek için çeşitli teknolojiler geliştiriliyor.
NASA’nın DART (Çift Asteroid Yönlendirme Testi) misyonu, bir asteroidi hedef alıp ona çarparak yönünü değiştirme stratejisini başarıyla test etti.
2023 yılında, Dimorphos adlı zararsız bir asteroide yapılan başarılı çarpışma, gelecekte Dünya için tehdit oluşturabilecek gök cisimlerine karşı kullanılabilecek bir savunma yöntemi olabileceğini gösterdi.
Birleşmiş Milletler (BM), 2024 YR4 için acil durum protokolünü devreye soktu. Şu an için bu, sadece asteroidin yörüngesini yakından takip etmeyi içeriyor. Ancak eğer çarpışma ihtimali artarsa, kinetik çarpma veya diğer önleme stratejileri değerlendirilebilir.
Asteroit 2024 YR4 Gerçek Bir Tehdit mi?
Şu anki verilere göre, 2024 YR4’ün Dünya’ya çarpma ihtimali oldukça düşük. Ancak eğer çarpışma gerçekleşirse, büyük bir yıkıma yol açabilir.
Bilim insanları, önümüzdeki birkaç yıl içinde asteroidin yörüngesini daha iyi analiz edebileceklerini ve bu sayede çarpışma riskini netleştirebileceklerini belirtiyor.
Şimdilik en büyük önlem, asteroidin hareketlerini yakından takip etmek ve çarpışma ihtimali artarsa erken müdahale planları hazırlamak olacak.
