Ege Denizi’nde artan sismik hareketlilik, Santorini Yanardağı’nın patlama ihtimalini gündeme getirdi. Peki, dünyada ve Türkiye’de hangi volkanlar aktif?
Yunanistan volkanik patlama olur mu?
Ege Denizi’nde 28 Ocak itibarıyla meydana gelen 600’den fazla deprem, özellikle Santorini Adası’nın kuzeydoğusunda yoğunlaşarak Santorini Yanardağı’nın patlama riskini artırdı. Uzmanlar, bu depremlerin volkanik aktivite kaynaklı olduğunu vurgularken, benzer hareketliliklerin Vezüv, Etna, Kilauea ve Sakurajima gibi aktif yanardağlarda da yaşandığını belirtiyor.
Dünya genelinde 1.400 aktif volkan bulunuyor ve her yıl yaklaşık 20-25 tanesi faaliyete geçiyor. Santorini’deki sarsıntılar, bu sayı içinde yeni bir patlamanın habercisi olabilir mi? Peki, Türkiye’de aktif olabilecek yanardağlar var mı?
Dünyadaki en aktif yanardağlar hangileri?
Volkanlar, genellikle plaka sınırları boyunca yer alır ve Pasifik Ateş Çemberi, en aktif bölge olarak öne çıkar. İşte en çok patlama yaşayan ve bilim insanları tarafından yakından takip edilen volkanlar:
1. Etna (İtalya – Sicilya)
Avrupa’nın en aktif volkanı olan Etna, son olarak 2023 yılında patladı ve sürekli lav akıntılarıyla gündemde kalıyor.
2. Vezüv (İtalya – Napoli)
Pompei’yi yok eden bu yanardağ, günümüzde halen aktif olup yakın zamanda yeni patlamalar yaşayabilir.
3. Kilauea (ABD – Hawaii)
Dünyanın en hareketli volkanlarından biri olan Kilauea, son olarak 2018’de büyük bir patlama gerçekleştirdi.
4. Mayon (Filipinler)
Son 400 yılda 50’den fazla patlama yaşayan bu yanardağ, Filipinler’de büyük bir risk unsuru.
5. Sakurajima (Japonya)
Sürekli kül ve gaz püskürten bu volkan, Japonya’nın en tehlikeli yanardağları arasında bulunuyor.
6. Santorini (Yunanistan)
Ege Denizi’ndeki hareketlilikle yeniden gündeme gelen Santorini, 3.600 yıl önce Akdeniz medeniyetlerini yok eden büyük bir patlama yaşamıştı. Günümüzde ise benzer bir tehdidi barındırıyor.
Türkiye’de aktif olabilecek yanardağlar hangileri?
Türkiye’de Alp-Himalaya Çarpışma Kuşağı üzerinde yer alan birçok potansiyel aktif yanardağ bulunuyor. Uzmanlar, bu dağların tamamen sönmüş olmadığına dikkat çekiyor. İşte Türkiye’de dikkat edilmesi gereken volkanlar:
1. Ağrı Dağı (Ararat) – Son Patlama: 1840
Türkiye’nin en yüksek dağı olan Ağrı, en son 1840 yılında patladı. Bugün aktif olmasa da, uzmanlar jeotermal hareketliliğin devam ettiğini söylüyor.
2. Tendürek Dağı – Son Patlama: 1855
Doğu Anadolu’daki Tendürek Volkanı, en son 1855 yılında faaliyete geçti ve bölgedeki jeotermal enerji potansiyeli yüksek.
3. Nemrut Dağı – Son Patlama: 1692
Bitlis’te bulunan Nemrut Volkanı, 1692 yılında büyük bir patlama yaşadı. Günümüzde hâlâ sıcak su kaynaklarına sahip.
4. Erciyes Dağı – Potansiyel Riskli
Kayseri’deki Erciyes, 15.000 yıl önce son patlamasını yaşadı, ancak bazı gaz çıkışları ve yer hareketleri hâlâ izleniyor.
5. Hasan Dağı – Son Patlama: M.Ö. 6600
Niğde ve Aksaray illeri arasında yer alan Hasan Dağı, yaklaşık 8.600 yıl önce aktifti. Günümüzde hareketsiz, ancak tamamen sönmüş olduğu söylenemez.
6. Karapınar Volkanik Alanı – Son Patlama: 10.000 Yıl Önce
Konya’daki Karapınar bölgesi, Türkiye’nin en genç volkanik alanlarından biri olarak kabul ediliyor.
Santorini Yanardağı patlarsa Türkiye’yi etkiler mi?
Eğer Santorini Yanardağı büyük bir patlama yaşarsa, Ege ve Akdeniz kıyılarında tsunami riski oluşabilir. Ayrıca:
Kül bulutları hava trafiğini etkileyebilir.
Tarımsal üretime zarar verebilir.
Deniz ekosisteminde değişimlere neden olabilir.
Uzmanlar, Santorini’nin büyük bir patlama gerçekleştirmesi halinde Türkiye'nin Ege kıyılarının bundan etkilenebileceğini belirtiyor.