Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde '2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi Basın Bilgilendirme Toplantısı'nda bütçeye ilişkin ayrıntıları paylaştı.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, enflasyonun 2026 yılında tek haneli seviyelere indirileceğini söyledi. 2025 yılı bütçesinde giderler 14 trilyon 731 milyar lira, gelirler 12 trilyon 800 milyar lira olarak öngörüldü. Bütçe açığının milli gelire oranı yüzde 3,1 olarak belirlendi. En büyük pay 2 trilyon 181 milyar lira ile eğitime ayrıldı.
Cevet Yılmaz'ın açıklamaları şöyle:
Bugün gerçekleştireceğimiz geleneksel “bütçe bağlama” merasimimizin ülkemiz ve milletimiz için hayırlara vesile olmasını diliyorum.
2025-2027 dönemi Orta Vadeli Programı, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanarak 5 Eylül 2024 tarihinde Resmî Gazete’de yayınlanmıştı.
Böylece ekonomimizin büyümesi, istihdam görünümü, finansal istikrar ve fiyat istikrarının sağlanması gibi kritik alanlarda nasıl bir yol haritası izleyeceğimizi Program yaklaşımımız ile ortaya koymuş ve kamuoyu ile paylaşmıştık.
Bu çerçevede 2025 yılı bütçesi hazırlıkları, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın gösterdiği vizyon ve talimatları doğrultusunda; tüm bakanlıklarımız, bağlı ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarımızın katkılarıyla tamamlanmıştır.
2023 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifini Sayın Cumhurbaşkanımızın imzasıyla 28 Haziranda Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunmuştuk.
2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi, Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulmaya hazır hale gelmiştir.
Bütçemiz, siyasi istikrarın da en temel göstergesi olan ve 22 yıldır aralıksız görev yapan Ak Parti Hükümetlerimizin 23’üncü, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin ise 7’nci bütçesidir.
Bugün 2025 yılı Bütçesi hakkında bilgileri milletimizle paylaşmak üzere bir aradayız. Değerlendirmelerimizin ardından geleneksel bütçe bağlama merasimimizi gerçekleştireceğiz.
Özellikle bölgemizde yaşanan jeopolitik gerilimlere ve küresel belirsizliklere rağmen 21.yüzyılı Türkiye Yüzyılı yapma hedefine kilitlendiğimiz bir süreçteyiz.
Kararlı bir şekilde ülkemizin istikrarını ve kalkınmasını sağlayacak, refahını artıracak politikaları hayata geçirmeye devam ediyoruz.
Bu anlayışla milletimizin ihtiyaçlarını öngörme ve onlara yönelik çözümler üretme vizyonumuzu “insan odaklı” bir anlayışla hep daha ileriye taşıyoruz.
Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde özellikle ulaştırma, enerji ve dijitalleşme alanlarında yaptığımız büyük yatırımlarla altyapı eksiklerini giderdik.
Bütçe görüşmeleri maratonu 22 Ekim'de başlamış olacak. Bütçe açığının gayri safi yurtiçi hasılaya oranının yüzde 3,1 olarak gerçekleşeceğini tahmin etmekteyiz. 2025 yılı Merkezi Yönetim Bütçe giderlerinin 14 trilyon 731 milyar lira, bütçe gelirlerinin 12 trilyon 800 milyar lira olacağını öngörüyoruz.
Bütçe gelirlerinin alt kalemleri şu şekildedir;
- Gelir Vergisi 2 trilyon 130 milyar lira,
- Kurumlar Vergisi 1 trilyon 637 milyar lira,
- Özel Tüketim Vergisi 2 trilyon 121 milyar lira,
- Katma Değer Vergisi 3 trilyon 599 milyar lira,
- Diğer Vergi Gelirleri 1 trilyon 652 milyar lira,
- Vergi Dışı Gelirler ise 1 trilyon 662 milyar liradır.
DEPREM HARCAMALARINA DİKKAT ÇEKTİ
2023 yılında yaşadığımız tarihimizin en büyük deprem afetinde hasar gören bölgelerin yeniden ihyası, imarı ve depremin etkilerinin süratle ortadan kaldırılması için 2023 yılında “960 milyar” lira harcama yapılmış, deprem harcamalarının bütçe açığına etkisi GSYH’ye oran olarak yüzde 3,6 olmuştur.
2023 yılında yüzde 5,2 olarak gerçekleşen bütçe açığının gayrisafi yurtiçi hasılaya oranı, deprem harcamaları hariç tutulduğunda yüzde 1,6 seviyesindedir.
2024 yılı bütçemizde depremlerinin yol açtığı hasarların süratle giderilmesi ve deprem bölgesinde yaşayan vatandaşlarımızın ihtiyaçları için toplam “1 trilyon 28 milyar lira” ödenek tahsis edilmiştir.
2024 yılsonunda bütçe açığının gayrisafi yurtiçi hasılaya oranı yüzde 4,9 olarak öngörülmektedir. Deprem harcamaları hariç ise bu oranın yüzde 2,5 olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
2025 yılı bütçesinde deprem bölgesinin iyileştirilmesi ve afetlere karşı dirençliliğin artırılması için “584 milyar lira” tutarında ödenek öngörülmüştür. Bu kapsamda Afetlere Dirençli Şehirler Projesi için ayrılan kaynak tutarı toplam 120 milyar liradır.
Bu tutarın GSYH’ye oranının yüzde 0,9 olduğunu belirtmek istiyorum.
Deprem hariç bütçe açığının gayrisafi yurtiçi hasılaya oranının yüzde 2,2 seviyesinde gerçekleşeceğini öngörmekteyiz.
2025 yılı bütçe ödeneklerinin ekonomik sınıflandırmaya göre dağılımını ise şu şekilde öngördük:
- Personel giderleri için toplam 3 trilyon 911 milyar lira,
- Mal ve hizmet alım giderleri 1 trilyon 24 milyar lira,
- Cari transferler 5 trilyon 813 milyar lira,
- Sermaye giderleri 1 trilyon 102 milyar lira,
- Sermaye transferleri 338 milyar lira,
- Borç verme giderleri 306 milyar lira,
- Yedek ödenekler 287 milyar lira,
- Faiz giderleri 1 trilyon 950 milyar liradır.
'EN YÜKSEK PAYI EĞİTİME VERİYORUZ'
* Yükseköğretim de dahil eğitim bütçemizi 2025'te 2 trilyon 181 milyar liraya yükseltiyoruz, yüzde 14,8 oranla en büyük payı eğitime ayırıyoruz.
* SGK'dan yapılacak sağlık harcamalarını da eklediğimizde sağlık alanına bütçeden ayrılan toplam kaynak, 2 trilyon 435 milyar liraya ulaşmaktadır.
* 2025 yılı bütçesinde savunma harcamaları için 913,9 milyar lira, iç güvenlik için 694,5 milyar lira ödenek öngördük.
2023 yılında yaşadığımız tarihimizin en büyük deprem afetinde hasar gören bölgelerin yeniden ihyası, imarı ve depremin etkilerinin süratle ortadan kaldırılması için 2023 yılında “960 milyar” lira harcama yapılmış, deprem harcamalarının bütçe açığına etkisi GSYH’ye oran olarak yüzde 3,6 olmuştur.
2024 yılı bütçemizde depremlerinin yol açtığı hasarların süratle giderilmesi ve deprem bölgesinde yaşayan vatandaşlarımızın ihtiyaçları için toplam “1 trilyon 28 milyar lira” ödenek tahsis edilmiştir.
2024 yılsonunda bütçe açığının gayrisafi yurtiçi hasılaya oranı yüzde 4,9 olarak öngörülmektedir. Deprem harcamaları hariç ise bu oranın yüzde 2,5 olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
2025 yılı bütçesinde deprem bölgesinin iyileştirilmesi ve afetlere karşı dirençliliğin artırılması için “584 milyar lira” tutarında ödenek öngörülmüştür. Bu kapsamda Afetlere Dirençli Şehirler Projesi için ayrılan kaynak tutarı toplam 120 milyar liradır.
Bu tutarın GSYH’ye oranının yüzde 0,9 olduğunu belirtmek istiyorum.
Deprem hariç bütçe açığının gayrisafi yurtiçi hasılaya oranının yüzde 2,2 seviyesinde gerçekleşeceğini öngörmekteyiz.
SAĞLIĞA 2 TRİLYON 435 MİLYAR LİRA KAYNAK
Merkezi yönetim bütçesinden sağlık için ayrılan kaynağa Sosyal Güvenlik Kurumundan yapılacak sağlık harcamalarını da eklediğimizde sağlık alanına ayrılan toplam kaynak; 2 trilyon 435 milyar liraya ulaşmaktadır.
Sosyal devlet ilkesiyle ülkemizin sahip olduğu refahı toplumun tüm katmanlarına yaymaya kararlıyız.
Sosyal yardım ve destekler için 2025 yılı bütçemizde 651 milyar lira kaynak ayırdık. Bu tutar 2025 yılı bütçesinin yüzde 4,4’üne denk gelmektedir.
2025 yılında;
- Ödeme gücü olmayan vatandaşlarımızın sağlık primi giderlerini karşılamak amacıyla 131 milyar lira,
- 65 yaş üstü yaşlılarımız, bakıma ihtiyacı olan engelli vatandaşlarımız ve yakınlarına bağlanan aylıklar kapsamında 88 milyar lira,
- Engelli vatandaşlarımızın evde bakımına destek amacıyla 70 milyar lira,
- Engelli vatandaşlarımızın eğitim desteği için 47 milyar lira,
- Sosyal konut finansmanının desteklenmesi amacıyla 23 milyar lira,
- Ekonomik yoksunluk içinde olan çocuklarımızın aileleri yanında yetişmelerine imkân sağlayan sosyal ve ekonomik destek ödemeleri için 17 milyar lira,
- Gelir düzeyi düşük vatandaşlarımıza sağlanan elektrik tüketim desteği kapsamında 10 milyar lira,
- Engelli eğitim taşıma giderleri için 8 milyar lira,
- Koruyucu aile uygulaması kapsamında yaklaşık 2 milyar lira kaynak ayırdık.
Vatandaşlarımızın refahını artırmaya yönelik bütçeden sağladığımız diğer sosyal amaçlı kaynaklardan da kısaca bahsetmek istiyorum.
Vatandaşlarımızın daha ucuz elektrik ve doğalgaz kullanabilmeleri için 2025 yılı bütçesinde 472 milyar lira kaynak öngörüyoruz.
Bu kapsamda bugün, konut tüketicileri için doğalgaz ve elektrik maliyetinin yaklaşık yüzde 60'ının bütçeden karşılandığını ifade etmek istiyorum.
2022 yılı Ocak ayı itibarıyla asgari ücreti vergi dışı tuttuk. Bu imkândan tüm çalışanlarımız yararlanmaktadır. Bu kapsamda 2025 yılında 810 milyar lira vergi istisnası öngörüyoruz.
Doğalgaz ve elektrik sübvansiyon destekleri ve asgari ücretin vergi dışı tutulmasını da dikkate aldığımızda sosyal harcamalara ayrılan kaynaklar 1 trilyon 933 milyar liraya ulaşmaktadır. Bu tutarın bütçemize oranı yüzde 13,1 seviyesindedir.
TARIM BÜTÇESİ
2025 yılında bütçemizden tarıma 706 milyar lira kaynak ayırdık.
Bu kapsamda;
- Tarımsal destek programları için 135 milyar lira,
- Tarım sektörü yatırım ödenekleri için 166 milyar lira,
- Tarımsal kredi sübvansiyon desteği için 160 milyar lira,
- Tarım sektörü vergi harcamaları kapsamında 200 milyar lira,
- Tarımsal KİT’lerin finansmanı, müdahale alımları ve ihracat destekleri için 45 milyar lira kaynak ayırıyoruz.
Son iki yıl içinde önemli ölçüde artırdığımız reel sektör desteklerine 2025 yılında da devam ederek “yatırım, istihdam, üretim ve ihracat” odağımızla özel sektörle omuz omuza büyüme stratejimizi sürdürüyoruz.
Reel kesim destekleri için bütçemizden 561 milyar lira ödenek öngörüyoruz.
