Fakr-Name’ye göre Yesevîlik yolu dört kapı ve her kapıda on adet olmak üzere toplam kırk makamdan oluşur yani, Yesevîyye dört kapıdan geçilerek ulaşılan kırk makamdan ibarettir. Bu dört kapı ve bu kapılardan dâhil olunan makamlar şöyle sıralanır
Fakr-Name'ye göre Yesevîlik yolu dört kapı ve her kapıda on adet olmak üzere toplam kırk makamdan oluşur yani, Yesevîyye dört kapıdan geçilerek ulaşılan kırk makamdan ibarettir. Bu dört kapı ve bu kapılardan dahil olunan makamlar şöyle sıralanır
1.Kapı: Şeriattır ki, içerdiği on makam şunlardır. Hak Teala'nın varlığına, birliğine, Zat'ına ve sıfatlarına iman. Namaz kılmak; Oruç tutmak; Zekat vermek, Hac yapmak; Mülayim (yumuşak söz) söylemek, İlim öğrenmek, Hz. Rasûlullah (s.a.v.)'in sünnetlerini eksiksiz uygulamak; Emr-i bil-Ma'ruf ve Nehy-i anil-münkeri eksiksiz yerine getirmek.
- Kapı: Tarikattır ki, içerdiği on makam şunlardır.Pîr huzurunda tevbe eylemek ve biat alarak tarikata girmek; Havf ve reca (Allah'ın gazabından korku ve rahmetinden ümid) arasında yaşar olmak; tarîkatın evradını vaktinde ve eksiksiz yerine getirmek; Pirin hizmetinde olmak, Pirin huzurunda icazet (izin) almadan konuşmamak; Pir'in uyarı ve nasihatlerine kulak vermek; izni ile konuşmak); masivadan tecrid olmak (Allah rızasından gayrısından uzak durmak)tefrîd olmak (Allah'ın huzurunda olma şuuruna varmak)tır.
- Kapı: Marifettir ki, içerdiği on makam şunlardır: Fenafillahı hedef almak; Dervişliğe razı olmak, Halkın ezasına tahammül eylemek, Helal ve temiz lokma talebinde olmak; Hakk'ın marifetine müşteri olmak; Şeriat ve tarîkatın değerini bilmek; Dünyayı terk eylemek, Âhireti tercih eylemek seçmek; Varlığın mahiyetinden haberdar olmak, Hakîkatın sırlarına vakıf olmak…
- Kapı: Hakikattir ki, Hakk Teala yolunda olmaktır.Helal ve haramı, iyi ve kötüyü bilmek Haram lokmaya el değdirmemek; Yiyeceğini Hakk yolunda sebil eylemek; Kimseye eziyet vermemek; Fakirliğin münkiri olmamak; tarikattaki seyr ü sulûkunda azimli ve sadık olmak; mürşidinden başka herkesle sırrını paylaşmamak; Şeriat, tarîkat, marifet ve hakikat makamlarının farkını bilerek amel işlemek ve nihayet Hakk'a vuslat ile seyr-i fillahta karar kılmaktır.
Yesevî Dervişinin Görevleri
Yesevî şeyhleri derler ki: Dervîş üç şeyi sürekli vird edinmelidir: Birincisi açlık ve susuzluk, ikincisi uykusuzluk, üçüncüsü zikr-i hafî yani kalp ile zikir. Bu üçünü beraberce yapmak gerekir. Eğer biri eksik olsa derviş muradına erişemez. Yani oruç gününü bu şekilde geçirmek gerekir. Önce, günde bir lokmanın yarısını yemek ve zikirden bir an bile uzak kalmamak için bir gece gündüz uykusuz kalmak gerekir. Bu bir gece gündüz uyanık kalmadan sonra, üç günde bir lokma taam yiyip üç gece gündüz uyumaz ve zikirden gafil kalmaz. Bu üç gün uykusuzluktan sonra kötü ruhlar görünmeye başlar. Mürîd onlara hiç iltifat etmemeli. Sonra beş günde bir lokma yemek yiyip beş gün uyumaz. Sonra gönlünün toz, bulanıklık ve zulmeti görünmeye başlar. Sonra her yedi günde bir lokma taam yiyip yedi gece gündüz uyumaz, göz açıp kapayıncaya kadar bile zikirden gafil olmaz. Bundan sonra Keşfu'l kulub (kalpleri okuma) makamı açılır. Sonra bu usûl ile dokuz gece gündüz uykusuz kalır. Bundan sonra keşfu'l-kubûr (kabrin içindekileri görme) makamı açılır. Sonra on bir gece gündüz uykusuz kalır, keşf-i ervah-ı tayyibe (iyi ruhları görme) makamı açılır. Sonra on üç günde bir lokma taam yiyip gece gündüz uykusuz kalsa, keşfu'l-melaike (melekleri görme) makamı açılır. Sonra on beş gece gündüzde bir lokma taam yiyip gece gündüz uykusuz kalsa, keşf-i Zü'l-celal (Hak Teala'yı müşahede) açılıp muradı hasıl olur. Eğer böyle on beş günde maksadı hasıl olmasa, kırk günde hasıl olur. Eğer kırk günde hasıl olmasa altmış günde elbette hasıl olur. Eğer bunda da hasıl olmasa üç yüz altmış gün gece böyle (perhiz) yapmalıdır. Eğer (yine) muradı hasıl olmazsa, kendi kusurudur. Kendi kusuruna bakıp tevbe istiğfar edip dua ve yalvarış ile meşgul olmalıdır. Ama Hak Teala'nın vaadinden ümitli olmak gerekir ki: Allah'ın rahmetinden ümit kesmeyiniz. Eğer bu dünyada hasıl olmasa ahirette hasıl olur deyip korku ve ümit içinde itaat ve ibadetle meşgul olur.Değerli okuyucularım inşallah önümüzdeki hafta Yesevîlik konusuna devam edeceğiz
Sağlıkla kalın Allaha emanet olun. Ya SELAM
