Yemen’deki Husiler hala Tahran’ın genç bir müttefiki, ancak 2015’ten beri İran’ın genişlemesini bu kadar başarılı hale getirmede etkili oldular. İsyancılar, 2014’ten bu yana devam eden Yemen iç savaşında sadece kendilerini savunmakla kalmadılar, bugün de Suudi Arabistan’ı roketler, seyir füzeleri ve insansız hava araçlarıyla tehdit ediyorlar.
Yemen'deki Husiler hala Tahran'ın genç bir müttefiki, ancak 2015'ten beri İran'ın genişlemesini bu kadar başarılı hale getirmede etkili oldular. İsyancılar, 2014'ten bu yana devam eden Yemen iç savaşında sadece kendilerini savunmakla kalmadılar, bugün de Suudi Arabistan'ı roketler, seyir füzeleri ve insansız hava araçlarıyla tehdit ediyorlar.
2019'da aslında İran'dan gelen krallığa yönelik saldırıların sorumluluğunu da üstlendiler. Bu manevra, İslam Cumhuriyeti'nin kendi sorumluluğunu makul bir şekilde inkar etmesine izin verdi, bu da Tahran'ın Arap Körfezi ülkeleri karşısında manevra alanını önemli ölçüde genişletti. Bu başarılara rağmen, İran ile Husiler arasındaki ilişki, İran ile Lübnan veya Irak'taki müttefikleri arasındaki kadar yakın değil. Buna ek olarak, nihai zaferleri durumunda bile Husiler, büyük dış yardım olmadan ayakta kalamayacakları tamamen mahvolmuş bir devletin kontrolünü ele geçirecekler. Bu da Tahran'ı zora sokacaktır.
Husiler ve İran arasındaki ittifakın (ön) tarihinin kökleri, Yemen'deki Zeydi azınlığın temsilcilerinin, ülkedeki Suudi Arabistan destekli Selefi misyoner çalışmalarını protesto etmeye başladığı 1980'lere dayanmaktadır. Zeydiler, Yemen nüfusunun %30 ila 40'ını oluşturuyor ve esas olarak kuzeydeki dağlık bölgelerde yaşıyor. Şii olmalarına rağmen, geleneksel olarak İran, Irak ve Lübnan'da egemen olan 'On İki İmamcı Şiilere' kıyasla Sünni ibadete çok daha yakındırlar. Dokuzuncu yüzyıl ile 1962 arasında, Hz. Muhammed'in soyundan geldiğini iddia eden ve bu nedenle kendilerine 'Sada' (tekil Seyyid) adını veren önde gelen Zeydi aileleri, İmamlar olarak bilinen Kuzey Yemen yöneticilerinin ortaya çıktığı dar çemberi oluşturdular. Ancak 1962-1970 iç savaşında güçlerini kaybettiler. O andan itibaren Yemen Cumhuriyeti yöneticileri, Zeydileri potansiyel bir tehdit olarak gördüler. Bunun sonucunda Sana'daki siyasi nüfuzları ciddi şekilde sınırlandı ve ülkenin kuzeyindeki kaleleri ekonomik olarak ihmal edildi. Önemli bir Zeydi ailesinin soyundan gelen Hüseyin el-Houthi'nin (1959-2004) önderliğinde, kendisine 'Sadık Gençlik' (eş-Şebab el-Mü'min) adını veren ve ondan ab'nin geldiği bir Zeydi reform hareketi ortaya çıktı. 1990'ların sonunda, kendi milis kuvvetlerine sahip bir siyasi hareket gelişti. Başkan Ali Abdullah Salih'in (h. 1978-2012) rejimi, yeni isyancı gruba karşı saldırgan adımlar attı.
2004 ve 2010 yılları arasında, altı silahlı çatışmada kuzey Saada Eyaleti ve çevresindeki bölgelerin kontrolünü yeniden ele geçirmeye çalıştı. Ancak Husiler etkin bir şekilde işleyen 5.000 ila sayıca ve silah bakımından çok daha üstün olan hükümet birliklerine karşı kendini koruyabilen 8.000 kişilik gerilla kuvveti ile her şeyden önce, Suudi Arabistan ordusunun rejimle birlikte müdahale ettiği, ancak Husiler tarafından püskürtüldüğü Kasım 2009'da potansiyelini gösterdi.
Arap Baharı protestoları, 2011'de Yemen'e ulaştığında, uzak kuzeyin çoğu harap oldu. Kargaşanın bir sonucu olarak, 2012'de Suudiler ve Körfez İş birliği Konseyi'nin baskısı altında, Başkan Salih, o zamanki yardımcısı Abd Rabbuh Mansur Hadi başkanlığındaki geçici bir hükümete yol vermek zorunda kaldı. Başkentte 'Ulusal Diyalog' konferansı ülkenin geleceğini tartışırken ve hükümet ülkenin birçok yerinde durumu kontrol altına alamazken, Husiler Saada eyaleti ve çevresinde mevzilerini genişletiyordu.
2014 yazında saldırıya geçtiler, Eylül'de Sanaa'ya girdiler ve başkentin kontrolünü ele geçirdiler. Bu başarıya, devrik Cumhurbaşkanı Salih'in muhteşem bir taraf değişikliği yardımcı oldu. Husilerin yardımıyla yeniden iktidara gelmeyi umarak, isyancılarla birlikte çalıştı ve Hadi'ye sırtını döndü. Bu ciddi sonuçları olan bir adımdı, çünkü Salih ordunun özellikle savaşta güçlü olan kısımlarını hala kontrol ediyordu. Bu noktada Husiler zaten İran tarafından destekleniyordu. 2004 ile 2010 arasındaki gerilla savaşını yürütürken, gösterdikleri profesyonellik, isyancılara örnek teşkil eden Lübnan Hizbullahı ve Kudüs Kolordusu tarafından eğitildiklerini gösteriyordu. Ancak İran liderliği, Husilerin potansiyelini en erken 2009'da fark etmiş gibi görünüyor, ardından 2011'den itibaren desteklerini artırdı. Başlangıçta düşük seviyede de olsa, 2013 ve 2014'te Yemen'e İran silahları taşıyan gemilere el konuldu.
ABD ayrıca Husiler arasında İranlı ve Lübnanlı eğitmenlerin varlığına dair kanıtlar buldu. İran, özellikle Eylül 2014'te Sanaa'yı ele geçirdikten sonra, Zeydi milislere yardımını artırdı. Artık daha da fazla ağır silah, teçhizat, para ve eğitmen yolunu buldu. Resmi Tahran askeri yardımı reddetmesine rağmen, Kudüs Kolordusu temsilcileri 2014/15'te örneğin Hamaney'in birlikteki temsilcisi Ali Şirazi'nin Lübnan Hizbullah'ının Yemen'deki karşılığı olarak Husiler olduğu zaman, defalarca bunun tersini ima etti.
Husiler ile Tahran arasındaki ilişkilerin yoğunlaşması, Suudi Arabistan ve BAE'nin Mart 2015'te iç savaşa müdahale etmesinin önemli bir nedeniydi.
Husilerin başka bir devlet müttefiki olmadığından, İran'a ve İran'ın silah tedarikine büyük ölçüde bağımlı hale geldiler.
Yemen Devlet Başkanı Salih, 2004'te Husi isyancılarını terörist olarak ve 'Şii' kimliklerine atıfta bulunarak, İran ajanları olarak tanımlamıştı. Bu bir abartı olmaktan uzak olsa da Riyad, bu notu Sana'a'dan aldı.
Husiler 2014'ten itibaren nüfuzlarını genişletirken, Suudi Arabistan ve BAE'deki politikacılar İran'ın onları kuşattığına giderek daha fazla dikkat çekti. Öfkeyle, Husilerin Sanaa'yı almasından sonra, İslam Cumhuriyeti'nin Bağdat, Şam ve Beyrut'tan sonra dördüncü Arap başkentini kontrol ettiğini söyleyerek övünen İranlı milletvekili Alireza Zakani'nin mantra benzeri bir alıntısını tekrarladılar.
İsyancıların, Lübnan örgütü İsrail ile aynı şekilde ülkelerini tehdit eden 'Yemen Hizbullahı' denklemi çok abartıldı, çünkü İran'ın Husilerle ilişkileri Lübnan örgütüyle olan kadar yakın değil, iş birliğinin temellerinden biri ideolojidir, çünkü Husiler İslam Cumhuriyeti'ni öncelikle ABD, İsrail ve (Yemen milisleri durumunda) Suudi Arabistan'a yönelik düşmanlıkla ilişkilendirmektedir. Öte yandan Humeynizm ve hukukçuların egemenliği doktrini, onların dünya görüşlerinde hiçbir rol oynamamaktadır. Her şeyden önce, isyancılar İran'ı tek destekçileri olarak görüyorlar.
Husilerin başka bir devlet müttefiki olmadığı için Tahran'a, özellikle de İran'ın silah tedarikine büyük ölçüde bağımlı hale geldiler. Husiler ile İran arasındaki ilişki 2015'ten itibaren daha da yakınlaştı. Bunun, isyancıların Suudi Arabistan, BAE ve onların Yemenli müttefiklerine karşı mücadeledeki başarılarıyla da ilgisi olabilir.
İlk olarak Husiler, Aralık 2017'de (Suudi Arabistan tarafına geçmek istediğinin sinyalini verdiği için) öldürdüğü müttefikleri, Ali Abdallah Saleh'ten kurtuldu ve sonunda Sanaa üzerindeki hakimiyetlerini güvence altına aldı. Askeri olarak, 2015 ve 2021 yılları arasında hiçbir zaman ciddi bir baskı altına girmedikleri kuzey yaylalarında değil, kontrol ettikleri bölgenin yönetimini kendi fikirlerine göre yeniden organize ettiler. Diğer unsurların yanı sıra önde gelen Zeydilere baskın rol vererek 'Seyyid' aileler restore edilip, sağlamlaştırıldı. ABD al-Malik al-Husi liderliğindeki fiili bir İmamet kurdu. Ayrıca, neredeyse tamamen havadan olan Suudi Arabistan saldırılarına, komşu topraklara defalarca sızarak, top ateşiyle karşılık verdiler. Savaşın başında, Yemen ordusunun stoklarından eski roketlerdi. Ancak, bunların yerini giderek daha geniş bir menzile sahip olan İran modelleri almaya başladı. Suudi Arabistan, hava savunması bombardımana uyum sağlayıp, daha fazla füzeyi ele geçirdiğinde, Husiler 2018'den itibaren seyir füzelerine ve insansız hava araçlarına geçti. Örneğin, Haziran 2019'da isyancılar Suudi Arabistan'ın güneybatısındaki Abha'daki sivil havaalanına defalarca saldırdı. Füzeler herhangi bir büyük hasara yol açmadı, ancak saldırılar Suudi Arabistan liderliğine ve Krallık halkına ülkenin ne kadar savunmasız olduğunu gösterdi.
