SON BUDİN VALİSİ ABDURRAHMAN PAŞAYA ANIT MEZAR YAPILMASI
Maceristan film arşivinde araştırma yaparken çok heyecan verici bir film kaydına rasladım.Bir anıt mezar devlet töreni ile açılıyor .Film çekim tarihi eylül 1932 olarak yazılmış.Sol tarafta protokol sıralarında oturan 100 kadar iyi giyimli insan var .Sağ tarafta bir kürsü var .Konuşmacılar günün anlam ve önemine dair konuşma yapıyor .Kürsüde ilk konuşma yapan o dönem Budapeşte sefirimiz Mehmet Behiç Erkin . Behiç Erkin 1928.1939 arası Budapeşte sefiri olarak görev yapmıştı . Diger konusan kişi Aladar Huszar, o tarihte Budapeste Belediye Baskanı .Konuşma sonrası ziyaretçiler paşanın anıt mezarına çelenk ve çiçek bırakıyorlar .Filmde fon müziği olarak bizim istiklal marşımızın çalınmasıda çok dikkat çekici . Mezar taşı aynı bizim klasik dönem mezar taşları gibi .Büyük bir Osmanlı kavuğu altında genişten, aşağı indikçe incelen kalın mermerden bir taş .Mezar 4 mermer blok arasına gerilmiş, demir zincirle çevrilmiş .Her blok üzerinde bir adet taş gülle var .Mezar taşı ön yüzde Macarca ve Osmanlıca yazılar var .Taşın arka yüzünde ise yeni Latin harfleriyle Türkçesi yazılmış .Mezar taşında şöyle yazıyor . 145 Yıllık Türk egemenliğinin son Budin Valisi Abdurrahman Abdi Arnavut Paşa, bu yerin yakınında 1686 Eylül ayının 2. günü öğleden sonra yaşamının 70. yılında maktul düştü. Kahraman düşmandı, rahat uyusun...
Budapeşte sefiri Mehmet Behiç Erkin son derece önemli biri kendisinden biraz bahsedelim .
Mehmet Behiç Erkin (5 Nisan 1876, İstanbul - 11 Kasım 1961, İstanbul, Türk asker, siyasetçi, diplomattır . Behiç bey tam bir efsane Çanakkale savaşının kahramanlarından birisi .Kurtuluş savaşı kahramanı .Devlet demiryollarının kurucusu .Milli istihbarat teşkilatının kurucularından . 2. 3. 7. dönem Çankırı milletvekili .Emekli sandığının kurucusu .1926-1928 yılları arası bayındırlık bakanı .1939 1943 yılları Paris sefiri olarak görev yaptı .Paris te görev yaptığı süre içinde 20 bin civarı Museviyi Nazi soykırımından kurtardı .Trenlerle Türkiye ye yolladı .
11 Kasım 1961 tarihinde İstanbul'da hayatını kaybeden Behiç Erkin, ilk Genel Müdürlük görevini aldığı İzmir-İstanbul-Ankara hatlarının birleştiği Eskişehir (Enveriye) istasyonundaki üçgende defnedilmesini vasiyet etmiştir. Ölüm tarihinden bir süre sonra Tcdd Genel Müdürlüğü tarafından yaptırılan anıt mezara nakledilerek vasiyeti yerine getirilmiştir.Behic Erkin 61 yıl boyunca günlük defter tutmuştur .960 defterlik arşiv inkılap tarihi müzesindedir
ABDURRAHMAN AVNİ PAŞA KİMDİR
Son Budin Beylerbeyi Arnavut Abdurrahman Abdi Paşa (1616 İstanbul - 2 Eylül 1686 Budin ) aslen yeniçerilikten yetişmiş bir asker ve devlet adamıdır . 1669 yılında yeniçeri ağalığı görevine tayin edildi. Girit kuşatmasında gösterdiği başarılar üzerine vezirlik rütbesine terfi etti. Bundan sonra sırasıyla; Bağdat, Mısır, Bosna ve Budin valiliklerinde bulundu. 1684 yılında Halep valiliğine, aynı yıl tekrar Budin valiliğine tayin edildi.
- Viyana bozgunu sonrası Avusturya ordusu Budin üzerine yürüdü .Ordu mevcutu 90 bin askerden oluşuyordu .Budin kalesinde 16 bin asker bulunmaktaydı . Abdurrahman paşa 2.5 ay sınırlı imkanlarıyla düşmana direndi kaleye yapılan 18 taarruzu püskürttü . Paşa vuruşarak kılıç elinde 70 yaşında iken şehit oldu .Budin düştü 145 yıllık Osmanlı hakimiyeti bitti .Avusturya ordusu Osmanlı dan kalan ne varsa yok etti .Bu olay Macar milletini çok etkiledi 1932 yılında Maceristan hükümeti paşaya bir anıt mezar yaptırdı .Yolu Budapeşte ye düşenler paşanın mezarını mutlaka ziyaret etsin .Bu satırları okuyanlar bir Fatiha yı çok görmez herhalde . Allah Rahmet etsin .
Bugün paşadan elimize kalmış çok değerli bir çalışma var .Kitabın ismi Vakayiname .Bir Osmanlı tarihi çalışmasıdır .Sultan 4. Mehmet dönemi yaşanmış olayları anlatan en değerli kaynaktır .Eser Topkapı müzesi yazma eserler bölümünde saklanmaktadır .Paşadan kalan bir diğer önemli eserde Bir divan dır .Paşanın kendi yazdığı şiirlerde günümüze ulaşmıştır .Abdi mahlasıyla yazdığı tüm şiirlerini bir divanda toplamıştır.
Malesef vatandaşlarımızın büyük kısmı Avrupa da Osmanlı izlerinden bir haberdir .Budapeşte de bir valinin mezarının olduğunu bilmez .Budapeşte büyükelçiliğimiz Osmanlı döneminden kalma başka bir alanında etrafını çevirtip koruma altına aldırmış .Bu alandaki mezarlıkta beş altı sarıklı mezar taşı var .Ayrıca Macaristan ı ziyaret eden herkes Gülbaba türbesinide ziyaret etmeli .Maceristan daki müzeler Osmanlı döneminden kalan eşya ve objelerle doludur.
Yabancı bir kaynakta Abdurrahman paşa
Maceristan ın başkenti Budapeşte de Abdurrahman paşanın mezarı
Macar ressam Gyula Benczur'un yaptığı tanınmış "Buda Kalesinin Düşüşü" isimli yağlıboya tablo. 3,5 x 7 metrelik tablo 1885-1896 arasında yapılmış.Bu eser Budin sarayında merdiven başında asılıdır.Tabloda beyaz sakallı yumruklarını sıkmış vaziyette yatan kişi Abdurrahman paşadır .
