Geçtiğimiz aylarda yaşanan soğan krizinde fiyat artışı tüketicinin yanı sıra siyasilerin de gündeminde yer almıştı. Seçim sürecinin baş aktörü haline gelen soğanın market fiyatı 2022'de yüzde 314,6 artarken üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 603,3 ile kuru soğanda görülmüştü. Soğanın yerini bu kez patates devraldı.
Geçtiğimiz günlerde İstanbul Ticaret Odası (İTO), mayıs ayında bir önceki aya göre İstanbul'da perakende fiyatı en fazla artan ve azalan ürünleri, fiyatları ve değişim oranlarını duyurmuştu. Buna göre, fiyatı en çok artan ürünün yüzde 31,03 ile patates olduğu açıklanmıştı.
İstanbul'un verileri Türkiye'ye de yansıdı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, patates ve bazı yumru bitkilerin fiyatlarındaki artışı yüzde 18,87 ile çocuk giyimi, yüzde 15,51 ile erkek giyimi ve yüzde 10,56 ile kadın giyimindeki artışlar izledi. Mayısta fiyatı en çok artış gösteren diğer ürünler arasında, yüzde 10,5 ile oteller, pansiyonlar ve diğerleri, yüzde 10,04 ile taze meyveler, yüzde 7,54 ile yiyecek hizmetleri, yüzde 7,07 ile paket turlar, yüzde 6,51 ile içkiler, yüzde 6,17 ile kümes hayvanları eti yer aldı.
FİYATI DÜŞENLER
Geçen ay en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 100 ile şehir gazı ve doğal gazda gerçekleşti. TÜİK, konut doğal gaz abonelerinin 24 Nisan 2023'ten 31 Mayıs 2023'e kadarki fatura kullanım bedellerinin devlet tarafından karşılanmasına yönelik karar doğrultusunda, TÜFE kapsamında yer alan doğal gaz fiyatının, Mayıs 2023 dönemine ilişkin hesaplamalar yapılırken dikkate alınacağını duyurmuştu. Buna göre, mayıs ayı TÜFE hesaplamaları kapsamında doğal gaz için "sıfır fiyat" yöntemi uygulandı.
Şehir gazı ve doğal gaz fiyatlarını yüzde 17,72 ile sebze (patates ve bazı yumru bitkiler hariç), yüzde 6,40 ile yumurta ve yumurta ile ilgili ürünler, yüzde 6,22 ile kişisel ulaştırma araçlarının yakıt ve yağları, yüzde 3,82 ile kara yolu ile şehirler arası yolcu taşımacılığı, yüzde 1,82 ile elektrikli küçük ev aletleri, yüzde 0,65 ile tereyağı, yüzde 0,37 ile likit hidrokarbonlar, yüzde 0,21 ile makarna çeşitleri izledi. En az fiyat düşüşü ise 0,12 ile diğer katı ve sıvı yağlar ürünlerinde görüldü.
TÜİK'in tüketici fiyatları endeksine göre, mayısta aylık bazda fiyatları en fazla artan ürünlerle bunların bir önceki aya göre değişim oranları şöyle:
En yüksek artış gösteren temel başlıklar Bir önceki aya göre değişim oranı
Patates ve bazı yumru bitkiler 37,1
Çocuk giyimi 18,87
Erkek giyimi 15,51
Kadın giyimi 10,56
Oteller, pansiyonlar ve diğerleri 10,5
Taze meyveler 10,04
Yiyecek hizmetleri 7,54
Paket turlar 7,07
İçkiler 6,51
Kümes hayvanları eti 6,17
Geçen ay fiyatı en az artan veya en fazla düşen seçilmiş ürünler ile bir önceki aya göre değişim oranları ise şöyle:
En az artan veya en fazla düşen temel başlıklar Bir önceki aya göre değişim oranı
Şehir gazı ve doğal gaz -100
Sebze (patates ve bazı yumru bitkiler hariç) -17,72
Yumurta ve yumurta ile ilgili ürünler -6,40
Kişisel ulaştırma araçlarının yakıt ve yağları -6,22
Kara yolu ile şehirler arası yolcu taşımacılığı -3,82
Elektrikli küçük ev aletleri -1,82
Tereyağı -0,65
Likit hidrokarbonlar -0,37
Makarna çeşitleri -0,21
Diğer katı ve sıvı yağlar -0,12