NATO ülkelerinin liderleri, Litvanya'nın başkenti Vilnius'ta yapacakları zirve toplantısında başta Ukrayna olmak üzere birçok konuda önemli kararlara imza atacak.
NATO Zirvesi 11-12 Temmuz'da Rusya sınırına yaklaşık 300 kilometre mesafedeki Vilnius'ta düzenlenecek.
Zirveye, nisanda Finlandiya'nın katılmasıyla sayısı 31'e çıkan üye ülkelerin devlet ve hükümet başkanlarının yanı sıra üyeliğe davet edilen ancak henüz onaylanmayan İsveç ile Japonya, Güney Kore, Avustralya ve Yeni Zelanda'nın liderleri katılacak.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin de zirve için Vilnius'a gideceği açıklandı.
Sovyetler Birliği'nden 1990'da ayrılan ilk cumhuriyet olan ve 2004'te İttifak'a katılan Litvanya'da konuşulacak konuların başında Rusya ile arasındaki savaş devam eden Ukrayna geliyor.
Ukrayna başlığında, bu ülkeye gelecek birkaç yılı kapsayacak ve elindeki Sovyet dönemi malzemeleri NATO standartlarına getirecek şekilde askeri desteğin artırılması, Ukrayna ile siyasi ilişkilerin yukarı taşınarak NATO-Ukrayna Konseyi'nin kurulması ve bunun ilk toplantısını yapması, ayrıca Ukrayna'ya verilecek güvenlik garantileri bulunuyor.
Güvenlik garantileri çerçevesinde Ukrayna'nın NATO üyeliği bulunuyor. NATO ülkelerinin 15 yıl önce Bükreş'te olduğu gibi Ukrayna'nın İttifak'a üye olacağını zirvede teyit etmesi bekleniyor. Ancak bunun ne zaman ve nasıl olacağı konusunda kesin bir mesaj verilmesi mümkün görünmüyor.
ABD başta olmak üzere birçok NATO ülkesi Rusya ile devam eden savaşı bitmeden Ukrayna'nın ittifaka katılamayacağını vurguluyor.
Vilnius Zirvesi'ndeki diğer önemli başlıklardan biri de İsveç'in üyelik başvurusu olacak. Finlandiya'nın Nisan 2023'te üyeliğe kabul edilmesinden sonra İsveç'in üyelik sürecinin de bir an önce tamamlanması için hem NATO'dan hem de birçok NATO ülkesinden en üst seviyede daha önce açıklamalar yapıldı.
Ancak Türkiye'nin meşru güvenlik endişelerinin giderilmesi konusundaki beklentinin karşılanmaması, İsveç'te terörle mücadele için yapılan yasal düzenlemelerin uygulamada henüz beklenen sonuçları vermemesi bu ülkenin üyelik sürecinin önünde engel teşkil ediyor.
NATO'nun Rusya'ya karşı oluşturduğu yeni askeri planların da zirvede liderlerce onaylanması amaçlanıyor. İttifak'ın savunma ve caydırıcılığını artırmak üzere hazırlanan gizli askeri planlar üç bölge için oluşturuldu. Bunlardan ilki Atlantik ve Avrupa'nın kuzeyini, ikincisi Baltıklar'dan Alp Dağları'na kadar uzanan Orta Avrupa bölgesini, üçüncüsü ise Akdeniz'den Karadeniz'e kadar olan bölgeyi içeriyor.
Planlar, NATO'nun bu bölgelerde kara, deniz, hava, uzay ve siber alanlarda hangi kuvvetin ne zaman, nasıl konuşlanacağını, tehdit durumunda nasıl harekete geçileceğini belirliyor. NATO, planlar dahilinde yaklaşık 300 bin askerden oluşan bir kuvvetin en fazla 30 gün içinde doğu kanadına intikal etmesini amaçlıyor.
Liderler Vilnius'ta savunma harcamalarının artırılmasını da konuşacak. Bu çerçevede Savunma Üretim Eylem Planı'nın onaylanması bekleniyor.