Meslek seçiminde temel noktalar
‘Tıp istiyordum, fen bilgisi öğretmenliğini kazandım, felsefe okudum, rehber öğretmenlik yapıyorum.’ Öğrencilerime meslek seçimi ile ilgili bilgi vereceğim zaman konuya böyle giriyorum. İster istemez tebessüm ediyorlar. Aslında sadece benim değil çoğumuzun meslek seçim süreci buna benzer. Bu hem hayatın doğasından kaynaklanıyor hem de bizim yanlış ve eksik seçimlerimizden.
Mesleğinize karar verme aşamasında iken bilgi kaynaklarınızı çeşitlendirmeniz yararınızadır. Öncelikle mesleki eğilim testlerini uygulamalısınız. Mesleki eğilim testleri fikir verir. Yakın olduğunuz mesleği veya meslekler grubunu gösterir. Fakat bu testler şaşmaz özellikte değildirler. Bu yüzden testlerin verdiği fikri bir de meslek sahiplerine sormalısınız. Meslek sahipleri bize meslekleri hakkında özel bilgileri verebilecek insanlardır. Her ne kadar mesleki eğilim testleri bir mesleğin size uygun olduğunu söyleseler de o mesleği yıllardır yapan bir kişiden alacağınız bilgiler size iyi bir sağlama işlemi yapma fırsatı verecektir. Yine üçüncü bir bilgi kaynağı da iş ve meslek danışmanları veya okullardaki psikolojik danışma ve rehberlik servisleridir. Bu danışmanlar size meslekler hakkında genel bilgi verebilirler. Meslekleri karşılaştırmanızda yardımcı olabilirler.
Yapmayı düşündüğünüz meslek ya da meslekleri bu şekilde araştırdıktan sonra kendiniz üzerine düşünmenizi de öneririm. İlgilerinizi, yeteneklerinizi ve önceliklerinizi bir kâğıda yazın. Size itici gelen, zor gelen, değersiz gelen mesleklerden uzak durmak en doğal hakkınız. Mesleğe ne vereceğinizi ve mesleğin size ne vereceğini iyi hesap edin. Günde 16 saat çalışıp çok para kazanmaktan mutlu olacaksanız bu yönde bir meslek seçmelisiniz. 6 saat çalışıp kalan zamanda hobilerinizi geliştirmekten mutluluk duyacaksanız bu yönde gidin.
Ülkemiz şartlarında bir genç hangi mesleği seçeceğine üniversite tercihlerini yapmadan karar vermeli. Üniversite tercihi yapıldıktan sonra alacağınız eğitim belli oluyor. Bu eğitim ise sizi ister istemez belli meslekleri yapmaya mecbur edebilir. Yapmayı düşündüğünüz mesleği değiştirmeniz yeni bir üniversite okumanızı gerektirebilir.
Öncelikli olan okuduğunuz üniversite değil okuduğunuz bölümdür. Önce ne tür bir eğitim almak istediğinize karar verin sonra ise bu eğitimi veren en iyi üniversiteyi bulmaya çalışın. Çünkü bazı meslekler sadece belli diplomalarla yapılır. Üniversite eğitiminizi de yapmak istediğiniz meslek belirleyecektir. Tıp diploması olmadan doktorluk, hukuk diploması olmadan avukatlık veya eğitim fakültesi diploması olmadan öğretmenlik yapamayacağınızı hesaplamalısınız.
Üniversite bir gencin kendini geliştirebileceği ve eksiklerini tamamlayabileceği bir dönemdir. Bölümün ne olursa olsun bildiğin yabancı diller, teknolojiyi aktif kullanman, yaratıcılığın, uyum yeteneğin, lider ruhlu olman, güçlü iletişim özelliklerine sahip olman, çok okuman, çok seyahat etmen gibi özelliklerin senin hayatta rakiplerin arasından sıyrılmanı sağlayacaktır. Sıradan bir üniversitenin sıradan bir bölümünde okuduğunu varsaysak bile bu nitelikleri kazanmaya çalışarak rakiplerinin önüne geçebilirsin.
Üniversite bitince iş arama savaşları başlar. Bu savaştan galip çıkmanız için işi doğru yerde aramanız gerekir. Bu noktada bütün seçenekleri değerlendirmek önemlidir. Özel bir şirkette çalışmak, kendi işinizi kurmak, kamu sektöründe çalışmak veya aile işini devam ettirmek gibi bütün seçenekler değerlendirilmelidir. Hazırlık da seçeneğe göre yapılmalıdır. Örneğin kamu sektöründe çalışmayı düşünen birinin KPSS’ye hazırlanması gerekli olacakken kendi işini kurmak isteyen birinin daha çok sermaye bulmaya yoğunlaşması gerekebilir.
Herkes üniversiteyi bitirir bitirmez iş bulmak ister. İyi bir bölüm ve üniversite hemen iş bulmanın garantisi olmasa da iyi bir referanstır. İlk işinizde referans bitirdiğiniz bölüm ve üniversitedir. İkinci işinizde ise referans birinci işinizdeki performansınız ve tecrübenizdir. Şunu asla unutmayın bir işe belli bir süre emek verdikten sonra bitirdiğiniz üniversite be bölümü kimse hatırlamaz. Herkes ne kadar verimli olduğunuza bakar.
